‘Kırmızı mercimek ve baharat fiyatları yükseliş eğiliminde'

YILDIZ TAŞDELEN ERLİ

İSTANBUL - Olumsuz hava koşulları, bazı ülkelerde yaşanan iç karışıklıklar, yetersiz üretim ve arz-talep dengesindeki değişimden dolayı son yıllarda bazı tarım ürünlerinde sıkıntılar yaşanıyor. Dış piyasalarda yaşanan gelişmelerin de etkisiyle sıkıntının yaşandığı tarım ürünlerine her geçen yıl yenileri ekleniyor. Yurt içi piyasada geçen yıl susam ve kuru fasulyedeki fiyat artışlarından sonra bu yıl da kırmızı mercimek ve baharat fiyatlarında yukarı yönlü fiyat hareketliliği söz konusu. 2003’ten bu yana başta yağlı tohumlar, bakliyat, kakao çekirdeği ve pamuk gibi 25 tarım ürününün ağırlıklı olarak ihracat ve ithalatına aracılık hizmeti veren, bununla beraber bazı emtiaların da direk olarak menşeinden 3. ülkelere ithalat ve ihracatına aracılık eden Orgin Agro, kakao çekirdeğinin Nijerya’dan Hollanda’ya, kahve çekirdeğinin de Brezilya’dan Hollanda’ya ticaretine de aracılık ediyor. Dünyanın önde gelen bazı emtia firmalarının Türkiye temsilciliğini de yapan Orgin Agro’nun Yönetim Kurulu Başkanı Alper Önel, olumsuz hava koşulların nedeniyle son yıllarda tarım ürünlerinde sıkıntılar yaşandığını dile getirdi. Önel, baharatta dünyanın en büyük üretici olan Hindistan’da hasat zamanındaki yağışlardan ötürü ciddi sıkıntı yaşandığını ifade ederek, karabiber, çörek otu, kişniş ve çemen gibi ürünlerdefiyatların yukarı yönlü olduğunu söyledi.

1 Ekim'e kadar kırmızı mercimek ithalatına izin yok

Önel, Ramazan’ın bitmesine karşın kırmızı mercimekte fiyatların düşmediğine işaret ederken, olumsuz hava koşulları nedeniyle bu yıl rekoltenin beklenenin altında çıktığını kaydetti. Türkiye’nin kırmızı mercimek ithalatının tamamını Kanada’dan yaptığını hatırlatan Önel, gümrüklü sahalarda yeterli miktarda Kanada malı olduğunu, ancak devletin, yerli üreticiyi korumak için 1 Ekim 2014’e kadar kırmızı mercimek ithalatına izin vermediğini söyledi. Önel, “Bu yasağın kalkmasına kadar fiyatın aşağı yönlü gitmesini beklemiyoruz” dedi.

Bu yıl kuru fasulyeyi ucuz yiyeceğiz

Önel, geçen yıl kuru fasulyenin perakende fiyatının 5.5-6 liradan 13- 14 liraya çıktığını hatırlatarak, şu anda Mersin çıkış fiyatının 4-4.5 lira olduğunu bildirdi. Kuru fasulyede eski fiyatlara yaklaşılacağını ifade eden Önel, “Bu yıl kuru fasulyeyi ucuz yiyeceğiz” dedi. Geçen yıl susamda yaşanan fiyat artışına da işaret eden Önel, dünyada ticarete konu olan susam miktarının
1 milyon ton olduğunu, en büyük üretici ve tüketici olan Çin’de geçen yıl rekoltenin beklenenin altında gerçekleştiğini, kendisine yetmeyen 650 bin tonluk susam üretiminin geçen yıl 500 bin ton seviyesine düşmesi, diğer önemli susam üreticisi ülkelerden Hindistan, Nijerya ve Etiyopya’da da beklenen mahsulün gelmemesiyle fiyatların yükselişe geçtiğini anlattı. Türkiye’nin
kullandığı yaklaşık 120 bin ton susamın 15 bin tonunun ülke içinde üretildiğini, yüzde 80’inin de Afrika’dan ithal edildiğini belirten

Önel, susam fiyatındaki artışın simit fiyatlarını da tetiklediğini söyledi. Önel, yeni hasat döneminin başlaması, rekoltenin iyi çıkması ve yaz mevsimiyle birlikte talebin azalmasından ötürü fiyatların 20 gün içerisinde tonunun 2 bin 150 dolardan bin 850 dolara gerilediğini, ancak muson yağmurlarının 45 gün gecikmesiyle yeni çıkacak ana mahsulün de 45 gün ertelenecek olmasından dolayı fiyatların tekrar yukarı yönlü seyrettiğini söyledi.

Pamuk ve pirinçte düşüş, kakao çekirdeğinde yükseliş var

Önel, pamukta dünyanın en büyük üretici ve tüketicisi olan Çin’in, bu yıl itibariyle ithalatını yavaşlatacağını ve elindeki rezervlerini kullanacağını açıklamasının, ABD ve Hindistan’da da rekoltenin iyi çıkmasının ardından fiyatların gerilediğini söyledi. Önel, mayıs ortasında tonu 3 bin 20 dolar olan kakao çekirdeğinin temmuz itibariyle 3 bin 200 dolara çıktığını, yükselişin; Afrika ara mahsul hasadına denk gelen aşırı yağışlar nedeniyle pazara gelen mal miktarında azalış ve Asya’dan gelen talep artışından kanaklandığını ifade etti.

Hangi üründe ne bekleniyor?

• Kuru fasulye 

Geçen yıla göre fasulye ekim alanları yüzde 30-35 arttı. Hava koşulları fasulye için iyi gitti. Bu nedenle rekolte de iyi geldi. Fiyatlar düştü. Bize yetecek kadar fasulye var. İthalat da olmaz.

• Kırmızı mercimek

Türkiye’de ortalama 400 bin ton olan kabuklu mercimek üretimi bu yıl 300 bin ton seviyelerinde. Ramazan öncesi 2.40 lira olan kilo fiyatı şu anda 3.30-3.40 lira. İthalatın da 1 Ekim’e kadar yapılamıyor olmasından dolayı fiyatta yukarı yönlü bir hareket bekliyoruz. Bu yıl pahalı yiyebiliriz.

• Pamuk

Geçen yıla göre daha iyi rekolte bekliyoruz. Dünya rekoltesinin fazla ve Çin’in az alım yapacak olmasından dolayı bu yıl kilogram fiyatının 2 doların altında açılmasını bekliyoruz.

• Susam

Dünyanın ikinci büyük üreticisi Hindistan’da muson yağmurlarının gecikmesinden ötürü fiyatlar yukarıyı gösteriyor. Bu gecikme devam ederse fiyatların düşmez. Ancak ekimden sonra Afrika üretimi aşağı yönlü açılırsa fiyatlar düşüşe geçer.

• Baharat

Karabiber, kişniş, çörek otu ve çemen gibiürünlerde üretim merkezlerinde yaşanan rekolte düşüklüğü ve hava şartları nedeniyle sıkıntı yaşanıyor. Bu nedenle fiyatların artmasını bekliyoruz.