Tiflis'te yemyeşil bir mola...

Selenay YAĞCI

Bu hafta bize çok yakın bir coğrafyada yemyeşil bir mola veriyoruz. Gürcistan'ın başkenti Tiflis, son derece köklü bir tarihe sahip. Şehri görür görmez bunu sezebiliyorsunuz. Sokakları bu kadim mazinin izlerini taşıyan Tiflis, geziniz boyunca küçük ayrıntılarla göz doldurmayı hep başarıyor.

İçinden Mtkvari Nehri geçen Tiflis'te beni en çok etkileyen şey, yemyeşil doğa oldu. Eee tabii Karadeniz; dağ, tepe ve yeşil. Ama bu şehirde her şey bir arada da. Kentin ortasında, binaların arkasından görünüyor bu yemyeşil tepeler. Öyle şehir dışına filan çıkmanıza gerek yok; ara sokakların bile sonunda hep yeşil çarpıyor gözünüze... Özetle, bu şehirde doğa sizi büyülüyor.
Kentin simgeleri...

Tiflis'in ve Gürcistan'ın tarihi epey karışık. Kenti gezerken Ortaçağ, klasik ve Sovyet mimarilerinin karışımını görebiliyorsunuz. Tarih boyunca çeşitli kültür, etnik köken ve dinlerden insanları barındıran kent bugüne dek yirmi dokuz kez yıkılıp yeniden kurulmuş. Sovyetler'in dağılmasından sonra kazanılan bağımsızlığın anısına Sameba Katedrali'ni inşa etmişler. Sameba, şehrin her yerinden görülüyor, dolayısıyla Tiflis'in simgelerinden biri olarak anılıyor...

Kentin bir diğer simgesi ise Barış Köprüsü (Mshvidobis Khidi.) Tiflis'in 21. yüzyılla bağını kurmak, dünyadan geri kalınmadığını göstermek için yapılmış. Cam ve çelikten yapılma kabuğu andırır ilginç dizaynıyla dikkat çekiyor ve Tiflis'in geri kalanının mimarisinden keskin çizgilerle ayrılıyor. Tabii, Barış Köprüsü'nün dışında şehrin tam ortasından geçen Mtkvari nehri sebebiyle birçok köprü görmek mümkün.

Kartlis Deda'yla tanışın...

En tepeden şehre doğru bakan Kartlis Deda heykelini de şehrin her yerinden göreceksiniz. Tam 20 metre yüksekliğindeki bu heykel 1958'de, Tiflis'in bin 500'üncü yılı için yapılmış. Kartlis Deda heykeli, bir elinde dost gelenler için bir tas, diğerinde ise düşmanlara karşı kılıç tutuyor.

Enteresan figürlü Saat Kulesi

Tiflis'in ilginç yapılarından biri ise Gürcistan'ın ilk kukla tiyatrosu Gabriadze Tiyatrosu. Çok eski olmayan bina her gün saat 12.00'de performans sergileyen bir figürü olan entresan bir saat kulesiyle dekore edilmiş.

Şehrin merkezinde yer alan Özgürlük Meydanı da Tiflis'in 19. yüzyılda modern kente dönüştüğü nokta. Rus İmparatorluğu döneminde Erivan Meydanı, Sovyet Rusya döneminde ise Lenin Meydanı olarak adlandırılmış ve Tiflis'in en turistik bölgelerinden birisi olan Rustaveli Bulvarı'na bağlanıyor. Şehrin yeni anıtlarından biri olan Saint George'un altın kaplama heykeli vuran güneşle parıl parıl parlarken, eski ile yeninin birbirine karıştığı bu şehri görmüş olmaktan haz duyuyorsunuz.

Hamamda keyif, botanik bahçesinde huzur!

Şehrin 'old town' yani eski şehir bölgesi, dar ve eskimiş sokaklarıyla, renkli ahşap işlemeli balkonlu evleriyle görülmesi gereken yerler arasında. Burası Tiflis'i keşfetmeye başlamak için en iyi noktalardan birisi. Özgürlük Meydanı'ndan Kote Abkhazi Sokağı yönünde ilerleyerek başlıyor, Barış Köprüsü'nün karşısına kadar bir alanı kapsıyor. Burada bulunan renkli evlerin çoğunun restorasyona ihtiyacı var, ama yine de gözleri doyuruyorlar. Şehrin tepesinde Narikala Hisarı bulunuyor. 4. yüzyılda inşa edilen hisar, Tiflis'in en eski yapılarından. Moğollar tarafından Narin Kale diye adlandırılan yapının adı, zaman içinde evrim geçirerek Narikala olmuş.

Hisarın bir yüzü, hamamların olduğu eski Abanotubani bölgesine, diğer yüzü ise Botanik Bahçesi'ne bakıyor. Eski şehirde görülmesi gereken en önemli yerlerden birisi de Abanotubani, yani hamamlar bölgesi. Tarihi bölgenin bir kısmında yer alan bu hamamlar, kırmızı tuğladan örülmüş kubbeleri ve bacalarından tüten dumanlarıyla meydanda büyülü bir esinti oluşturuyor. Hamam bölgesinin en önemli özelliği ise yeraltından çıkan kükürtlü sular. Bu sular şehrin 'şifa bölgesi' olarak ünlenmesine sebep olmuş. Siz de gezinizin yorgunluğunu bu hamamlarda atabilirsiniz.

Bunun dışında huzurlu bir yer daha öner, derseniz, orası da kesinlikle Botanik Bahçesi. Bu doğal bahçede 161 hektarlık alana yayılmış 4 bin 500 farklı bitki türü yaşıyormuş. Yaklaşık 300 yılı aşkın bir geçmişi olan bahçe, önceki yüzyıllarda 'Kraliyet Bahçesi' olarak anılıyormuş. Botanik Bahçesi'nin içinde bir de şelale var, yemyeşil şehrin en güzel tepelerinden birinde yer alıyor. Bahçenin içinde yürüyüş yapmak içinizi huzurla doldurabilir. Botanik bahçesine giderken, bugün şehrin tek camii olan ve 1864 tarihinde buradaki eski caminin yerine yapılarak hizmete giren, kırmızı tuğladan değişik mimarili Jumah (Cuma) Camisi'ni de görebilirsiniz.

UNESCO dünya kültür mirası Mtskheta

Görülmesi gereken yerlerden biri de Mtskheta. Kentin en eski yerleşim yerlerinden Mtskheta, Tiflis'in hemen yanı başında, Kura ve Aragvi ırmaklarının birleştiği yerde buluyor. Gürcistan'da Hristiyanlık bu şehirde doğduğu için buraya 'Kutsal Şehir' deniliyormuş. UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alıyor. Kültürlerinde önemli yer tutan Jvari (Haç) Manastırı da burada buluyor. Jvari Manastırı, 586 yılında yapılmış. Tepenin manzarası muazzam. İki nehrin buluşmasını izleyebiliyorsunuz.

Teleferiği de deneyin, füniküleri de...

Tiflis'te mutlaka kullanmanız gereken iki ulaşım aracı var: Bunlardan ilki teleferik... Eski şehrin üstünden geçen teleferikle tepede bulunan Narikala Hisarı'na çıkabilirsiniz. Teleferikle yaptığınız yolculukla Tiflis'i yukarıdan izleyebiliyorsunuz, kente daha bir hakim oluyorsunuz. Üstelik manzara oldukça etkileyici. Kullanmanız gereken bir diğer ulaşım aracı ise füniküler... Bence bu dünyanın en güzel hat örneklerinden birisi olabilir! Füniküler epeyce dik bir rampayı tırmanıyor. Gezginlere âdeta bir roller coaster gibi çılgınca ve adrenalin dolu yolculuk vadediyor. Tüm kente tepeden bakma imkânı da tanıyan demir yolu, oldukça keyifl i bir eğlence parkı olan Mtatsminda'ya ulaşıyor. Mtatsminda eğlenceparkında da Londra'daki 'London Eye'i hatırlatan ve şehrin her yerinden görünen devasa bir dönme dolap bulunuyor. Dönmedolap yavaşça dönerken otuz dakika süren bir turla şehrin manzarasını tepeden doya doya seyredebilirsiniz...

Kişniş ve cevize düşkün bir mutfak

Son derece ilginç Saat Kulesi'nin yakındaki Bambis Rigi sokağı, Tiflis'in en hareketli bölgelerinden biri. Bu sokağın sonunda 'Tamada' heykeline rastlayacaksınız. Tamada 'sofrabaşı' anlamına geliyor ve kültürlerinde çok köklü yeri var. Özellikle düğün öncesi ziyafetlerde, Tamada olup sofrayı yöneten kişi, sofranın başından hiç ayrılmadan misafirlere öncülük ediyor. Bu heykel, arkeolojik kazılarda bulunan 3. yüzyıldan küçük bir heykelciğin büyütülmüş kopyası. Tamada geleneğinin ne kadar eskiye dayandığının da kanıtı. Sofra deyince, Gürcistan'ın mutfağı da iklimi gibi çok çeşitli. Başköşede çok sayıda çeşidi olan peynirli pide 'Khachapuri' ve büyük boyutlu mantıları 'khinkali' (altta) var. Yemeklerde kişniş ve ceviz kullanmaya düşkün olduklarını da belirteyim.

Kısa kısa Tiflis notları

- Gürcistan'a kimlikle giriş yapabiliyorsunuz.
- Para birimleri lari ve 1 lari 1.48 TL. Kahve ortalama 3 lari, Su 0.80 lari.
- Metro var, ancak taksi çok ucuz. Taksimetre yok, pazarlık yapın!
- Ahşap işlemeli balkonlara sahip eski evleri daha çok görmek için Narikala Hisarı'ndan merdivenlerden yürüyerek inin!
- Agmashenebeli Bulvarı, Türk restoranlarının çokluğundan 'Türk Caddesi' diye anılıyor.
- Dry Köprü'de haftanın her günü bitpazarı var.