Tropikal meyve yetiştiriciliği yabancının radarına girdi

Mehmet Hanifi GÜLEL

İklim değişikliği Türk ta­rımında her geçen gün ürün deseninin çeşitlen­mesini de beraberinde geti­riyor. Özellikle tropikal mey­ve yetiştiricileri her geçen yıl ürün desenine yenilerini ek­liyor. Bugün, tropikal meyve yetiştiriciliğinde merkez ko­numuna gelen Alanya’da üre­tim alanlarının yüzde 30’unu tropikal meyveler oluşturu­yor.

Alanya’da muz dışında son yıllarda avokado, mango, ejder meyvesi, pamelo, lychee (liçi) ve lime limon gibi 40’tan fazla ürün yetiştiriliyor. Üreticiler, özellikle Türk avokadosu ve mangonun global pazarda her geçen gün kendisine daha faz­la yer edinmesi ile birlikte, ya­bancı yatırımcının da rotasını Türkiye’ye çevirmesine neden olduğunu anlatıyor.

Yabancı yatırımcıların özellikle bahçe yatırımı için sektörü radarı­na aldığını aktaran üreticiler, DÜNYA’ya yap­tıkları değerlen­dirmede Alan­ya’da üretim için büyük alan­larının azalması nedeniyle Ada­na ve Mersin’in gözde alanlar olarak ön plana çıktığını belir­tiyor. Batı Akdeniz’den geçen yıl 5 milyon doların üzerinde bir rakamla kapatan tropikal meyve ihracatı, bu yıl ise 8 mil­yon doları aşması bekleniyor.

Alanya Belediyesi, ilçenin tropikal meyve potansiyeli­ni ortaya çıkarmak için, bu yıl 1-3 Kasım tarihlerinde 3. de­fa Tropikal Meyve Festiva­li düzenledi. Nitekim Alanya Belediye Başkanı Osman Ta­rık Özçelik, hedeflerinin bu yıl sadece bir ürün tanıtımı ol­madığını belirterek, “Aynı za­manda bu meyvelerin yetişti­rilmesinde emeği geçen çift­çilerimizi ve girişimcilerimizi de tanıtmayı hedef­ledik. Alanya, iklimin sunduğu verimlilikle tarımsal üretimde dai­ma öne çıkmıştır. Muzdan avokadoya, mangodan ej­der meyvesine kadar birçok tropikal meyve bu topraklarda yetişiyor” dedi.

18 ürünün ekonomik değeri var

Tropikal meyvelerde şu an ekonomik değeri olan 18 ürü­nün olduğunu kaydeden Alan­ya Ziraat Odası Başkanı Tahir Göktepe ise ilçede yetişen tro­pikal meyvelerin toplam üre­timin yaklaşık 30’unu oluştur­duğu bilgisini paylaştı. Üretim ağırlığı açısından bakıldığın­da muz ve avokadonun ilk sı­rada yer aldığını ileten Gökte­pe, muz üretiminin12 bin de­kar örtü altı, 9 bin 500 dönüm de açık alanda yapıldığını be­lirtti.

Göktepe, avokado üreti­minin 17 bin dekar, mangonun 2 bin 300 dekar, papayanın bin 300 dekar, ejder meyvesi bin 700 dekar, pepino 500 dekar ve kiwano üretimi 700 dekar­lık alanda yapıldığını söyledi. Diğer meyvelerde üretim öl­çeğinin henüz ‘küçük’ oldu­ğunu belirten Göktepe, “Muz üretiminde an­cak kendi ken­dimize yettiği­mizden dolayı ihracatı yapıl­mıyor.

Avoka­do ihracatı Rus­ya, Ukrayna, Romanya, Ma­caristan ve Bul­garistan’a yapı­lıyor. AB ülkelerinden de talep geliyor. Yıllık üretim kapasi­temiz 2024-2025 sezonunda 150 milyon adet üretim ola­cağı tahmin ediliyor. Mango ise tadı ve aromasıyla özellik­le Rusya ve Ukrayna’ya ihraç ediliyor. Papaya üretimi bu yıl 7 bin ton yapılması bekleniyor ve ihracatı Rusya ve Ukrayna başta olmak üzere AB ülkele­rine yapılıyor” dedi.

Avokado ihracatı 40 milyon adete çıktı

Avokado ihracatının 40 mil­yon adete ulaştığını kayde­den Alanya Avokado Üretici­ler Birliği Başkanı Hilmi Se­vilgen, yurtdışından talebin kasım ayında başladığını mart ayına kadar yoğun bir şekil­de sürdüğünü anlattı. Türki­ye’nin tropikal meyvede diğer üretici ülkelerle hasat sezonu­nun farklı olduğunu hatırlata­rak, yabancı yatırımcının ilgi göstermesinin sebeplerinden birinin de bu olduğunu anlat­tı. Yabancıların radarına giren Alanya ve Gazipaşa’da ekile­cek yer kalmadığını aktaran Sevilgen, “Yatırımcılar Mer­sin, Adana Yumurtalık, Ma­navgat, Serik gibi bölgelere da­ğılmaya başladı” dedi.

Yatırıma Fas’tan bile gelen oldu

İlçede fidan ve avokado üre­timi yapan Ahmet Arslan, Fas’tan yabancı bir grubun gel­diğini, ancak yatırım için yer bulamadıklarını söyledi. Ej­der ve muz seralarının avoka­do ve mango seralarına dönüş­meye başladığına dikkat çeken Arslan, “Sera altında avokado üretimi yağmur, dolu, rüzgar ve güneş görmediğinden dola­yı avokado çok kaliteli oluyor. Fakat iyi avokado çeşitleri var ama aşı gözü yasaklı olduğu için getiremiyoruz. Avokadoda Avrupa’nın talep ettiği ürünle­rin üretimi için yurt dışında­ki türlerin getirilmesine izin verilmesi lazım” açıklaması­nı yaptı.

Alternatif ürünlere yönelenler var

Ejder üretimi yapan Ha­kan Hatipoğlu ise yurt dışında Türkiye’nin pahalı bir ülke iz­leniminden dolayı yabancı ya­tırımcıların talebinde yavaş­lama yaşandığını söyledi. Ha­tipoğlu, son dönemde muzu söküp alternatif tropikal mey­velere yönelenlerin olduğunu aktardı.

Almanya’da çalıştıktan son­ra Türkiye'ye dönerek 73 ayrı tropikal meyve bahçesini bir Ar-Ge merkezine dönüştüren Recep Keskin ise meyvelerin neredeyse hiçbirinin yaygın ekimi yapılmayan cinsten ol­duğunu söyledi.

Tropikal meyve ihracatı 20 milyon dolara dayandı

Türkiye'deki tropikal meyve üretiminin yüzde 75'inin Batı Akdeniz'de olduğunu belirten Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB) Başkanı Ümit Mirza Çavuşoğlu, “Bölgede hobi amaçlı başlayan tropikal meyve üretimi, son yıllarda ticari ürün haline geldi. Ekim ayı sonu itibariyle Türkiye’den 19 milyon 873 dolar tropikal meyve ihracatı gerçekleşti.

Tropikal meyvede ihracatın yaklaşık yüzde 25'ini Batı Akdeniz gerçekleşiyor. 4 yıl önce 1 milyon dolar gibi ihracatları konuşurken şu anda 5 milyon dolarlara geldik. İhracatımız her yıl yüzde 50 civarında artıyor. Geçen yılı 5 milyon doların üzerinde bir rakamla kapattık, bu yılı ise yaklaşık 8 milyon dolarla kapatırız" dedi.