"5 ve 6. bölge Çin olur" korkusu

Zehra ORUÇ

BURSA - Tekstil ve hazırgiyim sektöründe, haziran 2012’den bu yana bölgesel yatırım teşviki alarak yatırım yapan 1214 firmanın 369’u en çok teşvik alarak 5. ve 6. bölgeye gitti. Söz konusu bölgelerde girdi ve işçilik maliyetlerine sağlanan teşvike benzer desteğin batı bölgesinde çalışır firmalara da verilmesini isteyen sektör temsilcileri, aynı sahada yarışan üreticiler arasında haksız rekabetin doğmasından endişe ediyor. Sektörün en büyük korkusu ise, 5’inci ve 6’ncı bölgelerden yeni Çinlerin çıkması.

Uludağ Hazır giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (UHKİB) Yönetim Kurulu Başkanı Şenol Şankaya, teşvik bölgelerinde yeni yatırımların desteklenmesi kadar batıdaki mevcut firmalara da destek verilmesi gerektiğine dikkati çekti. Halihazırda faaliyette olan firmalar için girdi ve işçilik maliyetlerinin rekabette önemli olduğuna vurgu yapan Şankaya, “Sektörün en büyük korkusu 5. ve 6. bölgeden yeni Çinlerin çıkacağı ve onlarla rekabet edilemeyeceği yönünde. O bölgelerdeki maliyetler çok ucuz olacak ve aynı üretimi yapan batıdaki firma ürünlerini daha pahalı üretecek. Oradan gelecek firma da bizimle aynı pazarda yer alacak. Doğu ile batının rekabet etmesi zorlaşacak. Aradaki bu dengesizliğin bir şekilde giderilmesini bekliyoruz” dedi.

Yeni firma avantajlı şartlarla kurulsa bile şu anki firmaların seviyesine gelebilmesinin uzun yıllar alacağını vurgulayan Şankaya, “Dünyada ciddi bir rekabet var, kriz de geçmiş değil. Tamamen sıfır tesis açacaklar için, doğudaki yoğun insan kaynağı ve maliyetlerinin düşük olması sektör ve yatırımcı açısından avantaj olmakla birlikte, bu gölgelerdeki illerin lojistik olarak uzaklığı ve oradaki iş gücünün tekstil ve hazır giyim konusunda eğitimli olmaması sorun olarak açıklanabilir” değerlendirmesinde bulundu. Tekstil gibi emek yoğun bir sektörün doğuda yatırım yapmasının hem maliyetleri düşüreceği, hem de doğuda önemli istihdam sağlayarak ulusal kalkınmaya destek olacağını ifade eden Şankaya, yeni kurulacak tesisler için planlanan teşviklerin bu hedefte yeterli olmayacağını ve mevcut firmalar için de çalışmaların yapılması gerektiğini vurguladı.

Şanlıurfa’ya üretim merkezi kurulacak

Şenol Şankaya, Uludağ İhracatçı Birlikleri (UİB) öncülüğünde UHKİB olarak 6. teşvik bölgesinde yer alan Şanlıurfa’ya bir üretim merkezi kurma hazırlığında olduklarının da bilgisini verdi. Yaklaşık 400 dönümlük alana konumlandırılacak bu yatırımla hazır giyimde ihracatçı ve yan sanayi firmalarını bir araya getireceklerini söyleyen Şankaya, şu an 30 civarı firmanın bu merkezde yer alabilmek için birliğe başvuruda bulunduğunu da sözlerine ekledi.

Tekstil ve hazır giyimin diğer sektörlere nazaran daha az kalifiye elemana ihtiyaç duyduğunu dile getiren Parlamış Şirketler Grubu Genel Müdürü Bülent Parlamış ise, söz konusu teşviklerin, işsizliğin yoğunlukta ve eğitim seviyesinin düşük olduğu doğu bölgesi için gerekli olduğunu ifade etti. Parlamış, “Buralarda ihtisas OSB’ler kurularak özellikle Avrupa’nın ihtiyaç duyduğu konfeksiyon ürünleri için ciddi potansiyel oluşturulabilir” dedi.

En az yatırım teşviki 4. bölgeye

Tekstil ve hazır giyim sektöründe 2014 Mart ayı sonu itibari ile 1214 adet Yatırım Teşvik Belgesi (YTB) düzenlendi. En çok yatırımın alındığı 5 ve 6. bölgeye 369 firma gitti. En çok yatırım alan 5. bölgede 189, onu takip eden 6. bölgede ise 180 yatırım kayda geçti. Doğu ve Güneydoğu illerini kapsayan 6. bölge, sağlayacağı 24 bin 98 kişilik istihdam ile başı çekerken, konfeksiyon sektöründe 500 bin TL üzerindeki yatırımların dahi desteklenebildiği 5. bölgede ise istihdamın 13 bin 226 kişi olması öngörülüyor. Her iki bölgedeki tekstil ve hazır giyim sektörlerinde yapılan yatırımların toplam değeri 3 milyar 596 milyon TL iken, aynı bölgelerde sadece 2014 yılının ilk 3 ayında ise, 35 yatırım belgesi hazırlanarak, toplam değeri 377 milyon TL’ye ulaşan yatırımlarla 3 bin 201 kişinin istihdam edileceği bildirildi. Söz konusu sektörlerde şu ana kadar 66 YTB’nin hazırlandığı 4. bölge ise, en az yatırım teşvikinden faydalanılan bölge olarak dikkati çekiyor.

İlk üç ayda 1025 firmaya destek çıktı 

Ekonomi Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’nden alınan bilgiye göre; tekstil ve hazır giyim sektörü 2010 yılında toplamda 427 teşvik belgesi alırken, 2.2 milyar TL yatırım ve 15 bin 548 istihdam sağlamıştı. 2011’de 510 yatırım teşvik belgesi alan sektör, 4,9 milyar TL yatırım ve 18 bin 459 istihdam sağlarken, 2012’de 665 yatırım teşvik belgesi ile 4.3 milyar TL yatırım ve 26 bin 374 istihdam gerçekleştirmişti. 20 Haziran 2012 itibari ile de, yıl içinde 2 bin 489 firmanın 37 milyar 893 milyon TL’lik sabit değerli yatırımının yüzde 25,33’ü desteklenerek, 96 bin 998 istihdama ulaşıldı. 2013’de ise, toplam 4 bin 965 firmanın 94 milyar 612 milyon TL’lik sabit değerli yatırımının yüzde 63,25’i desteklenerek, 190 bin 3 istihdam öngörüldü. 2014’ün ilk 3 ayında ise, bin 25 firmaya 17 milyar 89 milyon TL’lik sabit yatırım bedelinin yüzde 11,42’si desteklenerek, 35 bin 831 istihdama ulaşılmasının öngörüldüğü bildirildi.