Yaşam odasını tek firma üretiyor

Melih KOCAGİL

İSTANBUL- İlk olarak 1992 yılında Zonguldak Kozlu’da meydana gelen facianın ardından gündeme gelen Maden Yönetmeliği, Soma’da 301 işçinin hayatını kaybetmesiyle yeniden hatırlandı. Yönetmelik, madenlerde yaşam odalarını zorunlu kılacak. Ancak 400 maden ocağının bulunduğu Türkiye’de yaşam odası üreten firma sayısı sadece 1... İthal yaşam odalarının fiyatı 250 bin dolara yaklaşırken aynı kalitedeki yerli ürün 70 bin dolara satılıyor. 

Eskişehir’de kurulu Aysan Mühendislik Makine Sanayi’nin İmalat Müdürü İhsan Alp, şu an Türkiye’de, madenlerde kullanılan yaşam odalarını sadece kendilerinin ürettiğini söyledi. Yurtdışındaki üreticilerle kendi fiyatları arasında çok büyük fark olduğunu ifade eden Alp, “Bizim ürettiğimiz yaşam odalarının kalite açısından hiçbir farkı yok” dedi. Şimdiye kadar talep olmadığından bu sistemlerin Türkiye’de üretilmediğini dile getiren Alp,”Diğer firmalar umarım üretme yoluna giderler. Ayda 10 tane çıkarabilecek kapasitedeyiz. Kömür madeni için 16 kişilik yaşam odalarının fiyatları 70 bin dolardan başlıyor. Kömür dışı maden için yaşam odalarının fiyatı ise 60 bin dolar. Müşteri istediği andan itibaren bir ay içinde teslim edebiliriz. İthal yaşam odalarının Türkiye’ye gelmesi iki ayı bulabilir. 6 haftadan önce imal edip gönderemezler” diye konuştu. Şu an 4 maden firmasıyla yaşam odası satışı için görüşmelere başladıklarını anlatan Alp, “Yasal bir zorunluluk olmadığı için hiçbir firma ek bir maliyetin altına girmek istemiyor. 60 kişi istihdam ediyoruz. Dünyada da bu tip yaşam odalarını üreten firmalar çok yok. Avusturalya’da büyük ölçekli 3 firma imal ediyor” dedi. 

‘Şimdiye kadar bir tane üretti Kastamonu’da kullanılıyor’ 

Dört kişilik ve otuz kişilik projeleri olduğunu dile getiren İhsan Alp sözlerini şöyle sürdürdü: “Yaşam odası powerless sisteme sahip. Madenle hiç alakası olmuyor. İçeridekilere en az 36 en fazla 96 saat hava yetiyor. Madenin elektriğini ve havasını hiç kullanmıyorsunuz. Bir diğer sistemde ise madenin elektriği ve basınçlı havasını kullanabiliyorsunuz. Madenden madene yaşam odaları değişiyor. Bir ayda konteynerleri hazır hale getiriyoruz. Şu ana kadar bir tane yaşam odası ürettik. O da Kastamonu Küre’de kullanılıyor. Türkiye mühendislik açısından her şeyi üretecek kapasitede. Talepler Soma faciasından sonra artmaya başladı.” 

‘Madenci sayısı düştü, güvenlik sektöründe üretim yapan yok’ 

İş Güvenliği Uzmanı ve Maden Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Üyesi Erdinç Günay ise “Madenlerde yaşam odaları mutlaka olmalı ama hangi koşullarda olacağı çok daha önemli” dedi. Patlamalı bir olayın 50 tonluk yaşam odalarını rahatlıkla havaya uçurabileceğini belirten Günay sözlerine şöyle devam etti: “Vardiyada 700-800 kişinin çalıştığı madenlerde bu onlarca yaşam odası anlamına geliyor. Konteynerli yaşama odaları çok şart değil. Galeriler içinde çelik kapılı cep odaları açmak hem daha düşük maliyetli hem çok yere yapabilirsiniz. Maskeler ve yerli yaşam odaları üretimi desteklenmeli. Talep olmadığı için üretilmiyor. Türkiye’de madenci sayısı 49 bine düştü. Üretim de buna paralel azaldı. Mevzuat değişeceği için talep artacak.”

16 kişilik yerli yaşam odasının özellikleri

» Çalışma süresi 72 ile 96 saat arasında değişiyor.
» Kuru gıda, ecza, su, yedek filtre ve iki adet boş dolap bulunuyor.
» Anlatım kılavuzları, maden haritaları gaz analitörleri, kimyasal ve normal tuvaletler yer alıyor.
» Herhangi bir yangın anında müdahale edecek iki adet yangın tüpü var.

Sadece 4 madende yaşam odası var 

Türkiye’de 4 madende 20 işçinin 55 saat yaşayabileceği yaşam odaları bulunuyor. Siirt’teki Madenköy Bakır Madeni, Kastamonu’daki Eti Bakır İşletmeleri, Rize Çayeli’ndeki bakır madeni ile Bergama’daki Koza Altın İşletmesi’nde yaşam odaları olası bir kaza anında kullanıma hazır bekliyor.