Medeniyetin sırlarını taşıyor
Mezopotamya'daki ilk şehirlerden 5 bin beş yüz yıl, İngiltere'deki ünlü Stonehenge anıtından da 7 bin yıl daha yaşlı olduğu belirtilen Göbeklitepe'deki tapınaklarda pek çok tuhaf ve narin sürüngen resmi göze çarpıyor.
Dünya medeniyetinin doğumuna dair bütün varsayımları sarsacak bilgileri barındırdığı söylenilen Göbeklitepe'ye yaptığım ilk yolculuk uzun yıllar önceydi. 1994 yılında Alman arkeolog Klaus Schmidt tarafından keşfedilen bölgede kazı çalışmaları, o tarihten bu yana sürüyordu. Buradan edinilen bilgiler, avcılık ve toplayıcılıkla geçinen göçebe toplulukların tarımı öğrenerek yerleşik yaşama geçtiği tezini de çürütüyordu. Çünkü, söz konusu tapınakları yapanların çanak çömlek kullanmayı bilmediği düşünülüyordu.
Mezopotamya'daki ilk şehirlerden 5 bin beş yüz yıl, lngiltere'deki ünlü Stonehenge anıtından da 7 bin yıl daha yaşlı olduğu belirtilen Göbeklitepe'deki tapınaklarda pek çok tuhaf ve narin sürüngen resmi göze çarpıyordu. Kesin olmamakla birlikte dünya tarihinde ilk insan kurban etme törenlerinin de bu bölgede gerçekleştiği düşünülüyordu.
O ilk yolculuğumuzda kazı ekibinden kimse olmadığından, oradaki bekçi ve güzeller güzeli bir köpek eşliğinde gezecektik kazı alanının izin verilen bölümlerini... Bugün müzede replikaları sergilenen stellerdeki boğa, tilki, yaban domuzu, yılan, turna, yaban ördeği, ceylan, yaban eşeği kabartmalarını gözlerimizle görecektik. Bir de çevredeki gelincik tarlalarının kırmızıları alacaktı gözlerimizi. ..
Kaynak kitap
Sonra, Klaus Schmidt'in rehberliğinde de elimizde hazırladığı "Taş Çağı Avcılarının Gizemli Kutsal Alanı Göbeklitepe, En Eski Tapınağı Yapanlar" kitabı, ören yerini yıllar içerisinde birçok kez gezecektim. Her defasında coşkusunu, heyecanını, önce Türkçe başlayan keyifli anlatımının da etkisiyle bizlere geçirmeyi başaracaktı.
Her gittiğimizde kazı alanı genişliyor; çıkan eserler korunabilmesi için çatı altına alınıyordu. Son defasında ziyaretçilerin dolaşacağı yürüme yolları da bitirilmişti.
Daha 14 tapınak var
Schmidt, ören yerindeki 20 tapınaktan ancak 6'sını, bütün alanın ise yüzde 5'ini kazabilmişti. Henüz 61 yaşındaydı ve kazı alanında onun günyüzüne çıkarmasını bekleyen 14 tapınak daha vardı.
Dünyanın bilinen en eski "tapınak merkezi" olduğu belirtilen Göbeklitepe, bir süre önce UNESCO tarafından "Dünya Mirası Geçici Listesi"ne de alınmıştı, bu yıl da "Dünya Mirası" olarak kabul edilmesi bekleniyor.
Bir gün ajanslara düşen bir haber, yalnız arkeoloji dünyası için değil, Göbeklitepe için de büyük bir kaybı duyurdu:
Göbeklitepe'yi tanıtan Profesör Klaus Schmidt ülkesinde havuzda yüzerken geçirdiği kalp krizi nedeniyle hayatını kaybetti.
Bu gidişimde Göbeklitepe'nin ziyarete kapalı olduğunu söylediler, birkaç gün önce de Schmidt'in Şanlıurfa'daki evinin soyulduğu haberini okudum gazetelerde!..
