Turizmde ‘korsan’ krizi

Gamze ŞENER

İSTANBUL - Yabancı seyahat acenteleri, turizm sektörünün kabusu oldu. Rehberliğe kadar neredeyse tüm turistik hizmetleri karşılayan yabancılar, karşılığında kendi anlaştığı esnaftan günlük 25 dolar alıyor. Özellikle Alanya-Kemer bölgesinde esnafın bu yüzden dilekçe toplamaya başladığını belirten sektör temsilcileri, “TÜRSAB’ın belirlediği yerler dışında turistleri başka bir yere yönlendirmek, hem esnafa hem turizme zarar veriyor. Kendi anlaştıkları esnafların dışında kalanlar için, ‘oraya gitmeyin size zorla alışveriş yaptırırlar’ ya da ‘çayın içinden bir şey çıkabilir’ diyerek esnafımızı da kötülüyorlar. Tanıtım için harcanan 48 milyon dolar düşünüldüğünde, ekonomi de turizm de kısa zamanda büyük yara alacak” yorumunu yaptı. 

Merdivenaltı olarak tabir edilen uygulamanın başrolünde, münferit yollardan Türkiye’de oturma izni almış yabancı uyruklu vatandaşlar yer alıyor. Turist Rehberleri Birliği (TUREB) Başkanı Zeki Apalı, “Kamuoyunda turistlerin gideceği yerleri, rehberlerin belirlediğine dair yanlış bir algı var. Bunu biz değil, seyahat acenteleri belirliyor” diyerek, “Türkiye’de bir şekilde oturma izni alan ancak çalışma izni olmayan Ruslar ya da doğu bloğu ülkelerinden gelenler, İranlılar, Koreliler, havaalanından grupları karşılıyorlar. Birebir ilişkileriyle ya da yurtdışındaki acentelerle işbirliğine girerek havaalanı transferi, otel transferi yapıyorlar. Bu insanların tur yaptığını da keşfettik, acı olan bu. Hatta bu insanlardan esnaf da rahatsız. 2 ay kadar önce Kemer’den Alanya bölgesine kadar yerel esnaf bu yüzden dilekçe topladı” şeklinde konuştu.

Korsan rehberler esnafa da zarar veriyor
Esnafın dilekçe toplama sebebi ise bahsi geçen korsan rehberlerin, turistleri, acenteler tarafından belirlenmiş yere değil, komisyon aldıkları herhangi bir yere götürmesi. Profesyonel turist rehberi çalışma kartına sahip olmayan ve TÜRSAB’ın hazırladığı programa uyma zorunluluğu hissetmeyen ‘rehberler’le ilgili Apalı, “TÜRSAB’a bağlı olmadan kimse, kendi başına istediği restorana ya da mağazaya yönlendiremez. Kemer-Alanya bölgesinde 100 esnaftan iki üç esnaf dışında herkes mağdur. Kendi anlaştıkları yerlere yönlendirmek için, diğer esnafı kötülediklerini duyuyoruz. Kendileriyle çalışan esnaftan günlük sadece 25 dolar almak için perde arkasında çok kötü şeyler dönüyor. Milyon dolarlar harcayıp, ülkemizin imajını artırmaya çalışırken bir taraftan da kendi kendimizi bitiriyoruz” dedi.

“İnternet üzerinden gayri resmi tur satanlar türedi”
TÜRSAB Genel Sekreteri Çetin Gürcün ise yaptığı değerlendirmede, herhangi yasal teminat ve belge almadan, internet üzerinden seyahat ürünleri satanların türediğini belirtti. Gürcün, “Bulgaristan, Yunanistan, Romanya gibi yakın ülkelerden Türkiye’ye otobüslerle gelen gruplar var. Normal koşullarda AB ulaştırma müktesebatı çerçevesinde sadece yolcularını çıktığı ülkeden alıp, Türkiye’de bir noktada bırakmakla yetkililer. Sadece taşıma yapabilirler. Ancak bununla kalmayıp,  seyahat acentelerinin yapması gereken işi yani şehiriçi turlar düzenliyorlar. Bunlar da yabancıların yaptığı kaçak faaliyetler oluyor” dedi. 

“Otellerden komisyon alıp acente gibi davranıyorlar”
Havaalanında turistleri karşılayan ekiplerden de bahseden Gürcün, özellikle Ortadoğu ülkelerinden, Türkiye’ye gelen Arap turistleri havalimanlarında karşılayan yetkisiz kişiler olduğunu söyleyerek, “Sanki bir seyahat acentesiymiş gibi otellere götürüp, otellerden komisyon almak, belirli günlerde turlar düzenlemek gibi kaçak faaliyetler var. Bu konuyla ilgili havalimanında bir büromuz var, denetimi sağlamak için. Ancak gördüğümüz kadarıyla sadece bu denetim şekli yeterli olmuyor. Biz tedbirlerimizi artırmak için gerekli çalışmaları sürdürüyoruz” açıklamasında bulundu. 

Şehiriçi turları bedavaya getiriliyor

Türkiye’de korsan seyahat acenteleri uzun yıllardır turistlere ‘hizmet ediyor’. Yabancılarsa yetersiz denetimler nedeniyle iki koldan sektörü yakalamış durumda. Sektör için tehlike hem içerde hem dışarda… Görevleri sadece yurtdışından gelen turist kafilesinin otele transferini sağlamak olan gruplar, Türkiye’ye giriş yaptıktan sonra şehir içi turlar da düzenliyor. Hemen hemen her ülkede ruhsatlı kişiler tarafından gerçekleştirilen bu faaliyet, Türkiye’de bu şart aranmadığı için bedavaya gelmiş oluyor.