Makarna pişirmenin formülü: 1, 10, 100!

Makarnanın ilk nerede, kimler tarafından yapıldığı bilinmiyor. Bilinen, İtalyanca maccarruni, hamura dönüştürmek kelimesinden türediği ve bu ülkede yüzyıllardır yendiği. Bir rivayete göre tarihi Etrüsklere (milattan önceye) kadar gidiyor. Arapların erişte halinde ürettikleri, Marco Polo'nun seyahatnamesinde yer aldığı, Divân-ı Lügat-it Türk'te "yuvga" olarak geçtiği saptanmış veriler arasında.

Makarna üretimimiz Cumhuriyet'le yaşıt. İlk fabrika, 1922'de kuruluyor. Anadolu'da karşılığı, ev yapımı ürünler: Erişte, kesme, pesküten, kulaksız, cimcik, tutmaç gibi adlarla makarna üretiyoruz. Ayrıca şehriye türleri ve irmik de makarna türü lezzetlerimizden.

Bütün dünya makarna yiyor, ekmekten sonra en çok tüketilen ürün… Bir de örgütü var: Uluslararası Makarna Örgütü… Kısa adıyla IPO… IPO'nun yirmi yıl önce Türk delegasyonunun önerisiyle hayata geçirdiği Dünya Makarna Günü, her sene 25 Ekim'de farklı bir ülkede kutlanıyor… Birkaç sene önce ülkemizde yapılan kutlamalar bu kez Brezilya'nın Sao Paulo kentinde gerçekleştirildi.

3 milyon tabak bağışlandı

"Herkes için makarna" sloganıyla yapılan ve dünyanın dört bir yanından onlarca ülkenin desteklediği 20'inci Dünya Makarna Günü etkinlikleri çerçevesinde dünyada açlıkla savaşan vakıflar yoluyla 3 milyon tabak makarna ihtiyaç sahiplerine bağışlandı.

IPO (International Pasta Organisation) önderliğinde, ABIMAPI (Brezilya Bisküvi, Makarna ve Endüstriyel Ekmek & Unlu Mamuller Derneği) ev sahipliğinde düzenlenen organizasyon, makarna severlerin yanı sıra makarna üreticileri, sektör temsilcileri, ünlü şefler ve bilim insanlarını ağırladı. İki gün süren etkinlik kapsamında sektör profesyonelleri ve akademisyenler tüm dünyaya makarna ve beslenme hakkında güncel bilgileri aktarırken, dünyaca ünlü şefler doğru makarna pişirme tariflerini katılımcılarla paylaştı.

Sağlıklı, lezzetli, sürdürülebilir ve insanları bir masanın etrafında toplama gücü olan makarna ile ilgili tüketici nezdindeki gerçeklerin açığa çıkmaya başladığını belirten IPO Başkanı Paolo Barilla "Dünya Makarna Günü, bir İtalyan geleneği olan makarnanın dünyanın pek çok ülkesinde farklı tarifler kullanılarak, ne kadar takdir edildiğini ve değer verildiğini paylaşmamıza önemli bir vesile oluyor. Makarna, bitkisel bir gıda olarak çevresel etkisinin düşük olması, kolay hazırlanması, yüksek enerji içermesi ve kolay saklanabilmesi sayesinde, tüketiciler nezdinde en çok tercih edilen gıda olmaya devam ediyor. Makarnanın kilo aldırdığına dair geçmişte var olan yanlış algı da bilimsel çalışmalar ve bu yönde sürdürülen yoğun ve açık iletişim sayesinde ortadan kalkıyor. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki, tüketicilerin daha bol çeşide kavuştuğu son yıllarda, sağlıklı ve sürdürülebilir beslenme trendleri de makarna satışlarının artmasına olumlu etki yaptı" dedi.

Satışlar yükseliyor

Makarna satışlarının global ölçekte yükselen bir trend yakaladığını ve yıllık yüzde 2,3'lük bir artış gerçekleştiğini belirten Nielsen Global Müşteri İş Ortağı Stefano Galli, "Yaşanan artışta tüketicilerin sağlıklı ve doğa dostu ürünleri tercih etmesi etkili oldu. Bu sayede bazı ülkelerde çift haneli büyüme rakamlarına ulaşıldı. Öte yandan tüketim alışkanlıklarındaki sağlıklı ve sürdürülebilir beslenme trendleri, makarna üreticilerinin bu trendleri destekleyen inovatif ürünler sunması satışların artmasını olumlu etkiledi" şeklinde konuştu.

Makarna üretmek için sert durum buğdayından elde edilen irmik kullanılıyor. Öğütülen buğdaya su eklenerek makarna hamuru elde ediliyor ve çeşitli işlemler sonrasında soframıza çabucak haşlanıp yapılıveren bir lezzet olarak geliyor.

10 gr 360 kalori

"Makarnanın Birleşmiş Milletleri" olarak da anılan IPO'nun açıklamasına göre durum buğdayı irmiğinden yapılan makarnadan 100 gram yemek, yaklaşık 360 kalori alınmasını sağlıyor. Bu kalorilerin yüzde 72'si kompleks karbonhidratlar, yüzde 12'si ise proteinlerden oluşuyor. Kompleks karbonhidratlar yavaş sindiriliyor ve uzun süre tok tutuyor.
80 gram makarnaya domates, sebze, rendelenmiş peynir ve az miktarda sızma zeytinyağıyla sos hazırlandığında alınacak kalori miktarı ise 400'ü geçmiyor. En zengin soslu makarnalar bile, genellikle porsiyon başına ortalama 550-600 kaloriden fazla olmuyor. UNESCO tarafından "İnsanlığın Kültürel Mirası" listesinde yer alan sağlıklı Akdeniz diyetinde günlük kalori ihtiyacının yüzde 55-60'ının karbonhidratlardan alınması öneriliyor.

Doğru makarna pişirme formülü

İtalyanların "doğru makarna pişirme formülü" şöyle:

"Her 100 gram makarna için 1 litre su ve sağlık durumunuz elveriyorsa 10 gram da tuz". Tuz, su kaynadıktan sonra suya ekleniyor. Makarna, pakette yazan pişme süresinden 1 dakika daha az ocakta tutuluyor çünkü, pişme işlemi süzme, sos ekleme ve tabaklara dağıtma sırasında da devam ediyor. Bu arada "Al dente" (dişe gelir) makarna, çok pişmiş makarnadan daha düşük glisemik indekse sahip olduğundan, kan şekerini hemen yükseltmiyor, daha iyi sindiriliyor ve uzun süre tok tutuyor.

IPO'nun geçen yıl açıkladığı verilere göre dünya genelinde üretilen 14,3 milyon ton makarnanın 3,2 milyon tonu İtalya'da üretiliyor, ABD, Türkiye, Brezilya ve Rusya en çok makarna üreten diğer ülkeler. 2015 verilerine göre İtalyanlar kişi başına yılda 23,5 kg makarna tüketiyor. İtalyanları 16 kg ile Tunus, 12 kg ile Venezuela takip ediyor. Türkiye ise 7,5 kg ile 15'inci sırada...

Makarna, vitaminler ve mineraller, ayrıca protein bakımından oldukça zengin bir gıda. Glisemik indeksi düşük olduğundan vücutta yağ ve şeker depolanmasına da engel oluyor, kilo aldırmıyor, kolesterolü düşürüyor.  

Çok çeşitli yemek mümkün

Ve güzel yönlerinden birisi, pişirilme biçimi iki türlü (kavurma ve haşlama) olmasına rağmen çok çeşitli yemekler yapmak mümkün: Çorbalar, salatalar, sebzeliler, tavuklular, balıklılar, etliler, pilavlar, tatlıların içinde hep makarna ve türevleri olabiliyor. Yani erişte, kesme, pesküten, kulaksız, cimcik, tutmaç, tel ve arpa şehriye, kuskus olarak da karşımıza çıkıyor makarna. 

Kavurmalı makarna, kalamarlı makarna, karidesli makarna, yeşil soslu makarna, ıspanaklı makarna, Akdeniz soslu makarna, avokado soslu makarna, tavuklu fırın makarna, pazılı makarna çorbası, pazılı makarnalı omlet, mercimekli makarna çorbası, mantı makarna, kırmızı havyarlı penne makarna, fırında makarna, pesto soslu makarna, ceviz soslu makarna, patlıcanlı makarna… Liste, uzatabildiğimiz kadar gidiyor…