"Yusuf Franko'nun İnsanları" sanal dünyada

Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi'nde 1 Haziran 2017 tarihine kadar ziyaret edilebilecek "Yusuf Franko'nun İnsanları: Bir Osmanlı Bürokratının Karikatürleri" başlıklı sergi, yusuffranko.org adresinde online mecraya taşınıyor. Ömer M. Koç Koleksiyonu'nda yer alan, 19. yüzyıl sonu Osmanlı bürokratı, hariciyeci, mutasarrıf, cemiyet adamı ve karikatürist olan Yusuf Franko Kusa Bey'e ait karikatür albümünü ilk defa gün yüzüne çıkaran sergi, web sitesi aracılığı ile alandaki araştırmacılar için sürekli bir kaynak olma hedefini taşıyor.
Serginin "Yusuf'un Dünyasını Haritalandırmak" bölümünde yer alan, Charles E. Goad'un 1905 tarihli Pera planı üzerinde K. Mehmet Kentel'in yaptığı ağ haritası çalışması da aynı adreste yer alıyor. Türkçe ve İngilizce dil seçenekleri ile yusuffranko.org sürekli yayında kalacak.

İlk defa

"Yusuf Franko'nun İnsanları: Bir Osmanlı Bürokratının Karikatürleri" başlıklı sergi, 19. yüzyıl sonu Osmanlı bürokratı, hariciyeci, mutasarrıf, cemiyet adamı ve karikatürist olan Yusuf Franko'nun 1884-1896 yılları arasında çizdiği, Avrupa karikatür geleneğiyle etkileşime sahip çizimleri ilk defa gün yüzüne çıkarıyor. Sergide karikatürler aracılığı ile, 19. yüzyıl sonunun kapitalistleri, yüksek cemiyet mensupları, Osmanlı paşaları, Levantenleri, sanatçıları ve diplomatlarının hiciv yüklü portreleri ziyaretçilerle buluşuyor. Yusuf Franko'nun eserlerini ağırlıklı olarak mekân perspektifinden okumaya çalışan serginin küratörlüğünü Bahattin Öztuncay, tasarımını Yeşim Demir Pröhl, danışmanlığını ve metin yazarlığını ise K. Mehmet Kentel üstlendi.

Artık olmayan mekânlar

Yusuf Franko'nun karikatürleri, özellikle 19. yüzyıl sonunun Beyoğlu / Pera semtini, kendisinin de parçası olduğu renkli sosyal çevresiyle İstanbul'un küresel mekânlarını gözlemlemek için izleyiciye imkân sunuyor. Sergi, karikatürlerdeki karakterleri ve ait oldukları mekânları takip ederek, bir yandan Galata ve Beyoğlu'nun 19. yüzyılda bir finans ve diplomasi merkezi haline gelişinin ve uluslararası kültür-sanat trafiğinin uğrak noktalarından biri oluşunun altını çizerken; diğer yandan Naum Tiyatrosu gibi dönemin önemli mekânlarına değiniyor. Aynı zamanda albümde kendine yer bulamamış, "artık olmayan" mekânları işaret ediyor.

"Yusuf Franko'nun İnsanları: Bir Osmanlı Bürokratının Karikatürleri", karikatürist Yusuf Franko ve eserlerini odağına alarak, Franko Kusa ailesinin Osmanlı Devleti'ndeki yeri ve önemine, karikatür tarihine ve albümün çeşitli ülkelerdeki uzun yolculuğundan sonra nasıl tekrar Beyoğlu'na döndüğüne de değiniyor.