Uzun süren ticari davalara karşı arabulucu sistemi çözüm olabilir

Melih KOCAGİL

İSTANBUL - Yılda 6 milyon dosyanın, dava dosyasına dönüştüğü yargılama sisteminde, mahkemelerdeki iş yükünü azaltmak için alternatif çözüm yolları aranıyor. Bu kapsamda geçen yıl haziran ayında kabul edilen Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu, 22 Haziran'dan itibaren yürürlüğe giriyor.

Sistem, tarafların içinde bulundukları uyuşmazlığı tarafsız bir üçüncü kişi yardımı ile mahkemeye gitmeden çözmeyi amaçlıyor ancak kanunun yürürlüğe girmesine sayılı günler kala tartışmalar da alevlendi. Bazı hukukçular arabuluculuk sistemi sayesinde tarafların zamandan kazanıp bir sürü masraftan kurtulacağını savunurken bazıları da alt yapı hazırlanmadan yürürlüğe giren sistemin yargıdaki tıkanıklığı daha da artıracağını iddia ediyor.

Ucuz ve hızlı olması avantaj ama...

İstanbul Barosu Yönetim Kurulu  üyesi Avukat Ufuk Özkap, "Sistemin ucuz ve hızlı olması, başta avantaj olarak görülebilir. Hukuk normatif bir bilim dalıdır. Alt yapıyı hazırlamadan bilimi hızlandırmaya ve ucuzlatmaya çalıştığınızda sakat hukuki kararlar ortaya çıkacaktır. Yargının hızlanması isteniyorsa binlerce hakim onbinlerce adliye memuru alınabilir. Ön incelemede tarafları arabulucuya gönderen hakim büyük bir olasılıkla anlaşamadıklarını görecek ve vakit kaybederek yargılamasına devam edecektir" uyarısında bulundu.

Kanunun 20 gün sonra yürürlüğe gireceğini belirten Özkap şu ifadeleri kullandı:
"Bakanlığın hiç bir hazırlığı yok. Daha arabuluculuk kurulunu oluşturamamış, eğitim verecek kurumların lisanslarını verememiş. İlk arabulucuların 2014'te sertifika alacağını söylüyorlar. Mahkemelerin hızlanmasını isteyen zihniyetin öncelikle kendisini hızlandırması gerekir. Bu sebeple yine korsan arabuluculuk eğitimi veren şirketler ortaya çıkmış ve insanları dolandırmaktadır. Alternatif olan hiçbir şey aslının yerini tutmaz. 48 saat verilecek eğitimlerle bir hakimin vereceği karara asla ulaşılamaz."

Sistemin başarısı konusunda endişeliyim

Adil Hukuk Bürosu hukuk danışmanı Avukat Mehmet Gür de arabuluculuk isteminin Türkiye'de başarılı olacağından emin olmadığını kaydederken "Bu sistem yargının çok iyi çalıştığı yerlerde başarılı olur. Şu an yargıya güven konusunda sıkıntı yaşanıyor, arabuluculuk sisteminin işlemeyeceğini düşünüyorum. Yargı sisteminin iyi çalışmadığı yerlerde arabuluculuk sistemi formalite olarak geçilir. Hatta yargının önüne engel bile olabilir. Bazı davalara arabuluculuğa gitme şartı getirecekler. Bu şu anlama geliyor; vatandaş mahkemede davasını açacağı sırada arabulucuya gidecek eğer sorun orada da çözülemez ise birkaç ay kaybetmiş olacak. Arabulucuların, tarafların hassasiyetini gözetmesi lazım. Eşit mesafede olmalı" ifadelerini kullandı.

Arabuluculuk sistemi barışçıl bir sistemdir

[PAGE]

Arabuluculuk sistemi barışçıl bir sistemdir

Group Law Hukuk Bürosu Avukatlarından Prof. Dr. Ahmet Keşli ise arabuluculuk sisteminin mahkemelerdeki dosya sayısını azaltacağını savundu. Keşli sözlerini şöyle sürdürdü:

"Hakim sayısının uyuşmazlık sayısına göre yetersiz olması ve hakimlerin iş yükü sebebiyle davaların çok uzun sürede sonuçlanması olgusu, toplumları arabuluculuk kurumuna yönlendirmektedir. Arabuluculuk sisteminin sosyal dokuyu, davaları zarara uğratmadan barışçı yollarla çözümlenebilmesi noktasında çok önemli bir mekanizmadır."
Gizlilik açısından Arabuluculuk  Kanunu'nda alınan tedbirlerin mahkeme yoluyla alınan kararlardan daha tatmin edici olduğunu dile getiren Keşli "Taraflar arabulucuya başvurmak, süreci devam ettirmek, sonuçlandırmak veya bu süreçten vazgeçmek konusunda tamamen serbest olacaklar" diye konuştu.

Şirketlerin sırları ifşa edilmeyecek

Ticari davalarda arabuluculuk sisteminin önemli bir rol üstleneceğini kaydeden Avukat Gizem Tan da konuya olumlu yaklaşan bir isim. Tan "Borsa uyuşmazlıkları, hisse alım satımından doğan uyuşmazlıklar, ihale sürecinde ve sonrasında yaşanan uyuşmazlıklarda arabulucuya çok ihtiyaç olacak. Bu sistemden önce şirketlerin mahkemelerde bütün ticari sırları ifşa edilirdi. Şimdi bu ortadan kalkacak. Arabulucuya başvuran firmalar bu tip şeyleri yaşamayacak. 3. havalimanı ihalesinde bir uyuşmazlık çıkacağını düşünüyorum. Orada arabuluculara ihtiyaç olabilir, meblağ çok yüksek, risk var. Şirket evlilikleri icra iflas konularında da arabuluculuğa gidilebilir" değerlendirmesinde bulundu.

Sistem, kazan kazan modeli gibi olacak

Uzun süren ticari davaların arabuluculuk sistemi sayesinde kısa sürede çözülecek olması iş dünyasını da heyecanlandırdı. Bugün yeniden İSO Başkanı olmak için yarışacak olan Tanıl Küçük sistemin yetkin bir şekilde uygulanması halinde daha hızlı kararların alınacağını söyledi.

Arabuluculuk sisteminin mahkemelerin yükünü hafifleteceğini vurgulayan Küçük, "Bu sistemde mahkemede olduğu gibi kazanan ve kaybeden olmayacaktır. İki taraf anlaşacağı için bir tür kazan kazan modeli olacaktır. Taraflar el sıkışarak karara varacakları için gelecekte iş yapmaları kolaylaşacak, ticari hayatları devam edebilecektir" şeklinde konuştu.

İşinin ehli insanlar yaparsa iyi işler

[PAGE]

İşinin ehli insanlar yaparsa iyi işler

Arabuluculuk sisteminin çok faydalı olacağını dile getiren Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Cem Negrin "Mahkemeler yıllarca sürüyor ve büyük sorunlara yol açıyor. Arabuluculuk sistemi doğru kurulursa ve işin ehli insanlar tarafından oluşturulursa çok iyi işler kanaatindeyim" yaklaşımında bulundu.

Seanslar 60 TL’den başlayacak

ABD Columbus, Ohio Adliyesi'nde arabuluculuk yapan avukat Gizem Tan, "Adliyelerin iş yükü çok fazla, hakimler günde 40-50 dosyaya bakıyor, davalar aylarca sürüyor. Bu sistem iş yükünü hafifletecek" derken arabuluculuk ücret tarifesinin uyuşmazlık şekline göre değişeceğini aktardı. Tan, "Saatlik seans 60 TL'den başlayacak. 150 TL'ye kadar çıkacak. Seanslarda gizlilik ilkesi geçerli olacak. Bilgiler asla başkalarıyla paylaşılmayacak. Gizliliğin ihmal edildiği bir durum olursa 6 ay hapis cezası ile cezalandırılacak" şeklinde konuştu. Seansların başarıyla sonuçlanması halinde taraflarla bir sözleşme düzenleneceğini kaydeden Tan şöyle devam etti: "Sözleşmeler ilgili mahkemelere sunularak şerh alınacak, bu şekilde bağlayıcı olacak. Herkes arabulucu olamayacak. Hukuk fakültesi mezunu olmak ve 5 yıllık kıdem şartı aranacak. Belirli bir süre eğitim uygulanacak daha sonra sınava tabii tutulacak. Sınavdan başarıyla geçenler arabulucu olacak."

Kanuna göre kimler arabulucu olabilecek?

Mesleğinde en az 5 yıllık kıdeme sahip hukuk fakültesi mezunu olanlar, kasten işlenmiş bir suçtan mahkum olmayanlar, arabuluculuk eğitimini tamamlayanlar, Adalet Bakanlığı'nca yapılacak yazılı ve uygulamalı sınavda başarılı olanlar arabulucu olabilecek.

Arabuluculukla çözüm getirilebilecek sorunlar

• Aile hukuku-Miras hukuku
• Sigorta anlaşmazlığı
• Telif anlaşmazlıkları
• Sosyal medya saldırıları ve internet suçları
• Komşulararası anlaşmazlıklar
• Arazi anlaşmazlığı
• Kadına şiddet