Telefonlar kabına sığmadı uzay çağı önce 'cebimize' geldi

SELENAY YAĞCI

Dijital dünyanın sembolü haline gelen cep telefonları ve kullandıkları teknolojiler hızla gelişiyor. İlk zamanlarda telefon görüşmesi yapmak dışında pek bir özelliği bulunmayan, adları cep telefonu olsa da büyük hacimlerinden dolayı cebe zor sığan cep telefonları, şimdi yetenekleri hızla gelişen cihazlara dönüştü.

* Motorola'nın cep telefonu bölümünün başında yer alan Martin Cooper'ın 3 Nisan 1973 tarihinde 1 kilo 133 gram ağırlığındaki telefon ile yaptığı görüşme ilk cep telefonu görüşmesi olarak kayıtlara geçti. Ancak GSM gibi mobil iletişim konusunda bir standart henüz yoktu. GSM dediğimiz Türkçeye "küresel mobil iletişim sistemi" olarak çevirebildiğimiz teknoloji için ilk adım 1982 yılında atıldı.

* 1988 yılında AB tarafından GSM altyapısının özellikleri detaylı olarak belirlendi ve operatörler için ihale şartnamesi oluşturuldu. Aynı yıl 10 GSM operatörü ile anlaşıldı. 1 temmuz 1991’de Finlandiya Başbakanı Harri Holkeri, Nokia tarafından sağlanan ekipmanlarla ilk GSM görüşmesini yerel GSM operatörü Radiolinja üzerinden gerçekleştirdi.

* Türkiye'de ise ilk cep telefonu görüşmesi 23 Şubat 1994’te 9'uncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ile dönemin Başbakanı Tansu Çiller arasında gerçekleşti. Türkiye'de ilk GSM operatörü ise aynı yılın Mart ayında hizmete başlayan Turkcell oldu. Turkcell'i iki ay sonra hizmete başlayan Telsim takip etti.

* 1992’da ilk seri üretim GSM telefonu olan Nokia 1011 piyasaya sürüldü. 1993’te ABD’li bilgisayar devi IBM tarafından piyasaya ‘IBM Simon’ sürüldü. Bu telefon, mini bilgisayar, çağrı cihazı, faks makinasıydı. Tarihin ilk akıllı telefonunda hesap makinesi, takvim, fihrist gibi uygulamalar da vardı. Dünyanın ilk dokunmatik ekranlı telefon da diyebileceğimiz bu telefon günümüzdeki bütün akıllı telefonların atası sayılıyor.

* 1992’de ilk mobil kısa mesaj (SMS) Nokia marka telefon üzerinden gönderildi. Türkiye'deki ilk SMS 1995 yılında gönderildi. SMS'lerde Türkçe karakter kullanımı ise 2008 yılında başladı. GSM hattımız ile dünyanın her yerinden iletişim kurabilmemize olanak sağlayan uluslararası dolaşım diğer bir ifadeyle roaming için ilk anlaşma 1992 yılında Finlandiyalı Telecom Finland ile İngiliz Vodafone arasında imzalandı.

* 1996 yılına gelindiğinde Nokia akıllı telefon pazarına Nokia 9000 Communicator ile giriş yaptı. Bu telefon aynı zamanda dünyanın ilk tam QWERTY klavyeli cep telefonu olarak tarihe geçti. Katlanan bir ekrana sahip olan telefonun bir diğer ilginç özelliği ise fax tuşunu barındırıyor olmasıydı. 1996’da faturasız yani kontörlü cep telefonu aboneliği de başladı.

* 1997’ye gelindiğinde, Ericsson, Nokia’nın 9000 serisine GS88 modeli ile cevap verdi. Ericsson GS88 modeli ile dünya telefon literatürüne “akıllı telefon” (smart phone) adını kazandırmıştı.

* 1999 WAP tarayıcısına sahip ilk cep telefonu Nokia 7110 satışa sunuldu. Veri hızı yeterli olmayan WAP dünyayı aydınlatmasa da 7110 mobil internet konusunda ilk önemli adımı atmıştı. 2001’de renkli ekranlı ilk cep telefon modelleri Nokia ve Sony Ericsson'dan gelirken, 2002’de dünyanın ilk kameralı cep telefonu Nokia 7650 satışa çıkıt ve dünyada MMS (Multimedia Messaging Service) hizmeti başladı.

* 2007’de akıllı telefonlar için milat kabul edilen ilk iPhone modeli satışa çıktı. IPhone’la birlikte cep telefonları tuş takımlarına veda etti. Telefonlar artık mobil cihazlar olarak anılmaya başladı. 2008’e gelindiğinde bu kez Tayvanlı HTC, ilk android işletim sistemli T-Mobile G1 adındaki akıllı telefonu piyasaya sürdü. Telefon, web tarayıcı, Gmail, Google Claendar, Google Maps ve Google Talk gibi uygulamalarla birlikte sunuluyordu.

* 2009 Türkiye'de 3G mobil iletişim başladı. Bu mobil internet devrimi oldu. Telefonlarla görüntülü görüşme bilim kurgu bilmelerinden hayatın içine girdi. Nokia 5235’le görüntülü görüşme yapılıyordu. Giderek daha da akıllanan cep telefonları artık hayal gücümüzü daha zorladı. Ekranları ve performansları büyüdü.

* Şimdilerde ise birbirinden yenilikçi telefonlara imza atılıyor. Katlanabilen ekranlı cep telefonundan, şeff af ekranlı cep telefona kadar… Cep telefonları daha da sınırları zorlayacak gibi görünüyor.