Nobel Tıp Ödülü sahibini buldu

Bu yılki Nobel Tıp Ödülü'nü otofaji mekanizmasındaki keşifleri sebebiyle Japon bilim adamı Yoshinori Ohsumi aldı.

Nobel Komitesi'nden yapılan açıklamada, bu yılki Tıp Ödülü'ne, "hücresel bileşenleri ayrıştıran ve geri dönüştüren temel bir süreç olan otofajinin altında yatan mekanizmaları keşfedip açığa kavuşturan" Japon bilim adamı Ohsumi'nin layık görüldüğü belirtildi.

Açıklamada şunlar kaydedildi:

"Ohsumi'nin keşifleri, hücrenin içeriğini nasıl ayrıştırdığını anlamamızı sağladı. Keşifler, otofajinin açlığa adapte olma ya da enfeksiyonlara verilen yanıt gibi birçok fizyolojik süreçteki temel önemini anlamamıza da yardımcı oldu. Otofaji genlerindeki mutasyonlar, hastalıklara neden olurken otofajik süreçler, kanser ve nörolojik hastalıklar gibi bazı vakalarda önemli rol oynamaktadır."

Hücrenin kendi kendini yemesi olarak da bilinen otofaji alanındaki çalışmalarıyla ödülü alan Ohsumi, 8 milyon İsveç Kronu (yaklaşık 3 milyon lira) para ödülünün de sahibi oldu.

Japon bilim adamına, Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümü 10 Aralık'ta düzenlenecek ödül töreninde diploma ve altın madalya da verilecek.

Nobel Komitesi, yarın fizik dalında Nobel Ödülü'nü kazanan ismi açıklayacak. Çarşamba günü kimya alanında ödül kazanan isim belli olurken, barış ödülünün sahibi cuma günü, ekonomi ödülünün sahibi de 10 Ekim'de açıklanacak. Nobel Edebiyat Ödülü'nün ne zaman verileceği ise henüz bilinmiyor.

Yoshinori Ohsumi kimdir?

Japonya'nın Fukuoka kentinde 1945'te dünyaya gelen Ohsumi, 1974'te Tokyo Üniversitesinde doktorasını tamamladı.

New York'taki Rockefeller Üniversitesinde üç yıl çalışmalar yapan Ohsumi, daha sonra Tokyo Üniversitesine dönerek 1988'de otofaji mekanizmasıyla ilgili çalışma grubunu oluşturdu.

Ohsumi, 2009'dan bu yana Tokylo Teknoloji Enstitüsünde görev yapıyor.

1901-2016 yıllarında 107 kez Nobel Tıp Ödülü verildi

211 kişinin layık görüldüğü ödüllerden 38'i tek bir kişiye verilirken, 32 ödül 2 kişi, 36 ödül de 3 kişi arasında paylaştırıldı.

Nobel Tıp Ödülü'nü şimdiye kadar sadece 12 kadın kazandı. Bu kadınlar şöyle:

"Gerty Cori (1947), Rosalyn Yalow (1977), Barbara McClintock (1983), Rita Levi-Montalcini (1986), Gertrude B. Elion (1988), Christiane Nüsslein-Volhard (1995), Linda B. Buck (2004), Françoise Barre-Sinoussi (2008), Elizabeth H. Blackburn ile Carol W. Greider (2009), May-Britt Moser (2014) ve Tu Yoyo (2015)."

Nobel Tıp Ödülü'nü alan en genç bilim adamı 32 yaşındaki Frederick G. Banting olmuştu. İnsülini keşfeden Banting, ödüle 1923 yılında layık görülmüştü.

1966 yılında "tümöre neden olan virüsleri" bularak Nobel Tıp Ödülü'nü alan 87 yaşındaki Peyton Rous ise ödülü alan en yaşlı bilim adamı olarak tarihe geçti.

'Tıp dahisi' kabartmalı madalya

Nobel Tıp Ödülü'nü kazananlara ödüllerinin takdim edildiği akşam İsveçli heykeltıraş ve gravürcü Erik Lindberg tarafından tasarlanan madalya da veriliyor.

İsveç Kraliyet Bilim Akademisi'nin tıp alanında ödül kazananlara takdim ettiği madalyada kucağında açık bir kitap tutan "Tıp Dahisi"nin kabartması yer alıyor.

Madalyaya aynı zamanda Vergilius'un "Aeneid" adlı eserinden "Inventas vitam juvat excoluisse per artes" ifadesi kazınıyor. Latince ifade, "Yeni buluşlar, sanatla güzelleşen hayatı daha da zengin kılar." anlamına geliyor.

Defneden taç

Nobel ödülünü kazananlar için İngilizce "Nobel Laureates" ifadesi kullanılıyor.

"Laureate" sözcüğü, defne dalları ve yapraklarından yapılan taç anlamına geliyor. Antik Yunan'da müziğin, güzel sanatların, güneşin, ateşin ve şiirin tanrısı olan Apollon tarafından takılan defne tacı, spor müsabakalarının ve şiir yarışmalarının kazananlarına "gurur sembolü" olarak armağan ediliyordu.