Yeşil sahada giderler, gelirlerden fazla
Besfin’in yayınladığı ‘Finansal Başarı Karşılaştırma’ raporuna göre 4 büyükler 2012-13 sezonunda 783 milyon lira gelir elde ederken, 1 milyar lira harcadı.
BURAKHAN VAROL
İSTANBUL - Kurumsal finans danışmanlık firması olan Besfin, kulüplerin ‘Finansal Başarı Karşılaştırması’ raporunu yayınladı. Raporda 4 büyük diye tabir edilen Türk takımları ile Avrupa’nın önde gelen kulüpleri karşılaştırıldı. Son yıllarda futbol ekonomisinin yükseliş göstermesiyle Türkiye’nin en başarılı 4 kulübünün piyasa değerleri toplam 2 milyar liraya ulaştı. 2010 ile 2013 yılları arasındaki performans ve finansal başarıyı inceleyen araştırma, gelirlerin giderlere oranı, oyuncuların net katma değeri, galibiyet başına ortalama gelir ve gol averajı başına ortalama giderleri hesapladı. Araştırmada Türk ekiplerinin yanında, Avrupa’nın güçlü ekiplerinden Borussia Dortmund, Arsenal, Manchester United ve Juventus mercek altına alındı.
Toplam gelir ve gider verilerine bakıldığında Trabzonspor tek başına Şampiyonlar Ligi’ne katılarak büyük gelir elde ettiği 2010-11 sezonunda gelir-gider tablosundaki kendi en yüksek noktasına ulaştı. 4 büyükler yaptığı her 100 liralık harcamalarına karşı, Fenerbahçe 89 lira, Trabzonspor 83 lira, Galatasaray 72 lira ve Beşiktaş 55 lira gelir elde etti.
İngiliz takımları gelir-gider tablosunda en yüksek orana sahip. Manchester United’ın marka değerinden doğan yüksek sponsorluk anlaşmaları ve her yıl Avrupa kupalarında üst turlara çıkması bunun başlıca sebeplerinden biri olarak görülüyor. Manchester ekibi ayrıca dünyadaki en yüksek stat gelirine sahip olarak görülüyor. Geçtiğimiz yıl Bayern Munich ile Şampiyonlar Ligi finali oynayan Dortmund, finali kazanamamış olmasına rağmen gelir-gider oranını yüzde 40 arttırmayı başardı. Araştırmada maç kadrosundaki 18 futbolcunun performansıyla orantılı olarak kulübüne katma değeri de incelendi. Türk takımları bu istatistikte son sırayı aldılar. Beşiktaşlı futbolcuların 2010-11 ve 2011-12 sezonlarında istenilen performansı sergileyememesi, Net Katma Değer (NKD) tablosunda negatif bir değer olarak -9,2 milyon lira ve -8,4 milyon lira olarak gösterilmesine neden oldu. Galatasaray, şampiyon olmasına rağmen 2012-13 sezonunda oyuncularının NKD’i -5,4 milyon lira olarak hesaplandı. NKD listesinde son 3 yıla bakıldığında lider olan Manchester United’ı, 32.5 milyon lira ile Arsenal takip ediyor.
Premier Lig marka değeriyle fark atıyor
Türk takımları, galibiyet başına düşen gelirlerde de Avrupa takımlarına göre geride bulunuyor. Fenerbahçe’nin Temmuz 2011’de yaşanan gelişmelerden dolayı gelir-galibiyet oranının yükseliş göstermesi ve ortalama büyümesinin yüzde 40 oranında gerçekleşmesi dikkatleri çekti. Galatasaray 2010-11 sezonunda ligi 8’inci sırada bitirmiş olmasına rağmen galibiyet başına gelirleri lig şampiyonu olan Fenerbahçe’den daha yüksek olarak gerçekleşti. Galatasaray galibiyet başına düşen gelirlerini son 3 yılda ortalama yüzde 25 oranında arttırdı. Beşiktaş’a bakacak olursak ortalama yüzde 18 oranında büyüme gösterdi .
Analizlerde baz alınan yabancı takımlardan Arsenal ve Manchester United bulundukları Premier Ligden dolayı diğer takımlara göre yüzde 200 oranında bir fark elde etti. İki takımın marka değeri, reklam, sponsorluk ve dünyanın her yerinde bilinirliği gelirlerini arttıran bir diğer faktör oldu.
Fark daha da açılacak
Spor Toto Süper Lig’deki 4 büyük takımın giderleri her yıl artarak geçtiğimiz sezon 1 milyar lirayı geçti. Buna rağmen gelirler 783 milyon lirada kaldı. Rapora göre son 3 sezondaki Türk takımlarının performansını göz önüne alındığında giderlerde devamlı bir artışı görülüyor. Türk takımlarının giderlerinde en büyük kalemi yabancı futbolcuların bonservisleri ve ödenen maaşların yabancı para cinsinden olması oluşturuyor.
Analizdeki yabancı takımlar son 3 yılda hem gelir hem gider bakımından artan bir eğilim sergiledi. Bu takımların toplam giderleri 1.4 milyar lira olmasına rağmen, gelirleri 3.2 milyar liraya ulaşarak başarılı bir performans gösterdi. Türk takımlarının maliyet ve gider yönetimlerinin barındırdığı risklere karşın herhangi bir önlem alınmamasının ilerleyen yıllarda finansal sorunlara yol açacağının sinyallerini verdiği belirtildi.
Türkiye'de GS ve FB, Avrupa'da Dortmund ve MaNu
• Galatasaray ve Fenerbahçe 2010-2013 yılları arasında gelirlerini en hızlı arttıran takımlar.
• Gelir-gider oranına göre toplam 3 senenin ortalamasına göre, her 100 TL’lik gidere karşın Fenerbahçe 89 TL, Trabzonspor 83 TL, Galatasaray 72 TL ve Beşiktaş 55 TL gelir elde etti.
• Son üç sezonda dört büyük takımın oyuncularının sağladığı net katma değerde en verimli takım Fenerbahçe.
• Fenerbahçe 2011/12 sezonunda 9 milyon TL ile en verimli Türk takımı oldu.
• 2010-2013 yılları arasında gelirlerini en hızlı artıran takım Borussia Dortmund oldu.
• Gelir-gider oranında toplam 3 senenin ortalamasına göre, her 100 TL’lik gidere karşın Manchester United 326 TL, Arsenal 278 TL, Juventus 215 TL ve Borussia Dortmund 104 TL gelir elde etti.
