Temize olan talebe somut adım desteği şart

Başak Nur GÖKÇAM

SHURA Enerji Dönü­şümü Merkezi, Türki­ye’nin 2024 yılı enerji dönüşüm karnesini ve 2025 yılı beklentilerini açıkladı. Yapılan açıklamada 2024 yı­lında enerji dönüşümünün hızlandığına dikkat çekilir­ken, gelecek yıl ise daha somut adımlar atılması talep edildi.

Toplantının açılış konuş­masını yapan SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi Yönlen­dirme Komitesi Başkanı Sela­hattin Hakman, “Temiz ener­ji tüm dünyada yükseliş eğili­minde. Temiz enerjiye geçiş ve enerji dönüşümü son yıl­larda hükümet politikaları ve endüstriyel stratejiler, daha da önemlisi bu teknolojilerin sağladığı ekonomik ve rekabet avantajları sayesinde hızlan­dı. Ancak küresel politik, je­opolitik ve ekonomik çalkan­tılar nedeniyle bu politika ve stratejilerin nasıl gelişeceği konusunda yakın vadede her zamankinden daha fazla be­lirsizlik bulunuyor” dedi.

Son 3 yılda güneş paneli kurulumu %217 arttı

Enerji sektörü küresel hac­minin 2015 yılında 2 trilyon dolar iken 2024 yılında 3 tril­yon dolara çıktığının bilgisini veren Hakman, “Bu rakamın içindeki temiz enerji payı yüz­de 50’den yaklaşık yüzde 70’e çıktı. Halen tüm dünyada ku­rulmakta olan elektrik sant­rallarının yüzde 85’i yenile­nebilir enerjiye dayalı.

Güneş enerjisi, küresel enerji dönü­şümünde itici güç konumun­da. Son üç yıl içinde güneş paneli kurulumu yüzde 217 oranında arttı ve bu yükseli­şe başta Türkiye’nin de ara­larında olduğu pek çok ülke katkı sağladı. 2018’de 2,1 mil­yon olan elektrikli araç satışı, 2024’e gelindiğinde daha yıl bitmeden sekiz kat artış gös­tererek 17 milyona yükseldi. Bu yıl küresel ölçekte batarya­lara olan talep 685 gigavat-sa­ate (GWh) ulaştı, 2020 yılında 185 GWh olan toplam talebe göre yüzde 270 oranında artış yaşandı” diye konuştu.

Küresel enerji talebinin yüzde 70’inden fazlasını tem­sil eden hükümetlerin 2024’te yeni veya güncellenmiş enerji verimliliği politikalarını uy­gulamaya koyduğuna dikkat çeken Hakman şunları söyle­di: “Geçtiğimiz yıl hükümet­ler, binalardaki verimlilik ön­lemlerine yaklaşık 60 milyar dolar, düşük emisyonlu araç­lara ise yaklaşık 45 milyar do­lar ayırdı.

Bu, hükümetlerin son beş yılda tahsis ettiği top­lam verimlilik finansmanını 1 trilyon doların üzerine çıkar­dı, ancak enerji verimliliğin­de ilerlemeyi hızlandırmak ve küresel iklim hedefleriyle uyumlu hale getirmek için po­litika uygulamalarının hızlan­dırılması gerekecek.”

Bazı ülkeler büyük darbe alabilir

Hakman, küresel politik gelişmelerin ülkelerin eko­nomik korumacılık politika­larına dönebileceğini, hatta ticaret savaşlarına yol açabi­leceğini gösterdiğini vurgu­layarak, “Bu durum küresel büyümeyi yavaşlatacağı gibi temiz enerji teknolojilerin­de geri kalan ülke ekonomi­leri daha büyük darbeler ala­bilir.

Bu nedenle bizim Türki­ye olarak bir yandan hızla bu teknolojileri geliştirmeye yo­ğunlaşırken, öte yandan kendi düşük karbonlu enerji siste­mine dönüşümümüzü hızlan­dırarak sanayimizi en önemli ihracat pazarımız olan Avru­pa Birliği’nin Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması gibi kısıtlamalarına da hazırlama­mız gerekiyor” dedi.

Türkiye’nin 2024 yılındaki enerji dönüşümünü değerlen­diren SHURA Enerji Dönü­şümü Merkezi Direktörü Al­kım Bağ Güllü ise “Bu yıl Tür­kiye’nin enerji politikalarının yenilenebilir enerji odaklı dönüşüm sürecini hızlandır­dığı bir dönem olarak dikkat çekiyor.

Yenilenebilir ener­ji kaynaklarına yapılan yatı­rımlar ve belirlenen kısa-or­ta vadeli stratejik hedefler, bu dönüşümün planlı ve kararlı bir şekilde ilerlediğini göste­riyor. 2025 yılı başında yapı­lacak yeni YEKA ihaleleri ile birlikte her yıl en az 2 GW’lık YEKA ihalesinin yapılaca­ğı açıklanması, yatırımcıla­rın uzun süredir beklediği ön­görülebilir bir yol haritasının ortaya konulması anlamında çok önemli bir gelişme oldu” ifadelerinde bulundu.

2025 beklentileri neler?

Türkiye'de sadece elektrik sektörünün dönüşümü yıllık 15 milyar dolarlık bir yatırım ihtiyacı doğurduğunu söyleyen SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi Direktörü Alkım Bağ Güllü, “Bu finansmanın sağlanabilmesi için piyasalarda şeffaflık ve öngörülebilirlik hayati önem taşıyor. Türkiye’nin enerji sektörünün geleceği, ithalat bağımlılığının azaltılması, ulusal kalkınma hedefleri ve sürdürülebilirlik öncelikleri ile uyumlu bir şekilde planlanmasıyla yakından ilişkili.

Bu kapsamda, enerji sektörünün dönüşüm sürecinin başarılı olabilmesi için kararlı, uzun vadeli ve bütüncül bir yaklaşıma ihtiyaç var. Bir taraftan da jeopolitik olarak zor bir süreçten geçiyoruz. ABD seçimleri, İsrail-Filistin savaşı, Suriye’deki son durum, Rusya - Ukrayna savaşı gibi küresel olarak enerji sektörünü etkileyebilecek gelişmeler, Türkiye’yi de etkilemeye devam edecek” dedi.

2025 yılında kamunun enerji dönüşümü hedefleri

 -Güneş enerjisinde 5GW, rüzgarda 2-3 GW kurulu güç artışı,

-2025 yılı başında yapılacak yeni YEKA ihaleleri kapsamında 800 MW güneş ve 1200 MW rüzgar kapasitesinin tahsisi,

-Enerji iletim altyapısında 688 km’lik yeni hat inşası,

-Batarya enerji depolama kapasitesinin 2025’te 1 GW, 2028’de ise 10 GW’a çıkarılması,

-Türkiye’de elektrik sektörü enerji dönüşümü, yıllık 15 milyar dolarlık bir yatırım ihtiyacı doğuruyor.