Alaçatı'dan bin bir çeşit ot masalları

Cemreler düştü, doğa ilkbaharı karşılamak için uyanmaya başladı. Ağaçlar çiçeklendi, topraktaki bitkiler filizlendi. Onlarla birlikte hepimizin hücreleri canlandı, daha çok sokaklara çıkar olduk. Semt pazarlarında yemyeşil otlar kendini göstermeye başladı.

Tabii ki ehlikeyfin sofrası da doğaya hemen uyum gösterip kışın bol bol tükettiği karbonhidratlardan yemyeşil otlara, filizlenmiş sebzelere yöneldi… Isırgan, hodan, kazayağı gibi otları İstanbul pazarlarında bulmak, eve gelir gelmez bir çırpıda yağlı yumurtalı kavuruvermek mümkün. Ama benim hayalim, güneye doğru inmek. Edremit'in (Çarşambaları), Ayvalık'ın (Perşembeleri), Alaçatı'nın (Cumartesileri), Urla'nın (Cumaları), Bodrum'un (Perşembe ve Cumaları) semt pazarları taptaze bahar otları, sebzeleriyle beni çağırıyor. 
Ve tabii ki oralarda sunulan nefis lezzetler: Taratorlu şevket-i bostan, sardalya mücveri, ıspanaklı börek, kımızı biberli ve lorlu zom patlıcan, ciğer silkme, İzmir rulosu, mantarlı mini patatesli karides hoplatma, sütte levrek, pazılı ahtapotlu pilav, koçinisto (bademli tarçınlı et), şevket-i bostanlı, enginarlı terbiyeli kuzu eti, lor dolması, armut revanisi gibi yemeklerden oluşan bir sofra kurdurmak, eğer Alaçatı'daysanız örneğin, hiç de zor değil.

Festival 7 yaşında

Alaçatı, bölgenin verimli topraklarında yetişen bu lezzetleri bir festivalde bir araya getiriyor: "Otların Rüzgârlı Öyküsü: Alaçatı Ot Festivali. Etkinliğin yedincisi bu sene 7-10 Nisan tarihleri arasında gerçekleştirilecek. 
Alaçatı Ot Festivali'nin bölgenin doğallığını ve kültürünü yansıtan bir festival olduğunu vurgulayan Çeşme Belediye Başkanı Muhittin Dalgıç, etkinliğin amacının ilçenin vazgeçilmezlerinden olan ot kokulu dar sokaklarını bugünlere taşımak ve o sokaklarda yaşanmış kültürü gelecek nesillere aktarmak olduğunu söylüyor. Başkan Dalgıç, "Ot Festivali ile Alaçatı'nın korunmuş doğası ve eşsiz tarihi dokusunu, gelenek ve göreneklerimizdeki sıcaklık ve samimiyetle harmanlayarak yerli ve yabancı konuklarımızla tanıştırmak istiyoruz" diyor.

Mutfağımızı kayıt altına almalıyız

Bu dört sözcüğü kullandığım yazı sayısı kaça ulaşmıştır?, hatırlamıyorum. Evlerde eskisi gibi tüm ailenin oturduğu büyük sofralar kurulmadığından tariflerin kuşaktan kuşağa geçmesi de pek mümkün değil artık. Geçenlerse ne yazık ki günümüzün "fast food"a alışmış damaklarına uygun olarak revize ediliyor. Yani esas reçeteler değiştiriliyor, modifiye edilmiş yemekler, orijinaliymiş gibi sunuluyor. İşte böyle bir ortamda kaybolmaya yüz tutmuş lezzetlerimizi özgün halleriyle gündeme getiren, onları kayıt altına alan girişimlerin çok önemli olduğuna inanıyorum.

Bu konuda Alaçatılılar duyarlıklarını gösteriyorlar. İlçenin doğasının zenginliğini, otlarının çeşitliliğini tanıtmak ve bu otlarla pişirilen geleneksel yemeklerinin kaybolmaması için gerçekleştirdikleri festivalleri önemli bir fırsat. 
Alaçatı Ot Festivali'nde tema olarak her yıl bir ot belirleniyor. Geçtiğimiz sene ebegümeci idi, bu yılki ot ise radika… Festivalde bir önceki sene yapılan yemek yarışmasına katılan tüm yemeklerin tariflerinin derlendiği bir kitap da hazırlanıp sergileniyor. Amaç, binlerce yıldır yörenin mümbit topraklarında biten otlar daima yaşasın, hiç unutulmasın.

Yöreye katkısı 3 milyon lira

Festival için her sene Türkiye'nin, hattâ dünyanın dört bir yanından lezzetseverler Alaçatı'ya geliyorlar. Etkinliğin Çeşme ve Alaçatı'ya ekonomik katkısının 3 milyon lirayı bulduğu tahmin ediliyor. 

Son bir not, Alaçatı'ya gitmişken yöreye özgü bir pişirme tekniği olan kapamanın ilçedeki son uygulayıcısı Nevin Akbaş'ın İzmir köftesi ve ıspanaklı böreğini de tatmaya çalışın. Altındaki ve kapağının üstündeki kızgın küllerle yemekleri son derece hızlı biçimde pişiren ilkel bir fırın olan kapamada hazırlanan yemeklerin lezzeti denemeye değer.

İşte a'dan z'ye Ege'nin harika otları!

Ege otları sadece lezzet değil, aynı zamanda sağlık deposudur. Özellikle antioksidan değeri taşıyan bu otlar beslenmemizde önemli bir yere sahiptir. 

Arapsaçı

Yabani rezene ve sıralık olarak da bilinir. Romalıların çok kullandığı bitkilerden biridir, keskin bir anason kokusu vardır. Limon ve zeytinyağı ile salata olarak tüketilebildiği gibi yumurtalı veya kuzu etli olarak yemeği de yapılır. Karışık ot kavurmalarının ve böreklerin olmazsa olmazıdır.

Cibes
Cibez otu olarak da bilinir, salatası ve yemeği yapılır. Lahananın hasattan sonra toprakta canlı kalan kökleri üzerinde oluşan lahana filizleridir.

Dağlama
Papatyagillerdendir, koyungözü, sarı papatya ya da alagömeç olarak da bilinir. Taze sürgünlerinden haşlanarak zeytinyağlı salatası yapılır. Karışık ot kavurmalarında, böreklerde ve gözlemelerde kullanılır.

Deli Kereviz
Sahillerde tarla ve bahçelerde yol kenarları ve kuru yamaçlarda bulunur. Otsu bir bitkidir. Karışık ot kavurmalarında kullanılır, yaprak ve sap kısımları haşlanarak salatası yapılır ayrıca zeytinyağlı sulu yemeği yapılır.

Deniz börülcesi
Deniz kıyısına yakın yerlerde yetişir. Tuzlu, ekşi ama lezzetlidir. Haşlandıktan sonra sarımsak, limon ve zeytinyağı ile yapılan sos eklenip salata olarak yenilir.

Ebegümeci

Protein ve C vitamini açısından zengindir. Körpe yaprakları haşlanarak ekşili veya yoğurtlu salatası yapılır. Çiğ olarak tuzla hafifçe ovduktan sonra salatalara eklenebilir. Sade veya karışık otlarla kavurması, etli, pirinçli ya da bulgurlu yemeği, sarması ve çorbası yapılır. Karışık veya sade olarak omletlerde, kreplerde, börek ve gözleme içinde kullanılır.

Eşek dikeni

Gengel veya deve dikeni diye de tanınır. Yol kenarlarında bolca bulunur. 

Eşek helvası
Helvacık otu, sütlüce, çoban düdüğü ve sütlü diken olarak da bilinir. Haşlandıktan sonra limonlu, zeytinyağlı sos ile ılık servis edilir. Karışık ot kavurmalarında kullanılır. Ayrıca soğanla yemeği yapılır.

Gelincik
Alt yapraklarından yemekler ve salatalar, kırmızı yapraklarından reçel ve şurup yapılır.

Hardal otu
Ege'de balık restoranlarında gelen mezelerden birisidir. Kaynatıldıktan sonra sarımsak, zeytinyağı, limon suyu sosu ile servis edilir. yumurtalı veya yumurtasız kavurması yapılır. Ayrıca börek ve karışık ot kavurmalarında kullanılır.

Hodan

Ispıt veya kaldırık otu da denilir. Eski çağlarda savaşa giden askerler cesaret verdiği için bu otu kullanırlarmış. Salatası, yumurtalı kavurması yapılır.

İğnelik
Yoğun kokulu bir ottur. Leylek gagası, çobaniğnesi, dönbaba da denilir. Salatası, böreği, gözlemesi ve haşlaması yapılır. 

Kaya koruğu
Özellikle denize yakın kayalık bölgelerde görülür. Haşlanıp salatası da yemeği de yapılır, turşusu da kurulur.

Kazayağı
Maydanoza benzer. Kavurması, turşusu, salatası, böreği yapılır. Baharat olarak da kullanılır.

Köremen
Bir cins yabani sarımsak. Taze olarak salatalarda, soslarda kullanıldığı gibi yumurtalı kavurması yapılır ve ot kavurmalarında kullanılır.

Kuşotu
Kuşekmeği, serçe dili, dil otu, cam otu ya da serçe otu diye de bilinir. Salatası yapılır.

Radika

Hindiba olarak da bilinir. Balık yanının vazgeçilmezlerindendir, haşlanıp zeytinyağı ve limon, sarımsak ile servis edilir.

Stifno
Yunanca Stifnos, Giritçede Stifno olarak bilinen bu ot bostan, kiraz  ve narenciye ağaçlarının altında kendiliğinden yetişir. Giritli Trükler tohumları çiçek açmadan  toplayıp Girit kabaklarıyla beraber haşlanmış salatasını yaparlar.

Sinirotu
"Yolların Kralı" diye de anılır. Çayı ve lapası yapılır.

Sirken
Ispanak yemeği gibi yapılabilir, kavrulup yumurtalısı olur, haşlanıp zeytinyağı, limon, sarımsak sosuyla salata olarak da yenilir

Su teresi
Yemeği yapılmaz, salataya doğranır, ama doğrusu yıkayıp yemektir. Özellikle su kenarlarında yetişir.

Şevketi bostan
Şevketi bostan Girit mutfağına özgü, Ege'de çok sevilen ve tüketilen otlardandır. Ege, Akdeniz ve Marmara bölgelerindeki tarla kenarlarında, bahçelerde ve kırlarda yabani olarak yetişir. Kemikli kuzu etiyle de yapılır, kaynatılıp salatası da hazırlanır, zeytinyağlı yemeği de yapılır.

Tilkişen
Yabani tatlı kuşkonmaz. Taze sürgünlerinden yumurtalı ya da yumurtasız kavurmaları yapılır.

Tirşikotu
Taze yaprakları toplanarak sebze olarak tüketilir. Dikkatli kullanmak gerekir, zehirlenme yapabilir. Bu nedenle tuzla ovularak bekletilir ve haşlanarak suyu süzüldükten sonra kullanılır. Yapraklarından etli dolması, haşlanarak veya kavrularak sarımsaklı yoğurtlu salatası ayrıca nohutlu çorbası yapılır.

Turpotu
Genellikle haşlanarak zeytinyağlı, limonlu salatası ve yumurtalı-yumurtasız kavurması yapılır. 

Yabani marul

Taze döneminde toplanarak limonlu ve zeytinyağlı salatası yapılır.

Zahter
Kara kekik ya da dağ kekiği de denir kendisine. Salatası da yapılır, kavurması da.