Tarımda 2013’te neler oldu?

Gelenek oldu. Yılın son yazısında tarıma damgasını vuran gelişmeleri özetliyoruz:

1- Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, 2013’te bir önceki yıla göre tahıl ürünlerinde yüzde 12.3, sebzelerde yüzde 2.3 ve meyvelerde yüzde 1.2 oranında artış oldu. Baklagiller, Antepfıstığı, pamuk ve fındıkta ise üretim düştü.

2- Sektörün en önemli sorunu bu yılda yüksek girdi maliyetleri oldu. Gübre, mazot, ilaç, tohum ve diğer girdilerde fiyat artışı ürün fiyatlarından daha fazla oldu. Tarım Bakanlığı verilerine göre ocakta mazotun litresi ortalama 4 lira 16 kuruş iken aralıkta 4 lira 46 kuruşa ulaştı. Geçen yılın ortalama fiyatı 3 lira 84 kuruş olduğu dikkate alındığında üreticinin üretim maliyetinin nasıl arttığı daha iyi görülecektir.

3- Tarımda 2013-2017 Stratejik Plan hazırlanarak kamuoyuna açıklandı. Ayrıca, 2013-2016 dönemini kapsayan “Organik Tarım Ulusal Eylem Planı hazırlandı. Tarım ve gıda sektörünün 5 yıllık hedefleri 10. Kalkınma Planı’nda da yer aldı.

4- Tarım desteklerinde yüzde 20 destek artışı sağlandı. 2012’de tarıma 7.5 milyar lira destek verilirken 2013’te destekler 9 milyar lirayı aştı.

5- Devlet karkas ette ve çiğ sütte maliyetin altında fiyat uyguladı. Hayvancılığa yatırım yapanlar ve sıfır faizli kredi kullananlar kredinin geri ödenmesinde büyük sıkıntı yaşadı.

6- Avrupa’ya süt ve süt ürünleri ihracatının yolu açıldı. İnek ithal eden Türkiye, ilk kez damızlık inek (düve) ihraç etti.

7- Hükümet, 2012’de yaşanan saman krizini çözmek ve saman ithalatını önlemek için yem bitkileri üretimine destek verirken, yem bitkisi üretimi yapacaklara sıfır faizli kredi verdi.

8- Et ve Balık Kurumu’nun adı “Et ve Süt Kurumu” olarak değiştirildi. Kuruma piyasaya müdahale yetkisi verildi.

9- Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Yasası’nın 10. maddesinin 6. fıkrası Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi. İptal edilen maddeler hayvan ıslahı ve hayvancılık yetiştirici birliklerinin kuruluşuna ilişkin düzenlemeyi kapsıyor.

10- Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın tarımsal amaçlı kooperatifler aracılığıyla kullandırdığı krediler yeniden yapılandırıldı. Kredi borçlarının 2015’e kadar ertelenmesini ve 5 eşit taksitte ödenmesini öngören düzenleme yapıldı.

11- Amerika’dan ithal edilen pirinçte (çeltikte) Genetiği Değiştirilmiş Organizma (GDO) tespit edildiği iddiası uzun süre tartışıldı. Skandal üzerine skandal yaşandı. Bakanlar, siyasetçiler ve nihayetinde Başbakan olaya müdahil oldu. İnsanlar mağduriyet yaşadı. Bilim yara aldı. Zaten kafası karışık olan tüketicinin kafası iyice karıştı, güveni sarsıldı. Pirinç tüketimi düştü.

12- Danıştay, yem sektöründe kullanılmak üzere ithal edilen Genetiği Değiştirilmiş (GDO) 2 mısır geni ile ilgili yürütmeyi durdurma kararı verdi.

13- Üretim yapan, dürüst üreticilere değil ama “sahtekarlık” yaptığı iddiası ile haklarında soruşturma açılan ve tarımsal desteklemelerden yararlanması yasaklanan çiftçilere “Torba Yasa” ile af çıkarıldı. Yine Ziraat Bankası’ndan kredi kullanan ancak kredisini düzenli ödeyenlere değil, ödemeyenlere ve takibe düşenlere kolaylıklar sağlandı. Çeşitli afetler sonucunda üretimleri yüzde 30 zarar gören çiftçilerin kredi borçları yüzde 5 faizle 1 yıl ertelendi.

14- Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri’nin 1 Mayıs 2000’den sonra aldıkları Destekleme Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) borçları 15 yıl vadeli yeniden yapılandırılmasına ilişkin yasal düzenleme yapıldı.

15- Gezi olayları ile doğa, çevre, tarımsal üretimin önemi bir kez daha gündeme geldi. “Doğa için ses ver” diyen ve yaklaşık 100 örgütün yer aldığı Tabiat Kanunu İzleme Girişimi’nin çabaları ile “Tabiatı ve Biyolojik Çeşitliliği Koruma Yasa Tasarısı” geri çekildi.

16- Binlerce ziraat, gıda ve su ürünleri mühendisi bakanlıktan atama bekledi. Ancak Bakanlık sınırlı sayıda atama yaparak kulaklarını bu seslere tıkadı.

17- Avrupa Birliği’nin 2014-2020 bütçesinin yaklaşık yüzde 40′ı her yıl tarıma destek olarak verilmesi kabul edildi.2020 yılına kadar çiftçilere yılda ortalama 50 milyar Avro destek verilecek. Küçük çiftçilik, doğayla dost, çevreyi koruyan üretimin daha çok desteklenecek.

18- Polonya’da hayvancılık sektörü helal kesimin yasaklanması ile büyük bir krize girdi.

19- Avrupa Birliği at eti skandalı ile sarsıldı. Bazı işlenmiş hayvansal ürünlerde, köfte ve hazır dönerlerde at eti bulunması gıda güvenliği konusundaki katı tutumu ile bilinen Avrupa Birliği’nde deyim yerindeyse depreme neden oldu. Burger King ve Nestle milyonlarca ürünü raflardan geri çekti.

20- Fransız çiftçiler, reformlarla ellerinden alınmak istenen haklarını kaptırmamak ve getirilmek istenen ek vergileri protesto etmek için bir dizi eylem yaptı.

21- Birleşmiş Milletler 2014 yılını “Uluslararası Aile Tarımı Yılı” kısacası “Aile Çiftçiliği Yılı” ilan etti.

22- Yayın yönetmenliğini üstlendiğimiz 4 Mevsim Tarım Dergisi tarım sektörüne yeni bir soluk getirdi. Sektör tarafından izlenen ve aranan bir dergi oldu. İlk ödülünü ise üreticilerden Gödence Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nden aldı.