Yumurta kabuğundan nadir toprak elementi çıktı

Bilim insanları, yumurta kabukları atıklarından, nadir toprak elementini geri kazanmanın yolunu buldu. Düşük maliyetli ve çevre dostu olan keşfin, özellikle elektrikli araçlarla artan talebin karşılanmasına yardımcı olacağı düşünülüyor.

YAYINLAMA
GÜNCELLEME

Başak Nur GÖKÇAM

Nadir toprak element­leri, yüksek teknolo­ji ürünlerin yanı sı­ra yeşil enerji sistemlerinin de en önemli yapı taşları arasın­da yer alıyor. Bu nedenle yeşil enerji teknolojilerinde kulla­nım talebi artan nadir toprak elementlerinin (REE’ler) sür­dürülebilir şekilde geri kazanı­mı, sürdürülebilirlik hedefleri açısından da önem kazanıyor. Bu kapsamda yeni bir çalışma­ya imza atan Trinity College Dublin Doğa Bilimleri Okulu ve İrlanda Bilim Vakfı’nın uygu­lamalı yer bilimleri araştırma merkezi İCRAG (İrlanda Uygu­lamalı Yer Bilimleri Araştırma Merkezi) araştırmacıları, yeni bir keşfin peşine düştü.

Elektrikli otomobillerde ve rüzgâr türbinlerinde kullanılan teknolojiler için gerekli olan nadir toprak elementlerinde talebin artıyor olmasına rağ­men, arzın nispeten kısıtlı ol­masına çözüm arayan bilim in­sanları, yumurta kabuğu atık­ları ile nadir toprak elementini sudan geri kazanmanın yolu­nu buldu. Çalışma, ACS Omega dergisinde yayınlandı.

Kalsiyum karbonat elementi emip, sudan ayırabiliyor

Yapılan araştırma sonucun­da yumurta kabuklarındaki kalsiyum karbonatın (kalsit), nadir toprak elementleri etki­li bir şekilde emebildiği ve su­dan ayırabildiği görüldü. Ça­lışmada, yumurta kabuklarını 25 °C’den kavurucu 205 °C’ye kadar çeşitli sıcaklıklarda ve üç aya kadar farklı zaman di­limlerinde nadir toprak ele­mentleri içeren çözeltilere yerleştiren ekip, elementlerin kalsit sınırları ve organik mat­ris boyunca difüzyon yoluyla yumurta kabuklarına girebil­diğini ve daha yüksek sıcaklık­larda nadir toprağın yumurta kabuğu yüzeyinde yeni mine­raller oluşturduğunu buldu.

Ortam ısındıkça, kabuklar dönüşüm geçirdi

Geliştirilen yeni yönte­min, atık yumurta kabukla­rının nadir toprak element­lerine yönelik artan talebin karşılanmasına yardımcı ol­mak için düşük maliyetli, çev­re dostu bir malzeme olarak yeniden kullanılabileceğini, çünkü yumurta kabukları­nın zamanla yapılarında fark­lı nadir toprak elementlerini hapsedebileceği öne sürüldü.

90 °C’de yumurta kabuğu yüzeyinin, kozoit adı verilen nadir toprak bileşiğinin olu­şumlarının ortaya çıkmasına yardımcı olduğu görülürken, ortam ısındıkça, yumurta ka­buklarının tam bir dönüşüm geçirdiği kalsit kabukları­nın eridiği ve yerini polikris­talin kozoitin aldığı görüldü. 205°C’lik en yüksek sıcak­lıkta ise bu mineral yavaş ya­vaş endüstri tarafından tek­noloji uygulamaları için nadir toprak elementleri çıkarmak amacıyla kullanılan kararlı nadir toprak karbonat mine­rali olan bastnazite dönüştü.

Çalışmaya ilişkin açıklama­da bulunan baş yazar Dr. Re­mi Rateau, “Bu çalışma, yal­nızca nadir toprak elementle­rinin geri kazanımı sorununa sürdürülebilir bir çözüm sun­makla kalmayıp aynı zaman­da döngüsel ekonomi ilkele­riyle de uyumlu olan atık mal­zemenin potansiyel yenilikçi kullanımını sunuyor” dedi.

“Atıkları değerli kaynağa dönüştürüyoruz”

Bulguların daha geniş etkilerinin olacağına vurgu yapan baş araştırmacı Prof. Juan Diego Rodriguez- Blanco ise “Yumurta kabuğu atıklarını nadir toprakların geri kazanılması için değerli bir kaynağa dönüştürerek, geleneksel ekstraksiyon yöntemleriyle ilişkili kritik çevresel kaygıları ele alıyoruz ve kalkınmaya katkıda bulunuyoruz” ifadelerinde bulundu.