Trump, bilime de "duvar" oldu
ABD'de hükümet rekor süredir kapalı. Piyasalar Trump'ı yakından izliyor ancak bilim dünyasının kaderi de duvara bağlı. Ülkede pek çok araştırma ödeneksizlikten durdu, bilim insanları izne çıkarıldı. Hava tahminleri bile artık eskisi kadar sağlıklı değil. (Muhammed Kafadar)
Muhammed KAFADAR
ABD Başkanı Donald Trump, Meksika sınırına inşa etmeyi planladığı duvar için istediği ödeneği alana kadar federal hükümet bütçesini onaylamamakta ısrarcı. Demokrat parlamento üyeleri de Trump'a istediğini vermemekte...
ABD'de de hükümetin kapanmasının üzerinden 24 gün geçti. Bu bir rekor... Bundan önceki en uzun kapanma 21 gün ile Bill Clinton döneminde yaşanmıştı.
Kapanma tüm dünyada borsalar üzerinde baskıya neden olurken, finans piyasaları hem hükümetin normal faaliyetlerine ne zaman döneceğini, hem de duvar krizinin daha büyük sorunlara yol açıp açmayacağını yakından izliyor.
Ancak bu durumun olumsuz etkileri finans dünyası dışında da hissediliyor.
NASA'dan astrofizikçi Jane Rigby geçtiğimiz günlerde attığı bir twitte, "Çalışamıyorum. İş için seyahat edemiyorum. İş bilgisayarımı kullanamıyorum... Evren hakkında düşünebilir miyim? Belirsiz" diye yazdı.
Pek çok bilim insanı da Twitter hesaplarından kapanma nedeniyle kaçırdıkları konferansların davetiyelerini paylaştı.
Bilim insanları "beklemeye alındı"
ABD'de, gıda güvenliğinden halk sağlığına çeşitli kurumlarda istihdam edilen binlerce federal görevli izne çıkarıldı. Kapanmadan bu yana pek çok bilimsel konferans iptal edildi, iklim değişikliğinden haşere kontrolüne kadar sayısız proje beklemeye alındı ve devlet siteleri veri setlerini güncellemeyi bıraktı. Bilim insanları, güncellenmeyen veya şu anda çevrimdışı olan internet sitelerinden veri toplayamıyor.
Öte yandan hükümetin kapalı kaldığı sürece bilim insanları konferanslara da katılamıyor. Bunun göründüğünden daha ciddi sonuçları var çünkü gelecekteki konferansların öncelikleri bu toplantılarda kararlaştırıldığından iptallerin etkisi yıl boyu hissedilecek.
Gıda denetimleri ve hava gözlemleri aksıyor
ScienceNews'in haberine göre, ABD Tarım Bakanlığı (USDA) et, mandıra ve kümes hayvanlarını denetmeyi sürdürüyor. Ancak Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından yapılan rutin incelemeler askıya alındı. USDA tesislerindeki hayvanlara hala bakılıyor, fakat bilim insanları veri toplayamıyor veya deney yapamıyor.
Ayrıca Washington Post, Ulusal Hava Durumu Servisi Çevresel Modelleme Merkezi'nden Suru Saha'ya atıfta bulunduğu haberinde hava tahminlerinin artık daha az güvenilir olduğunu çünkü kilit roldeki bir tahmin aracının doğru çalışmadığı ve düzeltecek kimse olmadığını yazdı.
Bu arada Ulusal Hava Durumu Servisi Ulusal Kasırga Merkezi'nden Eric Blake'ın Scientific American'a verdiği demece göre kasırga modellerini geliştirme çalışmaları yürümüyor.
40 yıllık çalışma sekteye uğradı
Shenandoah Ulusal Parkında çalışmalar yürüten Virginia Commonwealth Üniversitesi'nden ekolojist Jeff Atkins'in parka girişi hükümetin kapanması sonrası engellendi. Bu, akarsuların izlenmesine yönelik 40 yıllık bir çalışmayı sekteye uğrattı. Sciencemag'de yer alan demecinde Atkins, parkın bu en uzun süreli veri setindeki aksamanın "gereksiz ve sinir bozucu" olduğunu söylüyor ve ekliyor: "Bu örneklerdeki en büyük boşluk ve şimdi bu delik her zaman olacak"
Yine Sciencemag'deki bir habere göre Colorado Eyalet Üniversitesi'nden Rachel Storer, NASA'nın süper bilgisayarlarına erişemediğinden dijital bulut oluşumu simülasyonları üzerine çalışmalarını askıya aldı.
Kapanış ayrıca, Michigan Eyalet Üniversitesi'nden entomolog Rufus Isaacs'ı da etkiledi. Topladığı tehlike altındaki bazı yaban arıları şimdi laboratuvarındaki "buzdolabında oturuyor" ve yeniden açılıncaya kadar USDA laboratuvarlarına gönderilemiyor. Isaacs, tarımsal araştırmalarda birkaç aylık gecikmenin "bir yıllık ilerlemenin kaybı" anlamına gelebileceğini, çünkü son deneylerin sonuçları olmadan gelecek sezon için nasıl hazırlanılacağının bilinemeyeceğini belirtiyor.
