H&M Türkiye'ye geri döndü, şimdi yeni rakip Balkanlar

Gamze ŞENER

İSTANBUL - Türkiyeden alımları durduran global hazır giyim devi H&M geri dönüyor. İTKİB Başkanı Hikmet Tanrıverdi, H&Min geri dönüş hazırlıklarını doğrularken, bir yandan da Balkan ülkelerinde gelişen konfeksiyon sektörüne dikkat çekti.

Tanrıverdi, "Türkiye hızlı teslimat ve kaliteli ürün açısından Uzakdoğudan avantajlı. Ancak şu anda Romanya, Makedonya, Sırbistan, Bulgaristan gibi ülkelerde konfeksiyon hızlı bir şekilde gelişmeye başladı. Bizden daha avantajlı bir duruma geçtiler. Bu strateji devam ederse kesinlikle Uzakdoğudan daha tehlikeli olacak" açıklamasını yaptı. H&M, Türkiyeden yıllık yaklaşık 300 milyon euroluk alım yaparken bunu geçtiğimiz yılın sonuna doğru yüzde 80e kadar düşürmüştü. Şirket alım miktarını yeniden eski seviyesine taşımak için halen üreticilerle görüşme halinde.

"Uzakdoğudan korkarken karşımıza Balkan ülkeleri çıkacak. Kısa vadede belki rakamlarımızı çok etkilemez ancak uzun vadede bizi sıkıntıya sokar" diyen Tanrıverdi, "İşçilik maliyeti olarak da bizden daha ucuzlar. Hem de her türlü hammaddeyi vergisiz alıyorlar. H&M gibi markalar da daha hızlı üretim yapabilecek Balkan ülkelerine yönelecek. O tür ülkelerde CNT sistemi geçerli. Yani ürünün her şeyini onlar verip, sadece dikişini yaptırıyor. Şu anda Romanyada o konuda ciddi bir büyüme var. Bizden çok avantajlılar" diye konuştu.

Dev bir Fransız alıcı Türkiyede araştırma yapıyor

H&M ve benzeri büyüklükteki firmaların Türkiyeye ciddi bir geri dönüşü olduğunu söyleyen İTHİB Başkanı İsmail Gülle de başka bir Fransız firmasının Çinden yaptığı bütün alımları Türkiyeye kaydırmak üzere olduğunu açıkladı.

Gülle, "Büyük bir Fransız firması, Çindeki bütün alımını Türkiyeye kaydırmak üzere yaklaşık bir ay kadar önce başvuruda bulundu. İstanbul, Bursa, Denizli gibi illerde milyar dolarlık alım gerçekleştirecek ve tüm alımını Türkiyeye kaydıracak. Türkiyeyi tercih ediyorlar. Çünkü dünyada alım stratejileri değişti. Herkes neredeyse stoksuz çalışıyor. Avrupa da bu yüzden en yakınındaki ülke olarak Türkiyeyi seçiyor" bilgisini verdi.

Çinden kayış hızlanacak

TGSD Başkanı Cem Negrin ise H&Min geri dönüşüyle ilgili olarak "Zaman zaman bu tarz firmalar Türkiye gibi piyasalardan çekilirler, tekrar gelirler. Avrupada kriz biraz düzelir gibi olduğu için bir kısım alımların Türkiyeye geleceğini bekliyorduk. Nisan-mayıs aylarında Avrupadaki kriz geçer gibi görünürse Türkiye satışta yükselme yaşar. Bunda Türkiyenin çok büyük kapasiteyle çok hızlı mal yapması da etkili" değerlendirmesini yaptı.

En etkili yol teşvik Hazır giyim ithalatına getirilen vergilerin ise iç piyasada beklenilen hareketliliği sağlamadığını savunan Negrin, kapsamlı bir teşvik sisteminin daha etkili olacağını belirtti.

TGSD Başkanı Cem Negrin, "Türk üreticiler ve alım yapan firmalar yatırımlarına Türkiye dışında devam ediyor. Bu trend çekici bir teşvik çıkmadığı sürece Türkiyede değil, yurtdışındaki yatırımlara yarayacak gibi görünüyor. Türkiyedeki üretimin büyümesi için 10 yıllık ciddi teşvikler çıkması gerekir. Türk firmalar Mısır, Fas gibi ülkelerde fabrika açmayı düşünüyor. Çünkü vergi artışı sonrası fiyatları artırmak gerekli hale geldi. Bunun da çözümü Türkiyede yatırım değil şu anda" diye konuştu.

3 bin yeni ve bin ikinci el tezgah siparişi verildi

Hazır giyim ithalatına getirilen verginin sektöre önemli katkıları olduğunu belirten İTHİB Başkanı İsmail Gülle, "Faydalarını iç piyasada her şekilde görüyoruz. Atölyeler açıldı. Dokuma yatırımları yapıldı ve yapılmaya devam ediyor. Önemli bir kapasite artışına gidildi" dedi. Gülle yeni yatırımlarla ilgili bilgi verirken, "Geçtiğimiz günlerde yapılan fuarda üç bine yakın tezgah ve bin kadar da ikinci el tezgah siparişi verildi. Türkiyede yüzde 100 cari fazla veren sektörler çok az ve bunlardan biri de tekstil. Hem ihracat olarak rakamlar da yapılan işlemin doğru olduğunu gösteriyor" bilgisini verdi.

H&Min Türkiye alımlarını azalttığına dair haberler geçtiğimiz yıl nisan ayında ortaya çıkmıştı. DÜNYA Gazetesinin 26 Nisan tarihli haberine göre alımlarını yüzde 60a kadar düşüren şirketin 500-700 bin parçalı alımlarının 100 bine düşeceği belirtilmişti. H&M yetkilileri ise iddialara "Türkiye en çok üretim yaptırdığımız ülkelerden biri. Alımalr aynı performansta devam ediyor" yanıtını vermişti. Türkiye, 1947 yılında İsveçte kurulan şirketin 38. pazarı. 2010da Türkiyeyi yeni pazarları arasına ekleyen H&M, 43 farklı pazarda 2 bin 500 mağazaya sahip. Türkiyede ise geçtiğimiz yıl 5 olan mağaza sayısı, bugün 8e çıkmış durumda. İlk mağazasını 2010 Kasım ayında Forum İstanbul Alışveriş Merkezinde, ikinci mağazası ise Aralık 2010da İstinye Parkta açan H&Min diğer mağazaları ise Sapphire, Torium, Forum Marmara, Ankara Cepa AVM, Akbatı AVM ve Ankara Gordionda bulunuyor.

Uzakdoğu kaliteyi değil fiyatı artırdı, kaçış başladı

Türkiye Moda ve Hazır Giyim Federasyonu Başkanı Nedim Örün, H&Min Türkiyeye yeniden giriş yaptığını kendisinin de duyduğunu belirterek, "Henüz sipariş verilmedi ama görüşmeler yapıldığını duyduk. Bangladeşte aradıklarını bulamadılar" dedi. Ege Giyim Sanayicileri Derneği (EGSD) Başkanı Özcan Torun ise H&Min Türkiyeye geri dönmesinin Ege Bölgesinde yeni atölyler kurulmasını sağlayacağını söyledi. Torun, "H&M, Ege Bölgesinde 5- 6 tane büyük firmayla çalışıyor. Bu firmalar da İzmirdeki hazır giyim sektörünün lokomotifi. Bu firmalar sayesinde 20-30 fasoncu ayakta kalıyor. H&Min gelişi, diğer büyük markaları da harekete geçirebilir" dedi.

Torun Avrupa siparişlerinin yeniden Türkiyeye dönüyor olmasının ardındaki sebebi, "Uzakdoğuda fiyatlar arttı ancak kalite aynı oranda artmadı" sözleri ile açıkladı. Coğrafi yakınlığın bu noktada Türkiye açısından büyük avantaj olduğunu belirten Torun, "Dünyanın tekstilde en önemli konfeksiyon altyapısına sahip birkaç ülkeden biriyiz. Diğer dev üreticilerin de Türkiyeden alımı hızlandıracağını bekliyoruz" bilgisini verdi.