3 boyutlu teknolojiyle binalara kullanım kılavuzu

EBRU SUNGUR

Hemen herkesin buna benzer bir öyküsü vardır: İçeri bir girdim ki halı yüzüyor! Tavandan damlayan su, bizim döşemenin üzerinde göl olmuş. Hangi borunun patladığını anlamak saatler sürdü. Boruların nereden geçtiğini kimse bilmiyor ki! Oysa elimizde binamızın bir kılavuzu olsaydı!.. 

Yavaş yavaş her alana giren 3 boyutlu teknolojiler, inşaat sektörü için yarattığı çözümlerle bu ihtiyaca da yanıt verecek. Artık binaların 2 boyutlu çizimlerini 3 boyutlu hale dönüştürerek bina henüz inşa edilmeden bilgisayar ortamında onun tamamlanmış halini görmek, içinde gezmek, aksayan yönleri fark etmek ve değiştirmek mümkün. Bu şekilde oluşturulan 3 boyutlu bina planlarını dijital halde tüm binanın kullanıcılarının web’den rahatlıkla ulaşabileceği bir şekilde her türlü tesisatın tam koordinatlarını veren bir kılavuz da oluşturulabiliyor. 

Türkiye’de 3 boyutlu sanal gerçeklik kullanılarak inşa edilen ilk binalardan biri İzmir’deki Adnan Menderes Havalimanı’nın yeni iç hatlar terminali oldu. TAV İnşaat, bu projesinde 3 boyutlu sanal gerçekliği kullanmak için 20 yıldır bu alanda faaliyet gösteren infoTRON’un kapısını çaldı. Daha önce savunma, uzay havacılık, otomotiv, ulaştırma ve enerji sektörleri için çalışan infoTRON, sektör yelpazesine inşaatı da eklemişti. TAV ve infoTRON’un mühendislerinden ortak bir ekip oluşturuldu ve Adnan Menderes Havalimanı’nın yeni iç hatlar terminali için çalışmalar başladı. Sonrasını infoTRON CEO’su Burak Pekcan anlatıyor: “TAV tarafından iletilen projeleri kısa bir sürede 3 boyutlu sanal gerçeklik ortamına taşıdık. Sonuçlandığında, bir yolcu gibi dolaştık, bankoların önünde durduk, yürüyen bantlarda bagajımızı bekledik, mağazaların vitrinlerine baktık. Bu deneyim bize projenin aksayan taraflarını görme imkanı da sundu. Örneğin projenin ilk taslağında, taşıyıcı anlamda hiçbir işlevi olmayan iki sütun çizilmiş. Bunu 3 boyutlu sanal gerçeklik uygulamasında fark ettik ve projeden çıkarıldı. Terminal, 2 boyutlu çizim üzerinden hayata geçirilseydi, büyük olasılıkla bu iki sütunun gereksizliği anlaşılamayacak, inşa edilecek, sonra da yıkılacaktı.” 

Maket yerine 3 boyuttan satış

Pekcan’ın verdiği bilgilere göre, 3 boyutlu teknolojilerin inşaat sektörüne, pazarlama aşamasında da katkısı bulunuyor. Yakın gelecekte maketten satışlar yerini 3 boyutlu sanal gerçeklik uygulamalarına bırakacak gibi... Zira bu teknolojiyle potansiyel müşteriler, proje daha inşa edilmeden içinde gezdirilebiliyor, pencereden manzarayı izleyebiliyor, kullanım alanlarının ihtiyacına uygunluğunu deneyimleyebiliyor. Ayrıca projenin uygulanma aşamasında, yani inşaat sırasında, uygulayıcıların projeyi kavramasını kolaylaştırıyor. Çizimler tablet bilgisayarlara yükleniyor. Şantiye şefleri, tablet bilgisayarları herhangi bir yöne doğru kaldırıp tutunca ekrandan projenin o koordinattaki bitmiş halini görüyor. Böylece hatalar minimize ediliyor. 

Sensörler işçinin harcadığı enerjiyi ölçüyor 

Burak Pekcan, bu noktanın üzerinde duruyor: “Bu sistem, tüm hesapların en ince ayrıntısına kadar yapılmasını sağlıyor. Mevcut durumda inşaat hazırlık aşaması kısa, inşaat daha uzun sürer. Çünkü kesin hesaplar, hazırlık aşamasında yapılamadığı için iş uzar. Bu sistemde ise inşaata hazırlık aşaması belki daha uzun, ama her şey o kadar net ki inşaat hızla, sorunsuz ve en optimal maliyetle ve en kısa sürede tamamlanıyor. İsteğe göre sistemi geliştirmek de mümkün. Örneğin, işçilere birer sensör takarak her birinin an itibariyle ya da belirli bir saatte nerede olduğunu, ne kadar enerji harcadığını bile takip edebilirsiniz, iş güvenliğini sağlayabilirsiniz. Bu sistemi, şu anda Türkiye’deki büyük müteahhitlik firmalarına anlatıyoruz. Enka, TAV ve DİA da şu ana kadar çalıştığımız şirketlerin arasında yer alıyor.” 

Pekcan, çeşitli ülkelerde kamu projelerine teklif alınırken 3 boyutlu çizimlerin dahil olduğu akıllı yapı bilgi modellemesinin (BIM) şart koşulmaya başlandığını da sözlerine ekliyor.

Sanayicinin 3 boyutlu fotokopicisi

infoTRON beyaz eşyadan savunmaya, uzay teknolojilerinden otomotive kadar pek çok alanda çözümler üretiyor. Bu kapsamda dijital ortamda projeler oluşturuluyor, 3 boyutlu yazıcıdan çıkışlar alınıyor, 3 boyutlu tarayıcı ile nesneler bilgisayar ortamına aktarılıyor. Örneğin bir otomobil 3 boyutlu sanal gerçeklikle ‘sökülüp takılabiliyor’. Bu uygulamada, gerçek hayatta mümkün olmayan hiçbir şey yapılamıyor. Bu da sanal üzerinden gerçek deneyime ulaşmayı sağlıyor. Ayrıca 3 boyutlu teknolojiler, sanayide hatalı kalıplardan kaynaklanan riskleri ortadan kaldırıyor ve ürün geliştirme maliyetlerini düşürüyor. infoTRON’un ‘3 boyutlu fotokopici’ gibi çalışan şirketi +90 “Acil Parça Servisi” ile sanayi şirketlerinin prototip, maket, fikstür, ve önseri parça gibi ihtiyaçlarına yanıt veriyor. Burak Pekcan, 3 boyutlu yazıcıların halen tüm dünyada 2 milyar dolar düzeyinde olan iş hacminin 2020 yılında 10 kat büyüyeceğini öngörüyor. +90 Acil Parça Servisi’nin cirosuysa 3 milyon dolar düzeyinde bulunuyor.