Yanlış "asansör ve yürüyen merdiven seçimi" binaları hastalandırır

RÜŞTÜ BOZKURT

Bizim yetişme çağımızın idollerinden biri Martin Luther King'di. Bu ünlü insan hakları savunucusunun, "Eğer sizden sokakları süpürmeniz istenirse, Micheangelo'nun resim yaptığı, Beethoven' ın beste yaptığı ya da Shakespeare' in şiir yazdığı gibi süpürün. O kadar güzel süpürün ki, gökteki ve yerdeki herkes durup, burada dünyanın en iyi çöpçüsü yaşıyormuş desin" sözlerini dilimizden düşürmezdik. Çoğunluğumuz olmasa da, hayatı ciddiye alanlarımız King'in sözünü içselleştirmiş, sosyal sorumluluğun kendi işimizi iyi yapma noktasında başladığını farketmiş, güçlerinin yettiği kadar yapılan iyi işlerin arkasında durmayı şiar edinmişti. İnsan yaşamını kolaylaştırmanın araçlarından biri olan "asansör" alanında nelerin olup bittiğini öğrenmek, anladıklarımı sizlerle paylaşmak istedim. Martin Luther King' in ilkelerine uygun üretim yaparak dünya genelinde eleklerin üzerinde kalmış firmalar arasında yer alan KONE'nin Genel Müdürü Haldun Ulusoy' dan randevu aldım. 

KONE' nin kısa tarihiyle başladık söyleşiye. Ulusoy'un anlattığına göre KONE 1910 yılında Finlandiya' da kuruldu. Asansör, yürüyen merdiven gibi yatay ve dikey ulaşım araçlarını üretmede uzmanlaşmış bir kuruluş. Yedi milyar euro ciroya ulaşmış. Dünya genelinde 50 binden fazla insana iş, aş ve yaşama onuru sağlıyor. KONE araçları her gün 1 milyar insanı bir yerlere ulaştırıyor. Demek ki her yedi insandan biri her gün KONE'nin yatay ve dikey ulaşım yapan araçlarını kullanıyor.

İHTİYACA GÖRE KARAR ÖNEMLİ

KONE kendi fabrikalarında asansör parçaları ürettiği gibi piyasadaki firmalardan da malzeme sağlıyor. KONE beş ülkede üretim yapıyor: Finlandiya, İtalya, Çin, Hindistan ve ABD. Altyapımcılarla birlikte geniş bir üretim ağına sahip. Örneğin, asansör halatlarını kendilerinden daha kaliteli üreten firma varsa onu tercih ediyorlar. Kapıları kendilerini kanıtlamış firmalardan almayı yeğliyorlar. Önyargılardan uzak, doğru kombinasyon ve doğru çözüm kim sunuyorsa onun tercih edildiği bir anlayışa sahip KONE.

KONE üç ana konuda hizmet üretiyor: Birincisi, uygulama yerinin ihtiyacına belirliyor ve tanımlıyor; büyüklük, hız, işlev, doğru trafik kapasitesi için firma birikimleri ve uzmanlığı kullanacak olanla paylaşılıyor. Belirtilen ön çalışmalar yapılmazsa bina hasta ve hizmet de sakat oluyor. Zaman kaybı yaratıyor. İkinci hizmet alanı, her asansörün her ay sistematik bakımını yaparak, sadece yasalar uymak için değil, en değerli varlığımız olan canları korumak için de özen gösteriliyor. Sürekli bakım gerektiği gibi yapılırsa asansörlerin ortalama yaşı 35 yılı bulabiliyor. Üçüncü hizmet alanı, zaman içinde modernizasyon ihtiyaçlarını doğru tespit etme ve uygulama, aşırı ve noksan değerlendirme yapmadan doğru uygulamayla kaynak israf etmeme.

KONE sunduğu üç alandaki hizmetlerini, kendine biçtiği misyonun gereği sayıyor: İnsan yaşamını kolaylaştırma ve iyileştirme. Bir asansör firmasının küçük bir ülkeden çıkarak, dünya ölçeğinde birikim yeteneklerini koruyup geliştirerek uzun dönemli geleceğini nasıl koruduğunu öğrenmek istiyoruz. Haldun Ulusoy, "Bunun sırrı, kendimizi sürekli sorgulamamızda. Varsayımlarımızı iyi günde de kötü günde de sürekli sorguluyor, zihni modellerimizi yeniliyor; inovasyonların çalışmalarımızın merkezinde önemli bir ağırlık oluşturmasını sağlıyoruz" diyor.

GELECEK 10 YILIN BEKLENTİLERİ

KONE'nin büyümesinin temel dinamiklerinin neler olduğunu da merak ediyoruz. Haldun Ulusoy'a bir başka sorumuzu daha yöneltiyoruz: "Organik büyüme mi, şirket satın alarak mi büyüme mi şirketinizde ağırlık kazanıyor? "

Ulusoy, "Son 15 yılda ağırlıklı olarak organik büyüme süreci yaşadık. Yanlış anlaşılmamalı, şirket satın alarak büyümeyi reddettiğimiz anlamına gelmez. 1960'larda Assian Brown Boweri satın alındı. 1970'lerde bir başka büyük firma bünyeye katıldı. 1980'lerde ABD' deki Motkemeri firması satın alındı. Günün koşulları neyi gerektiriyorsa firmamız onu uygulayarak büyümesini sürdürmekte, birikim yeteneklerini koruyarak uzun dönemli geleceği güven altına almaktadır" diyor. Ulusoy'dan öğreniyoruz ki KONE Forbes Dergisi'nin saptadığı en inovatif şirketler listesindeki yerini koruyor. Son 5 yılda ilk 100' e giriyor; genellikle ilk 50' lerde duran asansör firması. Geçmiş 10 yılda asansör ve yürüyen merdiven üretimini nelerin etkilediğini sorguladığımızda dört önemli konu öne çıkıyor:

- Çevreye duyarlılık ve daha az enerji tüketen ürünlere olan ihtiyaç.
- Kentleşmenin hızlanması ve bina yüksekliklerinin artması.
- Orta sınıfın gelişmesi, harcanabilir gelirlerini artması.
- Güvenlik bilincinin yükselmesi ve kalite tercihinin öne çıkması. Gelecek 10 yıl ne beklediklerini de öğreniyoruz Haldun Ulusoy' dan:
- Birinicisi, kentleşme....Her gün 200 binden fazla insan kentlere gidiyor. Türkiye de çok hızlı kentleşiyor; bu asansör sektörüne iyi bir gelecek yaratıyor.
- İkinci mega trend, dijitalleşme, sektör dijital dönüşüme en hızlı uyum gösteren bir alan.
- Bütün insanlar Siborrg/ insan makine karışımı oluyor.
- Makinelerde otonom ve otomasyon uygulamalar alabildiğine artıyor.
Günümüzde makineler birbiriyle konuşuyor. Unutmanın unutulduğu, bulutta toplanan verilerin erişilebilirliği makinelerin bir birine iletişimi ve bağlantılı hale gelmesi asansör ve yürüyen merdiven sektörünü de etkiliyor. KONE, 2020 ye kadar 1 milyondan fazla asansörü buluta çıkarıp eşzamanlı analizlerle yönetecek. Gerekli aksiyonların, sistem arızılanmalarına teknisyenler tarafına da müdahale edilecek. Sağlam bir gözetim ve denetimle insan yaşamını kolaylaştıran, güven altına alan ve insana saygılı mekanizmaları bugünkünden daha ileri boyutlara taşıyacak. İlgili herkesin bildiği gibi asansör ve yürüyen merdiven üretiminde başlıca firmalar OTİS , KONE, Schindler, Thyssen, Mitsutibichi.

TÜRKİYE'DE ASANSÖR VE YÜRÜYEN MERDİVEN

Genel bakışla söylemek gerekirse ülkemiz büyük asansör pazarlarından biri. Asansör yürüyen merdiven parkı açısından da, bakımdaki birimleri bakımından önemli pazarlar arasında yer alıyor. Diğer üretim alanlarında olduğu gibi, dünyadaki en büyük pazar Çin. Yılda 500 bin asansör kuruluyor. Dünya genelinde yılda 800 bin asansör ve yürüyen merdiven kurulduğunu dikkate aldığımızda Çin'in büyüklüğü daha iyi anlaşılır. Türkiye'de her alanda olduğu gibi asansör ve yürüyen merdivenlerle ilgili sağlıklı bir veri bazı yok. Tahminen yılda 30-35 bin asansör kuruluyor. Önemli bir pazar bu. Bakım-onarım verisi yok. Tahminlere göre 350-500 bin arasında asansör, yürüyen merdiven parkı var. Asansörün ne kadarına bakım yapılmadığına ilişkin değişik kaynaklardan aldığımız veriler birbirini tutmuyor.

Son yıllarda yasal düzenlemelerle çok daha güvenli hale getirilmeye çalışıyor sektör. Geri-bildirim döngüsünde çok iyi noktalara geldiğimiz halde daha yapacak çok işimiz var. Siyasi irade, yerel yönetimler konun önemi kavramış, adım atıyorlar, destekliyorlar. Uzun ömürlü, doğru tasarlanmış, doğru imalatı yapılan, doğru bakım son derece önemli adımlar. Bütün yatırımcıların ve kullanıcıların bu mantıkla karar vermeleri hayatı önem taşıyor. Merdivenaltı firmalardan fiyat-odaklı ürün alma yerine, fonksiyon ve dayanıklılık ve güveni içeren ürün yaşam döngüsünde maliyeti ve güvenliği optime eden satın almalar gerekiyor. Bakımda yetkin, akredite kurumsallaşmayı öne çıkarmak da gerekiyor. Bütün kullanıcı ve mal sahiplerinin yürüyen merdivendeki bakım ve kullanım kurallarına yüzde 100 uymaları gerekmekte. Hareketli parçalar var. Çocuklar ve yaşlılarda olası kazaları dikkate almak ülkemizin gündemindeki konular.

KONE' NİN KURUM KÜLTÜRÜ

Kurum kültürü: "Birincisi, güvenli ve güvenilir olmak.Güven konusunda sıfır tolerans var... Herhangi bir eksikliği saptayan işi durdurma ve kapatma yetkisine sahip.En önemli şey çalışandan son kullanıcıya güvenliğin birinci derecede sorumluluğumuz olduğu bilinci. İkincisi, kalite. Her işte, konuşmadan raporlamaya en iyisini yapmaya çalışıyor ve sürekli kendimizi geliştiriyoruz. Çalışanlara sınıf ve saha eğitimi yapılıyor. Son kullanıcıya satış sırası eğitim, seminer, internet kanalları ve sosyal medyayı kullanarak bilgi aktarılıyor. Facebook ta her hafta 2-3 mesaj vererek sürekli eğitim yapılıyor. Üçüncüsü, değerlerimiz var: Müşteri-odaklı çalışılıyor. Başarma tutkusu hakim. Yenilenme enerjisi ve uygun yeteneklerimizi geliştirme... Takım çalışması olmadan iş olmaz anlayışı."

ÜLKEMİZDE ASANSÖR VE YÜRÜYEN MERDİVEN SEKTÖRÜNDE NE YAPILMALI?

- Doğru verilerle üretimi disiplin altına almalıyız.
- Yatırımcıdaki bilinci artırmalıyız: A seri, B seri ve diğeri...Binaya uygun asansör tasarlamak önemli. Doğru karşılaştırmalar yapılması gerekiyor. Üçüncü kişilerin uzmanlığından yararlanılması lazım.
- Sektörde çok ciddi "ara elaman" açığı var: Montör...Bakımcı... Formen. Dünyada da bu konuda açık var. Meslek liseleri ile asansör firmalarının eğitim merkezi var.
- Montaj yapan ara elemanlarda ciddi sıkıntı var.
- Doğru bakım yapan firmalarla çalışmak önemli. Uzun dönemli yatırım olduğunu unutmadan.
- Standartları yanlış anlamaları, algı sapmalarını minimize etmek.