STA yokluğu, ABD'ye ihracatta milyar dolarlık kayba yol açıyor

Taylan BÜYÜKŞAHİN

İSTANBUL - Hazır giyimciler, bir rapor hazırlayarak hükümete sundular. Başbakan Erdoğan'ın ABD gezisi öncesinde sunulan rapora göre, Türkiye ile ABD arasında Serbest Ticaret Anlaşması (STA) olsaydı, sadece bu sektörün ihracat gelirinde 800 milyon dolar fark ederdi. Türkiye'nin son 8-9 yıl içinde ABD'deki pazar kaybının tablosunu da veren hazır giyimcilerin raporuna göre, Türkiye, 2004 yılında ABD'nin örme ithalatında 23'üncü sıradaydı, 2012'de 32'nci sıraya geriledi. ABD'nin dokuma ithalatında 19'uncu sıradaydı, 30'uncu sıraya geriledi. Hazır giyim ithalatında 23'üncü sıradaydı, 25'inci sıraya geriledi. Rapordaki hesaplamalara göre eğer ABD ile Türkiye arasında Serbest ticaret Anlaşması olsaydı, "İhracat artışı potansiyeli sadece gümrük vergilerinin sıfırlanması ile yıllık ortalama 300 milyon dolar ve 6. bölge maliyetleri ve fiyatlarının da kullanılması ile yıllık ortalama 800 milyon dolar olarak" artardı. Konuyu değerlendiren Eski TGSD Başkanı, Suteks şirketinin sahibi Nur Ger, "Bizler ABD pazarında hazır giyim sanayicisi olarak var olmak istiyorsak ciddi gümrük vergileriyle mücadele etmek zorundayız. Bu da bizi rakiplerimizden geri bırakıyor. Dolayısıyla konuyu yeniden TGSD ve TÜSİAD yönetimiyle birlikte çok yakından izliyoruz" dedi.

Bilindiği gibi, AB ile Türkiye arasındaki gümrük birliği anlaşması, AB'nin ticaret politikasının, bu kapsamda STA'larının Türkiye tarafından da üstlenilmesini gerektiriyor. Yani AB'nin yaptığı serbest ticaret anlaşmalarını, Türkiye'nin de yapması gerekiyor. Ancak muhatap ülkeler, AB ile yaptıkları anlaşma sayesinde Türkiye gümrüksüz giriş imkanı kazandıktan sonra, aynı hakkı Türkiye vermek için Türkiye ile STA yapma konusunda isteksiz davranıyorlar. Bu da Türkiye'nin hem pazarını eşitsiz biçimde başka ülke ürünlerine açıyor, Türkiye tarafından da ihracat kaybına yol açıyor. Hatta Türkiye, AB pazarında gümrük birliği ile kazanmış olduğu avantajları kaybediyor. AB'nin gündeminde şimdi de ABD ile Transatlantik Ticaret ve Yatırım Anlaşması var. Türkiye, bu anlaşma ile paralellik kurmak için ABD ile STA yapmayı planlanıyor. Başbakan Erdoğan'ın bu ziyaretinin ekonomi konusundaki en önemli başlığı da buydu. Bu konuda yüksek düzeyli bir işbirliği komisyonuyla çalışma kararlaştırıldı. Hazır giyimcilerin raporu, bu anlaşmanın ne kadar önemli olduğunu ortaya koyuyor. STA'nın yapılması halinde, ABD'de pazar payı daralan Türk hazır giyim sektörünün ABD'ye ihracatı teşviklerde en avantajlı 6. bölge koşullarındaki üretimin, 800 milyon dolar artı ihracat getireceği hesaplanıyor. Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği'nin (TGSD) ABD-Türkiye STA Anlaşması Türk Hazır Giyim Sektörü İhracatına Etkileri isimli çalışma sonuçlarına göre, Türkiye hazır giyimde ABD pazarında güç kaybetti.
2004 yılında Türkiye ABD'ye 1 milyar 200 milyon dolarlık hazır giyim ihracatı yaparken, 2012 yılında bu rakam 412 milyon dolara geriledi. ABD'nin toplam hazır giyim ithalatında Türkiye'nin payı 2004'te yüzde 1.66 iken, 2012'de Türkiye'nin payı yüzde 0.5 oldu. Düşen ihracat rakamlarının ışığında hazırlanan çalışmada, ABD ile Türkiye arasında STA yapılması ile birlikte ABD'nin Türkiye'den yapacağı tüm hazır giyim ithalatında gümrük vergisinin oranlarının sıfırlanacağı belirtildi. Bununla birlikte, rakip ülkelere uygulanan gümrük vergisi oranlarının aynı kalacağı hesaplandı. Bu iki varsayıma dayalı olarak seçilmiş ürünlerde rakip ülkelerin ve Türkiye'nin gümrük vergisiz ortalama ihraç fiyatları ile Türkiye'nin sıfır gümrük ile ihracat fiyatları karşılaştırıldı. Böylece elde edilecek fiyat avantajları belirlendi. ABD'nin hali hazırda yaptığı STA'ları kapsamında sıfır gümrük ile ithalat yaptığı diğer ülkeler de dikkate alındı.

Sadece hazır giyim sektöründe 800 milyon dolar ek ihracat

[PAGE]

Sadece hazır giyim sektöründe 800 milyon dolar ek ihracat

TGSD'nin bu çalışmasında, Türkiye'den ihraç edilen ürünlerin 6. bölge teşviklerinden yararlanılarak üretilmesinin avantajlarına da vurgu yapıldı. 6. bölgede yapılacak üretimin ihraç fiyatlarının yüzde 15-20 arasında düşürdüğü kaydedildi ve bu varsayım ile hesaplanan Türkiye ihraç fiyatları belirlendi. Elde edilecek fiyat avantajları, rakip ülkelerden elde edilebilecek pazar payları kabaca tahmin edildi. Böylece bir STA kapsamında kazanılacak gümrük vergisi istisnası ve 6. bölge üretim maliyetleri ile sağlanacak toplam ihracat artışı potansiyeli hesaplanarak ortaya konuldu. Bu çerçevede ihracat artışı potansiyeli sadece gümrük vergilerinin sıfırlanması ile yıllık ortalama 300 milyon dolar ve 6. bölge maliyetleri ve fiyatlarının da kullanılması ile yıllık ortalama 800 milyon dolar olarak hesaplandı.

85 milyar dolarlık hazır giyim pazarı

ABD dünyanın en büyük hazır giyim ithalatçılarından arasında yer alıyor. Geçtiğimiz yıl ABD'nin yaptığı hazır giyim ihracatı 85 milyar doları buldu. ABD'ye hazır giyim ihracatında ise ilk sırada Çin bulunuyor. 2004 yılında Çin ABD'ye 13 milyar dolarlık hazır giyim ihracatı yaparken, 2012'de ihracatını 33 milyar dolara çıkararak ABD pazarının 3'te 1'inden fazlasını eline geçirdi. 2012-2013 dönemi için "Hedef Ülke"lerden birisi olarak belirlenen ABD ile Türkiye ticaretinde 2002-2004 hariç sürekli Türkiye aleyhine dış ticaret açığı verildi. Açık 2011'e kadar düzenli arttı. 2012 yılında dış ticaret açığı yüzde 25.5 azalma gösterdi. 2012'de ABD'ye ihracat yüzde 22.4 artarak 5.6 milyar dolara yükseldi. İthalat da yüzde 11.9 azalışla 14.1 milyar dolara geriledi.