İstanbul ilk kez listede yok

Selenay YAĞCI

Turizm sektöründeki sıkıntılara paralel olarak 2016 yılını yatırımlarda ekside kapatan konaklama sektörü, 2017 yılının ilk çeyreğinde büyük çaplı projelerin etkisiyle artıya geçti. Türkiye Otelciler Birliği’nin (TÜROB), Ekonomi Bakanlığı’nın verilerini baz alarak 2016 yılı ve bu yılın ilk üç aylık dönemini kapsayan araştırması, Türkiye genelinde yatırım trendini ortaya koydu. Araştırmaya göre, bu yılın ilk üç aylık döneminde yatak sayısında geçen yılın aynı dönemine göre düşüş yaşanırken, yatırım tutarında yüksek kapasiteli tesisler nedeniyle artış gözlemleniyor.

Dev projelerle yüzde 59 arttı

Bu yıl ocak-mart döneminde 25 ilde 8 bin 643 yataklı 53 otel projesi toplam 1 milyar 28 milyon TL yatırım tutarıyla teşvike bağlandı. Geçen yılın ilk üç ayında 27 ilde toplam 645.3 milyon TL tutarında 10 bin 692 yataklı 53 otel projesi teşvik almıştı. Buna göre yatırımların parasal değeri yüzde 59 arttı.

Aylık bazda bakıldığında, mart 2017’de 15 şehirde toplam yatırım bedeli 327 milyon TL olan 22 yeni otel projesi teşvik belgesi aldı. Geçen yıl mart ayında 17 ilde toplam 4 bin 271 yataklı 25 otel projesi 321.7 milyon TL’lik teşvik başvurusu yapmıştı. mart ayı bazında ilginç bir gelişme ise İstanbul’un ilk kez ‘yatırım’ sıralamasına girememesi oldu.

İl bazında yatak sayısı açısından 672 yatak ile ilk sırada yer alan İzmir’i, 576 yatak ile Muğla takip etti. Geçen yıl Türkiye genelinde otel dolulukları 2016 yılında yüzde 30-40 gibi oldukça düşük oranlarda seyrederken, otel yatırımlarındaki parasal düşüş yüzde 26 civarında gerçekleşmişti. 2016 yılında 42 ilde toplam 39 bin 673 yataklı 187 otel yatırımı için 2 milyar 928 milyon TL tutarında yatırım teşviki onaylandı. 2015 yılında 52 şehirde 56 bin 448 yataklı 239 otel için 3 milyar 975 milyon TL’lik yatırım teşviğe bağlanmıştı. Buna göre yatırım tutarında yüzde 26, proje sayısında ise yüzde 22 gerileme meydana geldi.

2016 yılında İstanbul, Antalya ve Muğla’da yatırım iştahının dinmediğine dikkat çekilirken, yatırımların 42 ile yayılmasının ise olumlu olduğu ifade edildi. Özellikle Trabzon, Mersin, Yalova, Bursa, Diyarbakır ve Hatay’da dikkat çeken yatırımlar yapılıyor. Marmara Bölgesi’nde Tekirdağ’da sadece 2 otel projesine 65 milyon TL’lik yatırım teşvik başvurusu yapıldı.

2016 yılında yatırımlar yine İstanbul, Antalya ve Muğla’da yoğunlaştı. İstanbul’da 572.6 milyon TL’lik 6 bin 514 yataklı 32 otel projesi için teşvik alındı. Yatırım safh asında bulunan ve her geçen gün devreye giren tesisler de eklendiğinde, İstanbul’un konaklamada toplam yatak kapasitesi 233 bin 987’ye ulaşacak. Antalya’da alınan teşvik tutarı ise 7 bin 793 yataklı 16 otel için toplam 524.3 miyon TL oldu. Üçüncü sıradaki Muğla’da 4 bin 244 yataklı 20 otel için 365.4 milyon TL’lik yatırım yapılacak.

Karadeniz’de yatırım arzına dikkat

Karadeniz Bölgesi’nde ciddi bir yatırım artışı göze çarpıyor. Sözgelimi Trabzon’da 2016'da 86 milyon TL tutarında 1.451 yataklı 12 otel projesi başladı. Bu artışta Körfez bölgesinden gelen turistin sayısındaki artışın önemli rolü olduğunu söyleyen Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB)Başkanı Timur Bayındır, bu bölgede yatırımların kontrollü yapılması uyarısında bulundu.

Proje sayısında 3 yıldız, yatırım tutarında 5 yıldız önde

2016’da teşvik başvurusu yapılan 187 otelin 35’i 5 yıldız, 48’i 4 yıldız, 62’si 3 yıldız, 2’si 2 yıldız, 2’si 1 yıldızlı, 32’si butik otel, 6’sı ise özel belgeli. 2017 yılının ilk üç ayında ise teşvik belgesi alan oteller içerisinde 3 yıldızlı oteller toplam 26 otel ilk sırada yer alırken, kapasite bakımından 3 bin 274 yatak ile 5 yıldızlı oteller ilk sırayı aldı.

Toplam tesis sayısında 3 yıldızlıların daha fazla olması dikkat çekici ve bu TÜROB tarafından da destekleniyor. Buna karşılık 1 yıldız, 2 yıldız ve özel belgeli tesis sayısı çok az. Çeşitliliğin artması ve dengede kalması için bu tip otellere yatırımın artması gerektiğine işaret eden Bayındır, şunları söyledi: “Yapılan yatırımlarda ihtiyaç, talep, değişen trendlere göre, yatırım yapılan tesis tipinin de dengelenmesi gerek.

İş ve toplantı turizmi ve belli bir segment dışında yüksek kapasiteli lüks oteller prestij anlamında katma değer sağlasa da özellikle gençlerin, gezginlerin ve orta sınıf turistin daha küçük, bütçeye uygun ama standardı olan otellere yöneldiği dikkate alınmalı. Uzun bir süreden sonra İstanbul’un ilk defa listede yer almadığını görüyoruz. Böylelikle, sahada yer alan biz sektör paydaşlarının dile getirmiş olduğu görüşlerin, yatırımcılar tarafından dikkate alındığını düşünmekteyiz. 3 ve 4 yıldızlı otellere olan eğilimleri, çeşitliliği desteklemek adına memnuniyet verici olarak değerlendiriyoruz. İstihdam ve yatırım miktarı bakımından 5 ve 4 yıldız katkısı fazla. Antalya’nın HD sistemi sonucu ve bölgenin pazarlama politikaları gereği yatırımcı, mecburen 5 yıldızlı, yüksek kapasiteli tesislere yöneliyor.”

Sadece 30 yenileme

2016 yılında sadece 30 otel modernizasyon desteği aldı. 2017 yılının ilk üç ayında da bu rakam 15’te kaldı. Bunun yeterli olmadığını ifade eden Bayındır, “Antalya, İstanbul, Aydın ve Muğla’da yıpranma sürecine giren birçok otel bulunduğu göz önüne alınmalı ve bu illerimize verilecek teşvik belgelerinde yeni yatırımlar yerine daha çok mevcut yatırımların modernizasyonu ve renovasyonu yönünde düzenleme yapılmalı” dedi.

İstanbul’a uygulanacak bir teşvik sisteminin bölgelerin ve ilçelerin ihtiyaçlarına göre planlanması gerektiğini söyleyen Bayındır, “Arz ve talep dengelenmeli. Özellikle Şile, Kilyos gibi bölgelerde teşvikler arttırılmalı ve bu bölgelerin sağlık, kongre, deniz&güneş turizmi gibi alanlardaki potansiyeli ortaya çıkarılmalı. Milli kaynakların daha verimli kullanılması görevini de üstlenecek olan Turizm Yatırım İzleme Kurulu hayata geçirilmeli” dedi.