'Göynük modeli' ile 3 yeni kömür santrali kuracak

MEHMET KARA 

Elektrik üretiminde kurulu güç açısından ikinci büyük özel sektör oyuncusu konumundaki Aksa Enerji, kaynak çeşitliliği oluşturmak üzere başlattığı 270 MW’lik yerli linyite dayalı Göynük Termik Santrali’ni yıl sonuna doğru devreye alacak. “Bu modeli sevdik” diyen Aksa Enerji Genel Müdürü Cüneyt Uygun, aynı modelle üç santral daha kurmayı planladıklarını belirtti. Uygun, sorularımızı cevapladı. 

Aksa, kurulu güçte nereye ulaştı? 

Kurulu güç bakımında ikinci, satış hacmi bakımından sektör lideriyiz. Kurulu gücümüz 2127 MW oldu. Ama değil 2 bin, 12 bin MW kurulu güce de sahip olsan, para kazanmak ve sürdürülebilir bir sistem kurabilmek için başka girdilerin de dengeli ve öngörülebilir olması lazım. Biz yatırım yapmaya devam ediyoruz. Bu ülke büyüdükçe enerji talebi büyüyor. Özel sektörün kurulu güç kapasitesi bundan 10 yıl önce toplam kapasitenin yüzde 2’si iken şu anda yüzde 35'leri geçti. 

Bu daha da yükselecek galiba... 

Evet, Yap İşlet'ler Yap İşlet Devret'lerin kontratları sona erecek ve serbest üreticiler sistemine dahil olacaklar. Daha iyi bir yere doğru gidebileceğiz. Ama para kazanabildiğiniz sürece gidebilirsiniz. Kredi faizleri ve kurlardaki artışlar yatırımcıyı korkutuyor. Çünkü biz de yatırım yaparken, yaratabildiğimiz nakde göre hareket etmek ve finansman kaynaklarının maliyetine göre davranmak istiyoruz. 

Bolu Göynük'teki 270 MW'lik linyite dayalı termik santralimiz sene sonunda devreye girecek. O devreye girdiği zaman gerçekten hem bizim için hem sistem için çok iyi olacak. Türkiye’de yerli kömür kullanan özel sektör tarafından devreye alınmış iki santralden biri olacak. Bunlar Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) için de çok önemli. Rödövans sisteminin iyi çalıştığını gösteriyor. 

Göynük'ün katkısı ne olacak? 

Göynük'te yılda 2 milyar kWh'lık üretim yapılacak. Bu rakam, Aksa'nın geçen seneki toplam üretiminin yaklaşık yüzde 20'si demek. Yerli kömürden elektrik üretimimiz maliyet noktasında ithal edilen gaz ile üretilen enerjiden daha avantajlı olduğundan, daha rekabetçi fiyatlar verebilmemizi sağlayacak. Neresinden bakarsanız bakın, yerli kaynak. Saha, yani yakıt hemen yanımızda, madeni işletip yerel kaynağı enerjiye dönüştürüyorsunuz. 

Göynük’teki yatırım tutarı neydi? 

350 milyon dolara mal oluyor. Yaklaşık yüzde 90'ları bulduk harcama tutarında. Finansmanın yüzde 25’ini özkaynak , yüzde 75'ini İş Bankası ve Garanti Bankası'ndan kredi kullanarak finanse ettik. Finansman modeli güzel, 3.5+9 yıl vadeli. Türk bankalarının yerli kaynaklı enerji üretimi hakkında göstermiş oldukları destek gerçekten çok anlamlı. 

Evet, doğru. Biz de bu iş modelini beğendik. Aynı modelle üç tane daha yeni kömür santrali projesi peşinde koşuyoruz. Sahanın işletmesini sağlama alalım, sonra o sahayı kaynak gösterip santral için ön lisans başvurusu yapmak istiyoruz. İnşallah yıl sonuna kadar bir tanesi realize olur, açıklamayı yaparız. 

Elektrik fiyatında artış olacak mı? 

Kaçınılmaz gibi gözüküyor. Çünkü en önemli girdisi gaz. Gazın maliyeti de dolar bazında. TL'nin geldiği nokta belli. 2.20'li dolar/TL seviyelerinde zamdan kaçılabileceğini zannetmiyorum. Yani Ekim ayında tarifeli elektrik fiyatlarında ve doğalgaz fiyatlarında artış yaşanmasını bekliyoruz. Bu artışların dengeli bir şekilde elektriğe de yansımasını bekliyoruz. 

Siz riskten nasıl korunacaksınız? 

Bizim birçok kontratımızda doğalgaza yapılan zam, yapılan elektrik zammını telafi etmiyorsa aradaki farkı satış fiyatımıza yansıtma hakkı tanıyan maddeler var. Ama sektörün şu anda en çok konuştuğu şey aralık, ocak ve şubat aylarında ortaya çıkabilecek bir doğalgaz kısıntısı. Piyasada ciddi kaygılar var. Gaz yoksa elektrik talebi de karşılanamaz. Böyle durumlarda önce kamudaki gaz santralleri ikinci yakıta geçiyor, sonra BOTAŞ özel santrallerin gazını kesiyor. OSB'lere, demir çelikçilere yük düşürün, kapatın talimatı gidiyor. Hiçbiri yetmeyince de elektrik kesintileri uygulanıyor. 

Olumsuzluk piyasaya nasıl yansıdı? 

Tezgahüstü piyasalarda şu anda aralık ayına ilişkin ne teklif var, ne de kontrat. Hiç kimse fiyatlama yapamıyor. Bu da sektördeki negatif beklentiyi en iyi yansıtan göstergelerden biri aslında... 

Konsolidasyon bekliyor musunuz? 

Elektrik her yerde aynı elektrik. Elbette iyi tedarikçi olduğu gibi kötü tedarikçi de olacak. Şu anda bir sürü küçük oyuncunun müşteriyi zamansız şekilde portföyden attığını, kimilerinin tedarik yükümlülüklerini yerine getiremediğini duyuyoruz. Onlar piyasadan yavaş yavaş temizlenir. Bizim gibi üretim kabiliyeti yüksek, insan kaynağına ve teknik altyapısına yatırım yapan, müşteriye değer yaratan firmalar öne çıkacak. 

Ne gibi çalışmalarınız var ilerisi için? 

Biz yavaş yavaş şirketlerle birlikte bazı ürünler çıkartıyoruz. TTNet ile bir kampanyamız var şu anda. Aksa'nın elektriğini satmakla ilgili bir kampanya içindeler. Bunun gibi iş ortaklıklarını yaygınlaştırıp, bu alanda öncü olmak istiyoruz. Önemli olan indirimlerle birlikte sadakat kampanyalarıyla müşterinin mutlu edilmesini sağlamak, hak ettiği müşteri hizmetlerini verebilmek. Faturasından ödeme kolaylığına, belli süre şebekede kalmasının getireceği değerlerle birlikte tüketicileri bizim müşteri ailemizin parçası haline getirebilmek istiyoruz... Yani indirim dışında ekstra değer katacak ürünler, teklifl er hazırlıyoruz. Bu pazar ancak bu tür işbirlikleriyle daha iyi noktaya gelir. Başka türlü, serbestleşmeyi istediğimiz noktaya getiremeyiz diye düşünüyorum.

Hedef daha dengeli bir üretim portföyü 

Aksa Enerji’nin yaklaşık 260 MW'lik rüzgâr ve HES kurulu gücü olduğunu belirten Cüneyt Uygun, “Buna rağmen yakıt bakımından gaza çok bağımlıydık. Şimdi 270 MW’lik Göynük kömür santrali geliyor. 150 MW’lik HES ve 50 MW’lik rüzgar olmak üzere inşa halinde yenilenebilir kaynaklı projelerimiz de var. Bunlar tamamlanınca üretim maliyetleri açısından çok daha dengeli bir portföye kavuşacağız” dedi.