TEMA Vakfı toprak bozulumuna karşı önlem almaya çağırıyor

Didem ERYAR ÜNLÜ

TEMA Vakfı, bu yıl 14-20 Kasım tarihleri arasında Erozyonla Mücadele Haftası’nda toprağın verimliliğindeki azalmayı ifade eden “toprak bozulumu”- nu gündeme getiriyor. TEMA Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Ataç “Toprak bozulumu, toprağın sağlığında meydana gelen bozulmalar ve sonrasında toprağın sunduğu hizmetlerin azalması olarak nitelendiriliyor. Dünyada kullanılabilir arazilerin %33’ü toprak bozulumuna uğramış durumda. Türkiye’de ise toprak bozulum tiplerinden sadece erozyon dikkate alındığında bile topraklarımızın %86’sında erozyon meydana geldiği görülüyor.

Toprak bozulumu su kıtlığı, gıda güvensizliği, iklim değişikliğinde hızlanma, yoksulluk, göç, toprak ve toprağa bağlı diğer ekosistem hizmetlerinde azalma gibi sonuçlara yol açıyor” dedi. Toprak bozulumunun insan kaynaklı olduğunun altını çizen TEMA Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Ataç, Fas’ın Marakeş şehrinde düzenlenen İklim Zirvesi’nde de toprak bozulumu konusunun gündeme geldiğini hatırlattı. Ataç “Konu şu an dünya gündeminde önemli bir yer tutuyor. Türkiye’de de toprak bozulumunun önlenmesi, etkilerinin azaltılması ve toprağın iyileştirilmesi amacıyla acilen çalışmalar yapılmalıdır. İklim değişikliği etkileri ve toprak bozulumu ile karşı karşıya olan havzaların etkilenme düzeyleri saptanmalı ve önlemler alınmalıdır” dedi.

İklim değişikliği tehdit ediyor

Ormanların yok edilmesinin, tarım arazilerinin amaç dışı ve yanlış kullanılmasının sera gazlarını artırıp iklim değişikliğini hızlandırdığına dikkat çeken Ataç, “İklim değişikliği toprak bozulumuna yol açıyor. Toprak bozulumu da iklim değişikliğinde artışa sebep oluyor. Bu olumsuz etkileşim, toprak, tarım, gıda ve orman varlıklarımızı doğrudan tehdit ediyor. Topraklarımızı koruyarak iklim değişikliği ile mücadele edebileceğimiz bir sistem kurmalıyız. Herkesi, hem toprağın korunması hem de iklim değişikliğine neden olan kömür ve diğer fosil yakıtlara dayalı enerji tüketiminin engellenmesi için yerel ve ulusal yönetimlerden taleplerde bulunmaya çağırıyoruz” dedi.

Gönüllüler çağrı yapacak

TEMA Vakfı gelecek kuşakların yaşam hakkını savunmak için Türkiye’de gönüllüleri ile birlikte çeşitli etkinlikler düzenleyecek ve toprak bozulumuna dikkat çekecek. Gönüllüler bir hafta boyunca Toprağa Saygı Yürüyüşleri, tanıtım ve bilgilendirme için stant çalışmaları ve eğitim etkinlikleri düzenleyerek toprak bozulumu ile mücadele edilmesi için herkesi harekete geçmeye davet edecek.

Çözüm için neler yapılabilir?

► Katılımcı toprak yönetimi,

► Sürdürülebilir toprak yönetimi yatırımlarının artırılması,

► Savunuculuk/farkındalık,

► Erozyonu azaltma,

► Asgari toprak işleme,

► Toprak bilgi sistemlerini kurulması,

► Kapasite geliştirme ve yaygınlaştırma,

► Toprak bozulumunu durdurma,

► Bozulmuş toprakların iyileştirilmesi ve rehabilitasyonu,

► Arazi kullanım planlarının uygulanması,

► Atık su arıtımı,

► Etkin atık tasfiyesi,

► Münavebeli tarım/bitki rotasyonu,

► Bitki besin maddelerinin akılcı kullanımı,

► Toprak yüzeyini örtülü tutma,

► Toprak organik madde içeriğini artırma,

► Toprak durumunu analiz etme ve değerlendirme

Toprak bozulumuna sebep olan etkenler:

● Ormansızlaşma

● Nüfus artışı

● Kentleşme

● Kirlilik

● İklim değişikliği

● Sürdürülebilir olmayan toprak yönetimi

Toprak bozulumu tipleri:

● Erozyon

● Biyoçeşitlilik kaybı

● Asitleşme

● Kirlilik

● Organik madde kaybı/besin dengesizliği

●Tuzlanma

● Kompaklaşma/sıkışma

● Sızdırmazlık/geçirimsizleşme

● Organik karbon kaybı