Su Yasası...

Kuraklık tehlikesi kapıda. Ülkeye 3 damla yağış düşünce ilk kez kar görmüş çocuklar gibi seviniyoruz.

Başta İstanbul olmak üzere bir çok kentte su sorunu ciddi boyutlarda.

Tarımsal kuraklık endişelerin çok ötesinde. Çiftçi hangi ürünü ekeceğine karar vermekte zorlanıyor.

Daha az su isteyen ürünlere yönelme var.

Uzmanlar, tarımda, sanayide ve evlerde suyun bilinçli kullanımı için uyarılar yapıyor.

Bütün bu gelişmeler suyun önemini gösteriyor. Bu denli önemli bir kaynağın, varlığın yasası yok.
Yıllardır gündemde olmasına rağmen Su Yasası neden çıkarılmıyor?

Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan sonra 28 Nisan 1926 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde "Sular Hakkında Kanun" adıyla 9 maddelik bir yasa kabul edilir. Daha sonraki yıllarda bu yasaya bazı ek maddeler ilave edilir. Fakat 1956'da Yasa yürürlükten kaldırılır.

Yaklaşık 4 yıl sonra 16 Aralık 1960'ta "Yeraltı Suları Hakkında Kanun" adıyla yeni bir yasa çıkarılır. Zaman içerisinde bir çok değişiklik yapılır. Halen yürürlükte olan yasa, daha çok yeraltı sularını düzenlemeye yönelik.

Özellikle çevre ile ilgili bir çok yasada su konusuna değiniliyor. Fakat, su ile ilgili bir çerçeve yasa yok.

Bildiğimiz kadarıyla 2000'li yılların başından bu yana Su Yasası ile ilgili çalışmalar bir kaç koldan sürdürülüyor. 

Orman ve Su İşleri Bakanlığı'nın hazırladığı Su Kanun Taslağı son olarak Kasım 2012'de kamuoyu görüşüne açıldı. Görüşler alındı. Ancak o günden bu yana yeni bir gelişme olmadı. Taslak, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne getirilerek yasalaşması sağlanmadı.

Toprak konusunda büyük duyarlılık gösteren ve bir kampanya başlatarak Toprak Yasası'nın çıkarılmasını sağlayan TEMA Vakfı, aynı duyarlılığı su konusunda da gösterdi. Uzun bir zamandan beri Su Yasası için çabalarını sürdürüyor.

TEMA Vakfı'nın Danışmanı Mahir Gürbüz'ün koordinatörlüğünde yapılan çalışmalarla, bilim insanlarının, sivil toplum örgütlerinin katılımı ile kapsamlı bir "Su Yasası Tasarısı" hazırlandı. Birçok kurumla paylaşıldı. Fakat, TEMA Vakfı'nın hazırladığı bu tasarı da yasalaşmadı.

TEMA Vakfı Danışmanı Mahir Gürbüz'e göre Türkiye'nin acilen Su Yasası'nı çıkarması gerekiyor. Mahir Gürbüz, Su Yasası'nın önemini şu sözlerle ifade ediyor:

"Bu ülkede; ormanın, madenin, meranın, toprağın yasası var. Ama suyun yasası yok. Oysa, yaşamın temelinde su vardır.

Türkiye, su zengini bir ülke değil. Ülke coğrafyasına düşen yağışın, ancak üçte biri akışa geçmektedir. Üstelik, akışa geçen suyun ancak yarısı kullanılabilmektedir. Bugüne kadar mevcut su potansiyelini yeterince geliştirememiş olan Türkiye, su varlığını da korumayı başaramadı. Su varlıkları sorumsuzca hatta hoyratça kullanılmaktadır. Dolayısıyla, Türkiye, su varlığını korumacı yaklaşımla yönetememektedir. Ülkemizde ne yazık ki;“sudan ucuz”, “sudan sebep” türünde, yani suyun bir değerinin olmadığını söyleyen ve ata sözü gibi algılanan, toplumsal anlayışlar, hala egemendir. Oysa; yaşamın sürdürülebilirliğinin temeli toprak ve sudur.

Bu ülkede, gelişme ve kalkınma stratejileri, sanayileşme/yerleşme- kentleşme, enerji, ulaştırma, alt yapı başta olmak üzere ekonomi ve toplum siyasetleri sadece toprağı değil su varlıklarını da yeterince gözetmemiştir. Hatta su, “korunması gereken temel bir varlık” olarak değil, genellikle, tüketilmesi gereken kullanım malı ya da ticari meta olarak görülmüştür. Bu sorumsuz anlayışın doğal gereği olarak da,ne Anayasa'da ve ne de diğer hukuksal düzenlemelerde su varlığını koruyucu anlayışlar yeterince ortaya konulmamıştır.

TEMA Vakfı, ülkesine ve ulusuna karşı duyduğu toplumsal sorumluluğun, doğal varlıkların korunmasını ödev sayan ilkesel yaklaşımının ve sorunları sadece dile getirmek ve süreci eleştirmek yerine, çözümlerini araştırmayı ödev sayan anlayışının gereği olarak; ülkemiz için bir ilk olan Toprak Yasası'nın hazırlanması çabasını, su konusunda da yaşama geçirmeyi, temel görev bilerek ve temel nitelikli bir Su Yasa Tasarısı hazırladı. Ancak bu tasarı bugüne kadar yasalaşmadı."

Özetle, kuraklığı, suyun önemini konuşuyoruz. Ama bir Su Yasamız bile yok. Temel hak ve özgürlükleri kısıtlayan internet, yargı, istihbarat gibi konularda bir haftada yasa çıkaran hükümet yaşamın temel kaynağı olan su konusunda neden yasa çıkarmıyor?