İsraf ederek dünyayı tüketiyoruz!

Dünyadaki hızlı nüfus artışı gözetildiğinde, halihazırda 7,5 milyar civarında olan nüfusa 2050 yılında yaklaşık 2.3 milyar insan daha katılacak. Bu durum, küresel gıda üretiminde ortalama yüzde 60-70'lik bir artışın gerçekleşmesi demek. Buna karşın, ekilebilir tarım arazileri ise hızla azalıyor. İnsanlığı tehdit eden bu durum karşısında çözüm, gıda israfına son vermemiz.

Oysa günümüz dünyasında üretilen gıdaların üçte biri ya kayboluyor ya da israf ediliyor. 2020'ye geldiğimizde bu oranın yüzde 40'a varması bekleniyor. Sadece Avrupa'da her yıl 88 milyon ton gıda israf ediliyor ve bu israfın yüzde 53'e varan oranı evlerde.

Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu'nun (TGDF) açıklamasına göre ülkemizde israfın boyutu yıllık 214 milyar liraya ulaşıyor. Türkiye'de her yıl üretilen 49 milyon ton meyve ve sebzenin yüzde 25 ila 40'ı üretim, dağıtım ya da tüketim aşamasında kaybediliyor. TGDF, ekmekte de ciddi bir israfın yaşandığına dikkat çekiyor. Türkiye'de günde 4,9 ekmek, yılda 1,7 milyar ekmek çöpe atılıyor. Bu rakam, İzmir'in nüfusuna yakın…

İşte böyle bir ortamda israfı azaltmaya yönelik çalışmalar da yoğun bir şekilde sürdürülüyor… Örneğin, geçtiğimiz yıllarda Fransa, marketlerin gıda maddelerini çöpe atmalarını yasakladı. Raf ömrünün bitmesine az zaman kalan ürünlerin gıda bankaları vasıtasıyla ihtiyaç sahiplerine dağıtılması mecburiyetini getirdi.

Fazla Gıda ve POYD

Ülkemizde bu konuda yapılan çalışmalardan birisi, teknoloji girişimi Fazla Gıda A. Ş.'nin Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği (POYD) ile gıda atığını önlemek için yapacağı işbirliği. Proje kapsamında gıda atığı ortalama yüzde 40 seviyesinde önlenecek, yılda yaklaşık 266 milyon öğün gıda ihtiyaç sahiplerine ulaştırılabilecek. Bu oranda önlenen atığın ülke ekonomisine 2 milyar TL civarında katkısı olacağı düşünülüyor.

İşbirliği kapsamında, gıda kayıplarının önüne geçilmesi ve tüketilebilir durumdaki gıdaların yeniden değerlendirilebilmesi amacıyla önce otellerin yoğun olduğu Akdeniz bölgesinde çalışmalara başlanacak. Bu çalışma ilk etapta hali hazırda üyesi olan "Her Şey Dahil Oteller" tarafından doğru planlama ve atık takibi ile gıda atığı ve atık kaynaklı finansal zararı önleme odaklı olacak.

Projenin bir diğer önceliği ise kaçınılmaz atıkların değerlendirilmesine yönelik üye otellerin kullanımına sunulacak olan ve Fazla Gıda tarafından geliştirilen bir teknoloji platformunun kullanılmaya başlanması.

Fazla Gıda Kurucu Ortağı ve CEO'su Olcay Silahlı, POYD iş birliği ile "Her Şey Dahil Otellerde" gıda atığını kaynağında önlemeye odaklandıklarını belirtti. Bu alanda yaptıkları saha ve teknoloji çalışmaları ile sağladıkları çözümlerin, atığı yüzde 40 seviyesinde azaltabileceğini söyleyen Silahlı, bu oranda önlenen atığın ülke ekonomisi için 2 milyar TL seviyesinde bir tasarrufa tekabül ettiğinin de altını çizdi.

Farkındalık yaratma

POYD Yönetim Kurulu Başkanı Etem Hakan Duran, "POYD'nin sürdürülebilirlik vizyonun bir izdüşümü olarak başlattığımız Fazla Gıda işbirliğimizin, yeni nesil teknoloji girişimleri ile yapılan projelerin hem sektöre hem de Türkiye ekonomisine ne kadar büyük fayda sağlayabileceğini göstermek adına çok kıymetli olduğunu düşünüyorum, ‘Her Şey Dahil Oteller' gıda israfını önleme konusunda çok ciddi bir farkındalık yaratma potansiyel ve gücüne sahip" dedi.

Metro Türkiye

Metro Türkiye de Fazla Gıda A. Ş. ile bir proje başlattı. Bu projeyle satış özelliğini yitirmediği için hâlâ satılabilir olan gıda ürünlerini israf olmaktan kurtarıp ekonomiye kazandırılması hedefleniyor. Halen 21 Metro mağazasında devam eden proje kapsamında Ocak-Temmuz 2018 tarihleri arasında 121 bin 429 öğün yemeğe denk gelen 51 ton gıda, gıda bankaları aracılığıyla ihtiyaç sahiplerine ulaştırıldı.

Projeyle ilgili bilgi veren Metro Türkiye Kalite Güvence Grup Müdürü Tülay Özel, konuyla ilgili "Reyondan çekme süresi gelmiş, ancak satış özelliğini yitirmediği için hala satılabilir olan ürünler uygun sıcaklık ve koşullarda bağış kutularında muhafaza ediliyor. Dijital ortamda oluşturulan ilanlar Fazla Gıda'nın anlaşmalı olduğu gıda bankalarına ulaşıyor. Gıda bankalarının uygun koşullarda alabileceği ürünler aşevlerine ya da gıda banklarının satış noktalarına iletiliyor. Böylece ekonomik bir değer atık olmaktan kurtarılmış ve toplumsal bir faydaya dönüştürülüyor.

Metro'nun bir sonraki hedefi bağışlanamayacak durumda olan gıdaları çöpe atmak yerine kompost alanlarına göndererek toprağın yapısını zenginleştiren gübre haline getirmek ve sıfır atık üreten bir sisteme öncülük etmek" bilgisini verdi.

Hotpoint ve Jamie Oliver

Bugün, insan tüketimi için üretilen gıdaların üçte biri ya kayboluyor ya da israf ediliyor. 2020'ye geldiğimizde bu oranın yüzde 40'a varması bekleniyor. Sadece Avrupa'da her yıl 88 milyon ton gıda israf ediliyor ve bu israfın yüzde53'e varan sarsıcı bir oranı evlerde gerçekleşiyor. "Unutulmuş Gıdalara Taze Fikirler" kampanyası ile Hotpoint ve Jamie Oliver, bireylerin ve toplulukların gıda israfını azaltmada nasıl etkin bir rol oynayabileceğine ışık tutmak için çalışmayı amaçlıyor.

Hotpoint'in gerçekleştirdiği güncel araştırma, Avrupa'da evlere alınan gıdaların yüzde 8'inden fazlasının atıldığını ve gıda israfının önemli bir kısmının evlerde meydana geldiğini ortaya koyuyor. Buna karşın edinilen veriler, tüketicilerin hatayı evlerinde aramaktansa, süpermarketleri veya restoranları hatalı görme eğiliminde olduklarını gösteriyor. Araştırmaya göre katılımcılar, Avrupa'da en fazla israf edilen dört gıdayı "hazır gıda veya artık yemekler" (yüzde 45), ekmek (yüzde 38), taze sebze (yüzde 30) ve taze meyve (yüzde 29) olarak açıklıyor.
Yeni kampanyayla Hotpoint ve Jamie Oliver gıda israfı farkındalığını artırmak için işbirliklerini sürdürüyor ve tüketicilere satın alma sürecinden başlayarak hazırlamaya, saklamaya ve geri dönüşüme dek günlük gıda serüvenlerinde "kenarda unutulan" gıdaların küçük değişikliklerle nasıl lezzetli yemeklere dönüşebileceğini gösteriyor. Teknolojinin daha akıllıca kullanılması da artan gıdalarla yemek yapmayı kolaylaştırabiliyor.

Hotpoint Pazarlama Direktörü Aylin Alpay, "Yaşamın her anında onlara eşlik eden ürünler ve elde kalan, artan gıdalara yeni bir soluk kazandıracak doğru teknolojiler ile tüketicileri desteklemeyi hedefliyoruz. Biliyoruz ki inovasyon, gıda israfının azaltılmasında kilit rol oynayabilir," diyor.

TİDER, GFN üyesi oldu

Temel İhtiyaç Derneği (TİDER), kâr amacı gitmeyen bir gıda bankacılığı ağı olan ve her sene ihtiyaç içindeki 7 milyon insana yardım eden Global Food Banking Network'ün (GFN-Küresel Gıda Bankacılığı Ağı) resmi üyesi oldu. TİDER, üyelik çerçevesinde Global Food Banking Network'ün üye kuruluşlara sağladığı tüm olanaklardan faydalanacak; tüm dünyada gıda bankalarına ürün bağışı yapan global firmalardan destek alabilecek, GFN'nin gıda bankacılığı konusunda tüm eğitim materyallerinden faydalanabilecek, dünyadaki diğer gıda bankalarıyla bilgi alışverişi yapabilecek ve açtıkları hibe programlarına başvurabilecek. GFN'den elde edilen faydalardan TİDER ağına katılan tüm gıda bankaları ve firmalar da yararlanabilecek.

Konuyla ilgili açıklamada bulunan TİDER Kurucu Başkanı Hasan Serhan Süzer, "Global Food Banking Network üyeliği ve geçen sene kazandığımız inovasyon ödülüyle birlikte, tüm dünyada gıda bankacılığı anlamında fikir önderleri arasına girdik. Şimdi en önemli hedefimiz, GFN'nin mevcut gücünü ve desteğini de arkamıza alarak, yoksulluğa ve israfa karşı mücadelede somut ve yaratıcı çözümler sunmak ve ülkemizde sosyal yardımlaşmanın kamu, STK ve özel sektör işbirliğiyle sağlam temellere oturtulmasını ve yüksek standartlara ulaşmasını sağlamaktır" diyor…