Makinede toparlanma beklentisi

Yıldız TAŞDELEN ERLİ

İhracatı her geçen yıl büyük artış kaydeden Türk makine sektöründe hızlı büyüme gerçekleşmesi bekleniyor. Yatırım harcamalarının bu yıl büyümeye dönecek olması, ertelenmiş yatırımların devreye girmesi ve yeni yatırım teşviklerinden yararlanma ile birlikte makineteçhizat yatırım harcamaları da artacak. Sektör, yılın ikinci yarısında yaz aylarında mevsimsel durağanlık, yılın son aylarında ise daha hissedilir toparlanma bekliyor.

Makine sektöründe, en önemli pazar olan AB ve Almanya’da ekonomilerin bu yıl küçülmesi dış satışları sınırladı. Bölge ülkelerinde yaşanan siyasi sıkıntılar ve çalışma ortamı diğer sektörlerde olduğu gibi makine ihracatı için de sınırlayıcı oldu. Buna karşın yılın ilk 5 ayında sektörün ihracatı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6 artışla 5.7 milyar dolara ulaştı. Bu dönemde ihracatta inşaat ve madencilik makineleri 519 milyon dolara, tarım ve ormancılık makineleri 259 milyon dolara, takım tezgahları 297 milyon dolara, endüstriyel klima ve soğutma makineleri ihracatı 967 milyon dolara, pompa ve kompresör ihracatı ise 317 milyon dolara ulaştı.

Sektörün ithalatı ise 1 Ocak- 30 Nisan döneminde yüzde 17 artışla 9.5 milyar dolara yükseldi. Makine sektöründe yılın ilk 6 ayında kapasite kullanım oranı 2012’nin 1.1 puan altında ve yüzde 75.2 olarak gerçekleşirken, sektörde sanayi üretimi de yüzde 1.3 küçüldü. Böylece makine sanayi üretiminde geçen yılın altında bir performans yaşandı.

Hızlı büyüme bekleniyor

Orta Anadolu Makine İhracatçıları Birliği (OAİB) Başkanı Adnan Dalgakıran, yılın ilk yarısında 2012’ye göre genel bir toparlanma yaşanmasına karşın iktisadi faaliyetlerdeki büyümenin beklentilerin altında kaldığını belirterek, reel kesime yönelik anketlerde üretim, sipariş ve yatırımlara ilişkin beklentilerin yılın ilk 3 ayındaki kıpırdamanın ardından giderek durağanlaştığını söyledi. Sektörde hızlı bir büyüme gerçekleşmesinin beklendiğini, makine-teçhizat yatırım harcamalarının artacağını kaydeden Dalgakıran, makine sanayi üretiminde geçen yılın altında bir performans yaşandığını ifade etti. Dalgakıran, 2010-2023 arasında yıllık ortalama ihracat artışının yüzde 19.4 olması halinde 2023 yılında sektörün 100 milyar dolarlık ihracat hedefinin gerçekleşeceğinin öngörüldüğünü bildirdi.

Sektörün gelişmesi ve performansının artırılması için yapılması gerekenler
 

• Orta-yüksek ve yüksek teknoloji sınıflı makine üretiminin desteklenmesi
• Yüksek yatırım ihtiyacının karşılanması, desteklenmesi
• Ortalama firma ölçeklerinin büyütülmesi
• Yan sanayinin geliştirilmesi ve güçlendirilmesi
• Yabancı sermaye yatırımları, yabancılar ile işbirliklerinin arttırılması
• Ar-Ge ve tasarım faaliyetlerinin geliştirilmesi
• Kamu kesiminden diğer beklentiler (kamu alımları, finansman, leasing...)

Sektörde ne olacak?

- Makine sektöründe yılın son aylarında hissedilir toparlanma bekleniyor.
- Makine-teçhizat yatırım harcamaları artacak.

Metal ihracatı artacak

Metal ihracatındaki artışın hız kazanması ve yüzde 12’lik hedefe yaklaşılması bekleniyor.
İhracatta artış hedefinin gerisinde kalan metal sektöründe, yılın geri kalan kısmında bu hızın artması ve yüzde 12’lik hedefe yaklaşılması bekleniyor.

Son 2 yıldır global krizin de etkisiyle hedef tutturmakta zorlanan sektör, yılın ilk 5 ayında geçen yıla göre daha iyi bir performans sergiledi. Özellikle ihracat rakamlarına fiyat değil de, miktar verisi bazında bakıldığında bu düzelme daha net görünüyor. Miktar bazında Ocak–Mayıs 2013 döneminde yüzde 8.4 oranında ihracat artışı yakalandı. Geçen yıl 658 bin ton olan sektör ihracatı, bu yılın aynı döneminde 714 bin ton olarak gerçekleşti. Dolar bazındaki artış yüzde 5.7 ile sınırlı kaldı. İlk çeyrekte 1.7 milyar dolarlık ihracata karşın, 2.6 milyar dolarlık ithalat yapıldı. Sektörde ihracatın ithalatı karşılama oranı da yüzde 64 olarak gerçekleşti.

Geçen yılın ilk 5 ayında 2.69 milyar dolar olan demir ve demir dışı metal ihracatı, bu yılın aynı döneminde 2.85 milyar dolara yükseldi. Bu, dolar bazında yüzde 5.7’lik artışa denk geliyor. Hammadde fiyatlarının yüzde 5-15 aralığında gerileme göstermesiyle katma değerde de artış yaşandı. Sektör temsilcileri, sektörün hammadde olarak kullandığı alüminyum ve bakır gibi metallerin yatırım aracı olarak kullanılması sonucu zaman zaman sert dalgalanmalara maruz kalan emtia fiyatlarının, sektörün ihracatını etkileyen önemli bir faktör olduğunu vurguladı.

Alüminyumda KDV tevkifatı uygulamasına ilişkin sıkıntılar var

İstanbul Demir ve Demir Dışı Metal İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkanı Tahsin Öztiryaki, gümrük işlemlerinin kolaylaştırılmasına yönelik olarak ilgili bBakanlık tarafından yapılan düzenlemeleri olumlu bulduklarını ifade etti. Alüminyum sektöründe faaliyet gösteren firmaların KDV tevkifatı uygulamasına ilişkin sıkıntıları bulunduğunu dile getiren Öztiryaki, bunların önümüzdeki dönemde uygulamada sağlanacak kolaylıklarla aşılmasını beklediklerini kaydetti. Öztiryaki, gelişmiş ekonomilerin içinde bulunduğu ekonomik durgunluktan ne zaman çıkacaklarının sektör performansını etkileyeceğini ifade etti. Öztiryaki, ABD ile AB arasında imzalanması öngörülen serbest ticaret anlaşması ile ilgili çalışmanın tüm dünya için olduğu gibi, sektörü ve Türkiye’nin ihracatı için de önemli sonuçlar doğuracağını, global ticaret dengelerini değiştireceğini söyledi. Krizin, Avrupa’nın hem kaliteli hem de nispeten ucuz Türk mallarına yönelmesine sebep olduğunu, 2013 Mayıs ayı verilerinin, devam eden krize rağmen sektörün AB’ye yaptığı ihracatın yüzde 2 arttığını gösterdiğini kaydeden Öztiryaki, “Gümrük Birliği sayesinde yıllarca AB gibi güçlü, sağlam temellere dayanan bir pazara ihracat yapıyor olmamızın nimetlerinden faydalandık ve diğer pazarlara gereken önemi vermedik. Küresel ekonomik kriz ile birlikte AB’nin pazarlarımız arasında bu ölçüde büyük pay almasının olumsuz taraflarını yaşadık. Bu bize iyi bir ders oldu” şeklinde konuştu.

Sektörde ne olacak?

- Metal ihracatının hız kazanması bekleniyor.
- Alüminyum sektöründeki firmaların KDV tevkifatı uygulamasına ilişkin sıkıntılarının aşılması öngörülüyor.
- AB ve ABD’nin STA imzalamak üzere başlattığı çalışma sektörün ihracatını etkileyecek