Tarımsal desteğin 2 milyar lirası elektrik firmalarına

Gelenek değişmedi. Tarım desteklerini, Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'ndan önce açıkladık. DÜNYA Gazetesi okurları destekleri herkesten önce öğrenmenin ayrıcalığını yaşıyor.  Tam 6 yıldır destekler önce DÜNYA Gazetesi’nde sonra Resmi Gazete’de yayınlanıyor.

Hükümet tarımsal destekleri resmi olarak henüz açıklamadı. Fakat Resmi Gazete’de öyle bir karar yayınladı ki bu yıl tarıma verilecek yaklaşık 9 milyar liralık desteğin 2 milyar lirası elektrik firmalarına aktarılacak.

Çiftçileri şok eden o kararnamenin ayrıntıları şöyle:

Bakanlar Kurulu’nun 9 Mart 2014 tarihli Resmi Gazete’'de yayınlanan kararına göre tarımsal sulamayla ilgili elektrik borcu olan çiftçiler bu borcunu ödeyinceye kadar devletin tarım desteklerinden yararlanamayacak.

Başta Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi olmak üzere tarımsal sulama yapan ve borcu olmayan çifti sayısı çok az. Çiftçilerin en büyük sorunlarından birisi elektrik fiyatının çok yüksek olması. Yıllardır elektrikte devletten indirim isteyen çiftçiler şimdi borçlarını ödemezlerse destek alamama yaptırımı ile karşı karşıya.

Bakanlar Kurulu bu kararı ile adeta elektrik firmalarının gönüllü tahsilatçılığına soyunmuş görünüyor. Birçok konuda tebliğ çıkarmak için aylarca bekleyen ve üreticileri ciddi olarak mağdur eden Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı elektrik borçları uygulama tebliğini de aynı gün Resmi Gazete'ye yetiştirmiş. Üstte karar, altta uygulama tebliği. Keşke aynı duyarlılık, aynı acelecilik tarım desteklerine ilişkin uygulama tebliğlerinde de gösterilse.

Sulama yatırımlarının desteklenmesini öngören uygulama tebliği genellikle sulama mevsimi geçtikten sonra Ağustos ayında yayınlanıyor. Ziraat Bankası ve Tarım Kredi'nin çiftçilere kullandıracağı düşük faizli tarımsal kredilerle ilgili Bakanlar Kurulu Kararı 21 Ocak'ta Resmi Gazete’de yayınlandı. Ancak uygulama tebliği henüz yayınlanmadı.   

Bakanlar Kurulu’nun tarımsal sulama nedeniyle elektrik borcu olan çiftçilere destekleme ödemesi yapılmamasına ilişkin uygulama tebliğine göre, tarımsal sulamaya ilişkin elektrik borcu bulunan çiftçilere, bu borçları ödeninceye kadar, 2014 yılında yapılması gereken tarımsal destekleme ödemeleri yapılmayacak.

Uygulama tebliğine göre elektrik dağıtım şirketleri kendi abone / tüketici kayıtları ile Çiftçi Kayıt Sistemi kayıtlarını eşleştirerek alacaklı oldukları çiftçileri ve alacak miktarını tarımsal destekleri bakanlık adına ödeyen Ziraat Bankası’na bildirecek. Ziraat Bankası da bakanlıktan gelen desteklerle elektrik borcu olan çiftçileri karşılaştıracak ve borcunu ödemeyen çiftçiye destek ödemesi yapmayacak.

Ödemenin yapılabilmesi için çiftçinin veya tüzel kişinin elektrik şirketinden “borcu yoktur” belgesi alarak Ziraat Bankası'na ibraz etmesi gerekiyor. Borca itiraz etmek isteyen çiftçiler elektrik şirketine başvuracaklar. İtiraz 7 günde karara bağlanacak.

Tebliğe göre, çiftçinin Ziraat Bankası’na yazılı müracaatı halinde hak ettiği destekleme tutarından, bankaya bildirilen borç miktarı kadar olan kısım elektrik şirketinin hesabına aktarılabilir.

Bunun anlamı şu; tarımsal sulamadan dolayı çiftçilerin 1 milyar lira borcu var. Bu borç ödenemediği için faizi ile birlikte 2 milyar lirayı aştı. Bakanlar Kurulu Kararı uygulandığında 2 milyar lira destek elektrik firmalarına aktarılmış olacak.

Çiftçilerin tarımsal sulamada kullandığı elektrik ile ilgili ciddi sorunları var. Uzun zamandır bu borçların yapılandırılması, faizinin silinmesi gibi konular gündemdeydi.

Telefonla görüştüğümüz Türkiye Sulama Kooperatifleri Merkez Birliği Başkanı Halis Uysal bir süre önce elektrik borçlarının yeniden yapılandırılması için yetkililerle görüştüklerini ve olumlu yanıt aldıklarını söyledi. Uysal, borçların yeniden yapılandırılması ve faizlerle ilgili bir af beklerken çiftçiler olarak bu karar ile şok olduklarını söyledi.

Öyle anlaşılıyor ki, Hükümet çiftçinin elektrik borcu sorununu sadece bir “tahsilat” sorunu olarak görüyor. Tahsilat yapılırsa sorun da çözülmüş olacak.

Oysa asıl sorun elektrik fiyatının çok yüksek olması. Halis Uysal’ın verdiği bilgiye göre Avrupa Birliği’nde tarımsal elektrik ücreti ortalama 11 Avro sent, Türkiye’de 23 sent. Avrupa Birliği'nde çiftçinin kullandığı elektrikten KDV alınmazken Türkiye'de yüzde 18.5 alınıyor. Ayrıca yüzde 5 belediye, yüzde 2.5 TRT payı ve yüzde 1 fon var. Çiftçi sadece elektriğe değil, TRT'ye, belediyeye ve devlete de para ödemek zorunda bırakılıyor.

Özetle, çiftçiler yüksek girdi maliyeti nedeniyle ürettikleri ürünle borçlarını ödeyemezken Hükümet, verdiği 3 kuruşluk desteği keserek elektrik firmalarına aktarıyor. Bu şartlarda tarımsal üretim sürdürülebilir mi?