Yapay zekâya kamuda iş veren ilk ülke: Romanya

Emre ERGÜL

“Yapay zekâ tehlike mi, değil mi?” “Korkmuyor musunuz?” DÜNYA ve Türkiye’nin ilk yapay zekâ köşeyazarı İbrahim Selçuk’a köşe açtığımızda, herkes bize bu soruyu soruyordu. Herkese cevabımız “Hayır”dı: “İşini doğru yapan gazeteciler rahat olsun.

Yapay zekâ gazeteciliği bitirmeyecek, büyümesine yardımcı olacak.” Yapay zekânın hâlâ nerelerde “görev yapacağı” tartışılırken, Avrupa Birliği ülkesi Romanya bir ilke imza attı; yapay zekâya kamuda iş veren ilk ülke oldu. İsmi Ion… “John” isminin Rumence versiyonu yani… O, erkek sesiyle konuşan bir robot.

Boyu 2 metre 13 santim. Cephesinde bir ayna bulunuyor. Robota bakan kendisini görsün diye… Amaç, yapay zekanın insanlığı temsil ettiğini göstermek… Romanya bu “işe alımı” da öyle gizli kapaklı falan yapmadı. Basın toplantısıyla tüm dünyaya duyurdu. Tanıtımını da Romanya İnovasyon Bakanı Sebastian Burduja yaptı.

Bakan, İngiliz Financial Times gazetesine “Bu, vatandaşı karar vericilerle kaynaştırmak için yapay zekâyı kullanmanın ilk denemesi, ilk deneyi. Demokrasiyi güçlendirmek ve hükümetlerin meşruiyetini pekiştirmek için büyük bir potansiyele sahip olduğunu düşünüyorum” diye konuştu. Humans.ai tarafından geliştirilen Ion’un görevi, hükümete halkın ihtiyaçlarını anlaması için yardımcı olmak.

İlk etapta da Rumen vatandaşların sosyal medya hesaplarını inceliyor ve konuşulanlar ve ihtiyaçlar hakkında kamu kuruluşlarına rapor hazırlıyor. Burduja işte bu noktada şunları anlattı: “Bu bir deney, bu yüzden dünyada bunu kullanan ve anında tepki veren herhangi bir hükümet görmedik ve bunun pratikte nasıl görüneceğini bilmiyoruz.

Hayâl, Ion’un insanların mevcut mevzuat hakkında söylediklerine dayalı olarak politika önerileri önermesini sağlamak olacaktır.” Peki ya halkın tepkisi ne oldu? Burduja bu soruyu esprili bir dille yanıtladı: "Duygular karışık. ‘Sonunda devlet zekâyı, yapay zekâyı buldu’ diye espri yapanlar da oldu.” Rumen dijital inovasyon uzmanı Alexandru Panait, Ion’un etkisiz olacağını düşünenlerden: “Bu ‘yapay zekâ’ ile iletişim kurulamaz, yalnızca veritabanına metin girilir ve daha sonra yapay zekâ tarafından işleneceği sözü verilir.

Halkın fikrini öğrenmek istiyorsanız, sadece haberleri okumak veya bir kamuoyu yoklaması yapmak daha uygun maliyetli ve daha az karmaşık bir araç olacaktır.” Bu sözlere karşı çıkan Humans.ai’den Vali Malinoiu ise Ion’u “modern Socrates” ilan etti: “O soru sormaya ve halkın endişelerini ‘daha derine inerek anlamaya’ programlandı.”