Yerlilik artacak, ihracat 50 milyar dolara ulaşacak

Nurdoğan ARSLAN ERGÜN

Küresel piyasalarda yaşa­nan durgunluk ve içer­deki döviz kuru baskısı­na rağmen 2024 yılında ihracatı­nı yüzde 0.95 oranında artırarak 30.8 milyar dolarla ikinci sırada yer alan kimya sektörü, bu yılki hedefini 35 milyar dolar olarak belirledi. Bakımdaki petrokimya tesisinin devreye girmesi ve bu alanda yapılacak yeni yatırım­larla sektör ihracatının 2030 yı­lında 50 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Bilindiği gibi PET­KİM’in ortağı olduğu Star Rafi­neri’de 2024 yılında bakım nede­niyle üretim bir süreliğine askıya alınmıştı.

Bu yıl sadece 1 milyar dolarlık katkının buradan gel­mesi bekleniyor. Ayrıca 10’a ya­kın ürün grubunda yerli üretimle ilgili 2025, 2026 ve 2031’de dev­reye alınması plananlanan yatı­rımlar, sektördeki yerlilik oranı­nı artırmakla kalmayıp ihracat tarafında da ivme kazandıracak. İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçı Birliği (İK­MİB) Başkanı Adil Pelister, “Ya­bancı yatırım gelmiyor ama yerli­ler yatırımda durmuyor” diyerek, sektördeki yatırım hareketliliği­ne işaret etti.

TİM kayıtlarında 30.8 milyar dolar olan 2024 sek­tör ihracatının aslında fasıllar bazında bakıldığında 40 milyar doların üzerine çıktığını kayde­den Pelister, “Bu anlamda aslın­da ihracatta birinci sektörüz. Bu yıl da kimya ihracatında nitelik ve çeşitliliği artırarak dünya ça­pındaki fırsatlara odaklanacağız” dedi. Peliter’in açıklamalarına göre, 2025 yılında yüksek katma değerli ihracat parolasıyla nite­likli ürünlerle pazar çeşitliliği­ni artırmaya odaklanacak kim­ya ihracatçıları, 35 milyar dolar­lık ihracat hedefine ulaşmak için İKMİB’in çizdiği yol haritasıyla dünyayı arşınlayacak.

Cari açığa 12.5 milyon dolarlık katkı

İKMİB Yönetim Kurulu olarak Türk kimya sektörünün geleceğini kurgulamak için Vizyon 2030 stratejileri doğrultusunda önemli adımlar attıklarına dikkat çeken Pelister, “Yakın zamanda açılışını gerçek­leştirdiğimiz Kimya Teknoloji Merkezi ile Türkiye’de sektörü­müz adına bir ilke imza attık. Ül­kemizde daha önce yapılmayan 39 test Kimya Teknoloji Merke­zi’nde yapılacak. Toplamda 209 farklı test gerçekleşecek ve 100 testten de akredite olunacak. Böylece ihracatçılarımıza hem zaman hem maliyetten tasarruf sağlayacak.

Ülkemizin cari açığı­nın azalmasına da ilk etapta yıllık ortalama 12.5 milyon dolar kat­kı sunacağız. Vizyon 2030 strate­jimiz kapsamında Türkiye Kim­ya Ajansı’nın kurulması ve Kim­ya Sektör Şurası projelerimiz için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Türk Kozmetik Sektörünün Mar­ka Oluşumu ve Tanıtımı Turqu­ality Projesi de Ticaret Bakanlı­ğımız tarafından onaylandı. Bu proje ile ABD, Çin ve İtalya gibi yüksek potansiyele sahip pazar­larda daha da güçlenmeyi hedef­liyoruz” dedi.

“5 tane daha petrokimya tesisi gerekiyor”

Türk kimya ihracatçıları adı­na küresel ticaretteki değişimi iyi okuyarak, sektörün dönüşümüne öncülük etmeye odaklandıklarını ifade eden Pelister, “AB Yeşil Mu­tabakatı çerçevesinde devreye gi­recek sınırda karbon düzenleme­si mekanizması. 31 Aralık 2025 tarihine kadar SKDM kapsamın­daki sektörlerde AB’ye ihraç eden firmaların karbon emisyonlarını raporlamaları gerekiyor.

Ancak 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren ithalatçılar, ithal ettikleri ürün­lerin karbon içeriklerine karşı­lık gelen SKDM sertifikalarını satın almakla yükümlü olacak­lar. Bu bizi doğrudan etkileyecek çok kritik bir değişim. SKDM ile karbon içeriği yüksek ürünlerin fiyatlarının artması, Türk ihra­catçıların rekabetçiliğini etkile­yebilir. Bu nedenle, sektörde kar­bon ayak izinin düşürülmesi kri­tik hale geldi. Keza hammaddede ithalata bağımlılığımızı azaltma­mız da büyük önem taşıyor. Bu­nun için orta vadede en az 5 tane daha petrokimya tesisine ihtiya­cımız var” diye konuştu.

2024’te Mısır’a ihracat yüzde 60 arttı

2024 yılında kimya ihracatının yüzde 61,4’ünü İKMİB üyesi fir­malar gerçekleştirirken, kimyada en fazla ihracat yapılan ilk 10 ülke arasında ABD ve Mısır’ın yükse­lişi dikkat çekti. Romanya yüzde 35 artışla 2’inci sıraya yerleşir­ken, yüzde 32 artışla ABD ilk 3’e yerleşti ve yüzde 60 artışla Mı­sır ilk 10’da yer aldı. Kimya ihra­catında ilk 10 ülke arasında Hol­landa birinciliğini korurken, en fazla kimya ihracatı gerçekleşti­rilen ülkeler sırasıyla Hollanda, Romanya, ABD, İtalya, Rusya, Al­manya, İspanya, Irak, İngiltere ve Mısır oldu.

“Yüzde 25 reeskont faiz indirimi ihracatçıyı kurtarır”

İhracatçıların finansmanla ilgili sıkıntılarının devam ettiğini belirten İKMİB Başkanı Adil Pelister, “İhracatta finansman desteklerinin iki ileri bir geri gitmesini istemiyoruz. Eximbank kredilerinde ihracatçı aldığı kredi kadar teminat vermeli. Oysa biz kredinin faizi, damga vergisinin dahi teminatını veriyoruz. Faizi peşin ödüyoruz. Faiz, diğer bankalardaki gibi vadeli alınmalı. Reeskont faiz oranlarında indirim yapıldı ama beklentimiz net yüzde 25 olması. Ayrıca ihracatçının Merkez Bankası’na yüzde 30 bozdurma zorunluluğu da artık kaldırılmalı ya da oran düşürülmeli” dedi.

2025’te 25 ülkede 47 ihracat etkinliği düzenlenecek

İKMİB, 2025 yılında da kimya ihracatçılarına yurt dışındaki pazarlara ürün, ülke ve bölge bazlı açacak bir dizi etkinliğe imza atacak. Bu yıl 25 ülkeye yönelik 47 ihracat organizasyonu gerçekleştirecek İKMİB’in ajandasında 15 milli katılım, 6 info stant, 4 Ur-Ge Projesi, 3 Ur-Ge Ticaret Heyeti ve 19 sektörel ticaret heyeti düzenleyecek. İKMİB, 2025 yılında da ABD’den Almanya’ya, Pakistan’dan Avustralya’ya kadar 16 alt sektöre yönelik uluslararası katılımlı ihracat organizasyonlarıyla kimya ihracatçılarına güç katacak.