Rokette kullanılan karbon teşvik almadı, yatırım kaçıyor

Özlem ERMİŞ BEYHAN

İSTANBUL - Akkök Grubu, dünyada sadece 9 şirket tarafından üretilebilen karbon elyafı Türkiye’de üretmeyi başardı ancak ürünü teşvik kapsamına girmediği için yeni yatırım kararında sıkıntı yaşıyor. Japon rakiplerin, piyasaya girmelerinin ardından fiyatları düşürerek kendilerini zorladığını anlatan DowAksa Yönetim Kurulu Başkan Vekili Mehmet Ali Berkman yaşadıkları sıkıntıyı şu sözlerle ortaya koydu: “ABD’li Dow bizim karbon elyaf üretebiliyor olduğumuzu görünce 1 günde ortaklık teklif etti. Ancak şimdi  teşviğe giremediğimiz ve enerjimizi kendi santralimizden maliyetine alamadığımız için rekabette zorlanıyoruz. Dow da bize ‘gelin kapasite artırma yatırımını ABD’de yapalım’ diyor.”

Akkök’ün grup şirketlerinden Aksa Akrilik ile Dow Chemical ortaklığında kurulan DowAksa, 375 milyon dolarlık bir yatırım. Tamamen Türk mühendislerin yaptığı çalışma sonrasında, stratejik bir ürün olan karbon elyafın Türkiye’de üretilmesi mümkün olmuş. Karbon elyaf bugün sadece ABD, Japonya, Tayvan, Almanya ve Kore’de üretilebiliyor.Türkiye’de 1.5 yıldır karbon üretimi yapan DowAksa, şimdi bir yandan global devlerle rekabet ederken bir yandan da Türkiye’deki şartlarla mücadele ediyor. Bugün dünyada toplam 44 bin ton karbon üretilirken bunun 3 bin 500 tonu Aksa’nın hatlarından çıkıyor. Elde edilen yaklaşık 38 milyon TL cironun çok büyük bölümü Çin, ABD ve Avrupa’ya ihracattan geliyor. Berkman, şirketin 10 yıl içinde 1 milyar dolar ciro hedeflediğini açıkladı.

1.7 dolar enerjiyle 17 dolarlık ürün

Karbon elyaf geleceğin ürünü olarak tanımlanıyor. Çelikten 5 kat hafif, 4 kat dayanıklı, koruma gücü yüksek, korozyona dayanıklı bir ürün. Rüzgar türbininden uzay sanayiine, doğalgaz taşımacılığından depreme karşı binaların güçlendirilmesine kadar çok farklı alanlarda kullanılıyor. Akkök Şirketler Grubu İcra Kurulu Başkanı Ahmet Dördüncü, 1.7 dolarlık enerji maliyetiyle üretilen karbonun kilosunun ortalama 17 dolara satıldığını, uçak gibi alanlarda kullanılan karbonda fiyatın 80 dolarlara kadar çıktığını anlattı. Yani, karbon Türkiye’nin kilo bazında ihracat rakamını artırabilmesi için stratejik ürünlerden biri. Ancak görünen o ki bu stratejik önem tam anlaşılamamış. Mehmet Ali Berkman, “Komşu ülkeler uzaya maymun gönderiyorsa bunu kıskanmamız lazım. Elimizden tutulması meselesinde bazı sıkıntılar yaşıyoruz” dedi. Berkman yaşanan sıkıntıyı şöyle anlattı:

“Maliyetlerimizin yüzde 40’ı enerji ve Türkiye’de enerji maliyetleri çok yüksek. Biz bu maliyeti düşürmek için bir kömür santrali yaptık. Ama Dow ile ortaklık nedeniyle yeni bir şirket kurmak zorunda kaldığımız için şimdi Aksa için kurduğumuz santralden maliyetine enerji alamıyoruz. Piyasa fiyatından enerji almak zorunda bırakılmak bizi rekabette çok zorluyor.Teşviğe de giremedik çünkü karbonun Türkiye’ye ithalatı yok. Uzay üslerinde uçak yapımında kullanılan bir malzeme. Bizim teşvik sistemi sadece sektörel ve bölgesel bir bakış açısına sahip. Oysa büyümede sıçramaları stratejik ürünleri de bu kapsama alarak yapabilirsiniz. Biz en azından kendi ürettiğimiz enerjiyi maliyetinden kullanabilmek istiyoruz. O zaman enerji maliyetimiz 11 centten 7 cent’e düşüyor. ABD’ye göre yine yüksek ama bu bile rekabette gücümüzü artıracaktır.”

Berkman önümüzdeki süreçte DowAksa olarak karbon elyafta dikey entegrasyona başlayacaklarını belirtti, hammaddesi karbon elyaf olan komposit endüstrisine geniş bir ürün yelpazesi sunmayı hedefledikleri bilgisini verdi.

Volkswagen ile çalışıyor TAI ile insansız araç yapıyor