Türkiye’nin verisi Türkiye’de kalsın diye 3 İDN kurulacak
ABD’nin Çin merkezli sosyal medya platformu Tiktok’un ülkedeki vatandaşların verilerini paylaşmaya zorladığı, ABD vatandaşlarına yanlış bilgi ve propaganda içerikleri sunduğu gerekçesiyle “ya sat ya da kapatacağım” kararı Türkiye’yi de alarma geçirdi.
Nagihan KALSIN
Daha önce ABD merkezli uygulamaların Türkleri veri paylaşmaya zorlaması nedeniyle çok sayıda yerli uygulama açılırken şimdi de Çin’in dijital dünyadaki yükselişine karşı harekete geçildi. Birinci Dijital Dünya Savaşları adı verilen bu süreçte Ankara’da bir adet İstanbul’da ise iki adet İnternet Değişim Noktaları (İDN) kurulacak.
TikTok’un yasaklanması da masada
Türkiye’de Ocak 2023’te yayınlanan son veriler ışığında 30,8 milyon Tiktok kullanıcısı bulunuyor. TikTok, son dönemde Türkiye’de de özellikle müstehcen içerikler sebebiyle gündeme gelmiş ve TBMM’ye davet dilerek Türkiye’deki faaliyetleri hakkında bilgi talep edilmişti. TBMM Dijital Mecralar Komisyonu Başkanı Hüseyin Yayman ise TikTok’un TBMM’de verdikleri vaatleri yerine getirmediğini belirterek, “TikTok temsilcilerini tekrar Meclis’e çağıracağız” dedi. Buna göre, ilk etapta kurulması planlanan İDN ile TikTok verileri güvenlik makamlarınca daha sıkı denetlenebilecek. Eğer yurtdışına veri aktarımı sorunu kökünden çözülemezse Türkiye’de de TikTok’un yasaklanması sağlanacak.
Yılsonuna kadar kurulacak
Kalkınma Programlarında da yer alan İDN’lere yönelik çalışmalar hızlandırılırken ilk etapta bir tane Ankara, 2 tane İstanbul’da olmak üzere 3 adet yerli İDN kurulacak. Birinci aşamada kaynağı yurtiçinde olan trafiğin yine yurtiçinde sonlanması sağlanacak, ikinci aşamada ise kaynağı ister yurtiçi ya da yurtdışı olsun yurtdışına çıksa da İDN üzerinden gerçekleştirilecek.
Böylece Türkiye’nin verilerinin Türkiye’de kalmasının sağlanacağı gibi veri akışları da yetkili makamlarca anlık olarak takip edilebilecek. İDN’lerin yılsonuna kadar kurulmasının planlandığı ifade edildi. Türkiye’de e-ticaret hacmi geçen yılın ilk altı ayında, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 109,7’lik artışla 652,7 milyar lira olurken, e-ticaret hacminin bu yıl 1 trilyon liraya ulaşması hedefleniyor.
İnternet değişim noktası nedir?
İnternet Değişim Noktası (İDN), internet servis sağlayıcılarının, içerik sağlayıcıların ve internet altyapı şirketlerinin birbirleriyle bağlantı kurdukları fiziksel bir konumdur. Ağ sağlayıcılarının kendi ağlarının dışında internet trafiği paylaşmalarına izin verir. Şirketler, bir İDN konumunun içinde yer alarak, diğer katılımcı ağlardan gelen geçişe giden yolları kısaltabilir, böylece gecikmeyi azaltabilir, gidiş-dönüş süresini iyileştirebilir ve potansiyel olarak maliyetleri azaltabilir. İDN sayesinde ağlar, bir veya daha fazla üçüncü taraf ağları yerine doğrudan altyapıları aracılığıyla birbirine bağlandığı için Türkiye içinde gerçekleşen internet trafiği yine yurtiçinde kalır. Yurtdışına çıkacak bir veri de yine İDN noktasından geçeceği için hangi verinin taşındığı ilgili makamlarca görülür.