Cem Demir ilk fragman tesisini faaliyete geçiriyor

ARZU ALP

İZMİR - Global emtia piyasasında dünyanın sayılı firmalarından olan Trafigura’nın 2000’li yıllarda İzmir’in Aliağa ilçesinde hurdayı işlemek için kurduğu Türkiye’nin ilk fragman tesisini Cem Demir firması yeniden ayağa kaldırıyor. Trafigura’nın 5 yıl işlettiği ancak Türkiye pazarında umduğunu bulamadığı için terk ettiği ve 7 yıl atıl kalan tesisi 2013 yılı Şubat ayında satın alan Cem Demir, 2 yıldır sürdürdüğü revizyon çalışmalarını tamamladı. 

Cem Demir’in ortağı Cem Bilgin, dünyanın en büyük hurda, bakır, petrol firması olan Trafigura’dan 10 milyon dolara satın aldıkları fragman tesisinin iki yıl süren revizyon çalışmalarının tamamlandığını ve ocak ayında faaliyete başlayacağını söyledi. Trafigura’nın büyük yatırımlarla 2000’de kurduğu Türkiye’nin ilk fragman tesisini 5 yıl işlettiğini hatırlatan Bilgin, “Devlet desteği olmadığı ve Türkiye’deki geri dönüşüm yasaları AB’ye uyum konusunda kağıt üzerinde kaldığı için firma beklediği verimi yakalayamadı. Rakiplerine de satmadılar ve tesis 7 yıl atıl vaziyette kaldı. Sektörde olmamızın avantajıyla firmayla yurtdışında toplantılarda tanıştık ve tesisi 2013 şubat ayında satın aldık. 2 yıl süren yenileme çalışmalarımızı tamamladık. İki vardiya olmak üzere yıllık 300 bin ton kapasiteli tesisi ocak ayında faaliyete geçirmeyi hedefl iyoruz” dedi. 

Bilgin, Avrupa ve Amerika’da 1960’lı yıllardan bu yana hurdayı işlemek için kullanılan fragman tesislerinin ülkemizde de zorunlu hale getirilmesi gerektiğini belirterek, “MKE’nin (Makine ve Kimya Endüstrisi) toplamda 60 milyon lira gibi rekor bir yatırım gerçekleştirerek Aliağa ve Kırıkkale’de kurduğu ÖTA’ya (Ömrünü Tamamlamış Araçlar) yönelik geri dönüşüm tesislerinden çıkacak olan hurda sadece fragman tesislerinde işlenirse ülkemize ve ekonomimize katkısı olacaktır. Fragman tesisi olmadan yapılan bu büyük yatırımın hiçbir değeri olmayacaktır” diye konuştu. 

İthalatın azalması için fragman önemli 

Hurda ithalatını azaltıp, geri dönüşümde hurda kalitesinin artması için fragman tesislerinin önemine işaret eden Bilgin, devletin bu tesislerin sayısının artması için desteklemesi gerektiğinin altını çizdi. Bilgin, yasal düzenlemeyle bir yol haritasının çizilmesi gerektiğini savundu. 

Hurdayı işleyecek teknoloji yeterli değil 

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2005’ten bu yana ambalaj, lastik ve akaryakıt sektörlerine yönelik başlattığı atıkların geri dönüşümü uygulamasına 2013’ten itibaren Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların (AEEE) Kontrolü Yönetmeliği’nin dahil edildiğini hatırlatan Bilgin, “Ancak hurda geri dönüşüm şirketlerinin ekipmanlarının yetersizliği nedeniyle beklenen verimlilik sağlanamadı. Özellikle AEEE yönetmeliği sonrası hızlı ve devamlı bir şekilde toplama ve ayrıştırma gerçekleştirilemedi. En önemli nedeni ise bu hurda malzemeleri kolay işleyecek ve doğru şekilde ayrıştıracak teknolojinin olmaması. Bu yüzden uygulamalar beklenen başarıya ve sürekliliğe ulaşamadı. 2013’e ait verilere göre otomotiv, makine, beyaz eşya gibi çelik tüketicisi sektörlerin ürünleri iç piyasada değerlendirilemeyip önemli ölçüde ihraç edilmiştir” dedi.

İç pazar hurdası Türkiye’nin en önemli döviz kaynaklarından biri

Türkiye'deki hurda pazarıyla ilgili bilgi veren Cem Bilgin: “Ülkemizde yıllardır hurdacıların ve geri dönüşüm şirketlerinin işleme kapasitelerini ve kalitelerini artıramamalarının sebebi hurdanın içerisindeki değerli metaller. Bu durum rant sağlamak ve haksız kazanç elde etmek için kullanılıyor. Devlet ve özel sektör bu duruma uzun yıllardır yenik düştü, ülke ekonomisi önemli bir zarara uğradı. Avrupa ve Amerika’da 1960’lardan bu yana kurulmuş olan fragman tesislerinde bu değerli metaller sağlıklı bir şekilde ayrıştırılıyor. Bu alanda MKE’nin yatırımları gibi büyük yatırımların karşılığını bulması için işletmelerin hurda işleme kapasitelerini geliştirmeleri, ihtiyaç duyulan fragman tesislerini kurarak yatırım yapmaları gerekiyor. İç pazar hurdamızın Türkiye’nin en önemli döviz kaynaklarından biri olan demir çelik sektörüne de katkısı büyük olacaktır.” Bilgin, fragman makinasının dünyada sıkça kullanılan ve başarısı tüm değer yöntemlere göre çok daha yüksek olan bir sistem olduğunu dile getirdi. Fragmandan elde edilen hurda kalitesinin çok yüksek olduğunu anlatan Bilgin, “Fragman hurdanın ayrışımını yapar, israfı önler, zaman ve enerji tasarrufuyla büyük katkı sağlar. Kapasitesi çok yüksektir, çok daha hızlı ve doğru geri dönüşüm gerçekleştirir. Çevreye katkısı ve kullanım kolaylıklarıyla da en gelişmiş ve doğru olan yöntemdir” dedi.