Yolsuzluk arttıkça sosyal adaletsizlik de artıyor

Didem ERYAR ÜNLÜ

İş etiği ilke ve politikalarının anlaşılması, benimsenmesi, yaygınlaştırılması için yol gösteren Etik ve İtibar Derneği TEİD, Türkiye ekonomisi ve iş dünyasının, dünyanın en itibarlı 30 ülkesi arasına girmesini hedefiyle faaliyet gösteriyor. Bir şirketin başarısında, sorumlu vatandaşlık, sürdürülebilir üretim politikalarının etkinliği, inovasyon politikaları, etik kurallara uyum ve itibar gibi kavramların en az finansal veriler kadar yüksek önem taşıdığını savunan TEİD, Türkiye GSMH’nın yüzde 15’ini oluşturan ve 200 bin üzerinde çalışana istihdam sağlayan 130’u aşkın kurumsal üyeye sahip.

Ne yazık ki TEİD’in savunduğu değerler, bugün tüm dünyada yeterince korunmuyor. Yolsuzlukla mücadelede dünyanın önde gelen sivil toplum kuruluşlarından Uluslararası Şeffaflık Örgütü (Transparency International)’ ın 1995’ten bu yana her yıl yayınladığı Yolsuzluk Algı Endeksi’nin sonuçları bunun kanıtı.

Küresel not ortalaması 100 üzerinden 43

Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün 2016 verilerine göre yolsuzluk algıları ölçü len 176 ü lkenin ü çte ikisi 100 ü zerinden 50’nin altında not alarak sınıfta kalmış durumda. Küresel ortalamanın 43’te kalması ise, tü m önlemlere karşın yolsuzluk salgınının önüne geçilemediğini gösteriyor. Diğer yandan, rapora göre sosyal adaletsizlik ve yolsuzluk arasında yakın bir bağ da bulunuyor. Sosyal adaletsizlik arttıkça yolsuzluk artıyor, yolsuzluk arttıkça sosyal adaletsizlik daha da artıyor.

Uluslararası Şeffaflık Örgütü, yolsuzlukla mücadelede uyanık ve bilinçli bir toplumla özgür basının varlığına özellikle dikkat çekiyor. Uluslararası Şeffaflık Örgütü Araştırma Direktörü Finn Heinrich, Brezilya örneğini vererek, bu ülkede vatandaşların kamuda artan yolsuzluk ve rüşvet olaylarını protesto etmek için geçen yıl sokaklara döküldüğünü hatırlatıyor. Öte yandan, örgütün 2016 Yolsuzluk Algı Endeksi sonuçları, yolsuzluğun dünya genelinde temel nedenlerinin sosyal eşitsizlik, cezasızlık uygulamaları, otoriter yönetimler, kurumsal zayıflık, hak ve özgürlük ihlalleri, savaş ve ekonomik istikrarsızlık olduğunu da ortaya koyuyor.

2016 Yolsuzluk Algı Endeksi’nde ilk üç sırada Danimarka (90), Yeni Zelanda (90) ve Finlandiya (89) yer alıyor. Endeksin son sıralarında ise Kuzey Kore (12), Güney Sudan (11) ve Somali (10) bulunuyor. Geçen yıla göre puanları en çok düşen ülkeler ise Katar (-10), Kuveyt (-8), Bahreyn (-8), Suudi Arabistan (-6) ve Güney Kıbrıs (-6).

İçi boş sözler

Endeksi değerlendiren TEİD Araştırma ve İletişim Direktörü Ali Cem Gülmen, dünya genelinde rüşvet ve yolsuzlukta artış yaşandığını, Türkiye’nin ise bir yılda dokuz basamak birden gerilediğini söylüyor. Ali Cem Gülmen, raporda dünya genelinde hükümetlerin, her fırsatta rüşvet ve yolsuzlukla mücadele yolunda kararlı oldukları yönünde açıklama yaptıkları, ancak bunların çoğu kez içi boş sözler olmanın ötesine geçmediği görüşüne yer verildiğini de kaydediyor.

TÜRKİYE 176 ÜLKE İÇİNDE 75’İNCİ SIRADA

TEİD Araştırma ve İletişim Direktörü Gülmen, 2016 yılı endeks sonuçlarına göre, bir puanlık düşüşle 41 puan alan Türkiye’nin, 9 basamak birden gerileyerek 176 ü lke arasında 75’inci sıraya indiğini kaydediyor. Gülmen, Tü rkiye’nin yolsuzlukla mücadele alanındaki gelişmeleri takip edememesi nedeniyle, önceki yıllarda alt sıralarda bulunan birçok ülkenin bu yıl ön sıralara geçtiğini vurguluyor. Avrupa Birliği ülkeleri ile karşılaştırıldığında Türkiye’nin son sıradaki Bulgaristan ile aynı puana sahip olduğuna dikkat çeken Gülmen, G20 ülkeleri arasında 2014’te 10’uncu, 2015’te ise 12’nci sırada bulunan Türkiye’nin, 2016 yılında 13’üncü sıraya düşerek endişe verici gerileyişini sürdürdüğünü belirtiyor. Gülmen, 2016 Yolsuzluk Algı Endeksi’nde Türkiye’nin, 19 ü lkeden oluşan Doğu Avrupa ve Orta Asya liginde de 2015’e göre bir basamak düşerek Gürcistan, Karadağ ve Sırbistan’ın ardından 4’üncü sıraya gerilediğini de ifade ediyor.