Gelecekte herkes 'taksici' olacak

SELENAY YAĞCI

Hasan Aslanoba, 2013-2015 döneminde yaptığı seri yatırımlarla birçok gencin internet girişimcisi olmasında etkili olan melek yatırımcı. 1 milyon dolarlık yatırımlarla adından sıkça söz ettiren ve şimdiye kadar 109 girişime 80 milyon dolar yatırım yapan Aslanoba, şimdilerde daha az miktarlarda yatırım yapsa da melek yatırımcılıktan vazgeçmiyor. Çünkü Aslanoba geleceğin girişimlerde olduğunu belirtiyor. Hatta Aslanoba'ya göre yakın gelecekte herkes Uber'in karşısındaki 'taksiciler' gibi olacak.

Aslanoba, bu düşüncesini şöyle açıklıyor: "Teknoloji şu anda bize katma değer sağlıyor. Gelecekte de sağladığı katma değer giderek daha da değerlenecek. Geleneksel firmalar yok olacaklar ya da kas gücü şirketlerine dönüşecekler. Bu şu demek; fabrikalara, uçak filolarına sahip olacaklar ama son kullanıcıya ulaşamayacaklar. Teknolojik firmalar son kullanıcıya erişecek ve aracı olacak. Geleneksel firmalar, ancak teknolojik firmaların kullandığı kas gücü olabilecek. Ekonomiyi katma değer yaratan teknoloji firmaları ele geçirecek. Türkiye'de bunun farkında değiliz henüz. Çünkü Türkiye'ye daha yatırım gelmedi, Türkiye henüz büyük firmaların radarında değil. Bir Uber geldi, gördük neler oldu. O yüzden diyorum ki birgün herkes 'taksici' olacak." Dünyanın en büyük ilk bin firmalarının hepsinin teknoloji firması olacağını söyleyen Aslanoba, "Geleneksel firmalar dünyalı DNA'sı ile vucüt bulmuş. Oysa teknoloji şirketlerinde, startuplarında uzaylı DNA'sı var. Bunlarla mücadele edemezsiniz. Bankalar fintech firmalarına yenilecek. Taksiciler, Uber'e yenilecek. Geleneksel para birimleri kripto paralara yenilecek. Yok sayma ya da yasaklama da çare olmayacak" dedi. İcatlar çağının bittiğini vurgulayan Aslanoba, artık üründen çok networklere sahip olmanın yani son kullanıcıları ele geçirebilmenin önemli olduğunu ifade etti.

Blockchain ile birlikte internete güven geldi

Aslanoba, bu duruma şöyle bakmak gerektiğini söyledi: "İnternet bir güvenlik sistemi olarak bulundu. Sonra bu şirketlerin kullanımına geçti. Yakın zamanda keşfedilen bulut teknolojileri internetin, lojistik sorunu çözdü. Artık yazılımlar bile bulutta. Sonrasında mobil teknolojileri geldi. Mobilite, herkesi kullanıcı haline getirdi. Bu pazarı büyüttü. Yakın zamanda iki şey daha oldu: Yapay Zeka ve Blockhain. Yapay zeka, her senaryoyu tarif etmeniz gereken aptal yazılımları akıl hale getirdi. Yapay zeka analitik biliminden yararlanıyor bu çok eski ancak yeni olan şu; yapay zekan kendisine lazım olan datayı dijital izlerden toplar oldu. Artık her yere dijital iz bırakıyoruz. Bunun yanında tabii işlem gücü de arttı."

Teknoloji firmaları ve geleneksel firmaların kırılımının blokchain ile belirgin olduğunu belirten Aslanoba, "İnternetin ve teknolojinin en büyük sorunu güvendi. Blockchain'e başka gözle bakın. Blockchain internete güven sorununu çözdü. Hacklenip değiştirilmesinin artık mümkünü yok. Bu sayede artık internet fiziki ortam gibi gerçek oldu. Akıllı konratlar dünyası oldu birden bire. Dijital dönüşümün olduğunu zannedecekler ama eninde sonunda yenilecekler. Blokchain ve yapay zeka gelmese belki derdim ama bu kaçınılmaz" diye konuştu.

Dünya ile Türkiye arasında 15 kat fark var

Türk ekonomisinin ileride büyük sorunlar yaşamaması için girişimcilere büyük ölçekli olağanüstü destekler verilmesi gerektiğini vurgulayan Aslanoba, yoksa Türkiye'nin ekonomik olarak köleleşme riski yaşayabileceğine dikkat çekti.

Türk girişimcilik ekosisteminin ihtiyaç duyduğu yatırım miktarına ulaşamadığını ifade eden Aslanoba, "Tüm dünyada büyük şirketler, kendilerini yom edecek startuplara yatırım yapıyor. Kendi işleri ile ilgili olmasa da yatırım yapıyor. Türkiye'de henüz bu durumu kavrayamadık. Türkiye'nin dünya milli gelirine katkısının yüzde 1. Geçen yıl dünyada staruplara yapılan yatırım miktarı 154 milyar doları buldu. Her yıl büyüyor. Bizim de Türkiye'de oransal olarak yüzde 1 yani 1.5 milyar dolarlık yatırım gelmesi gerek değil mi? Peki ne kadar geldi; ancak 105 milyon dolar. Hatta rekor dedik. dünya girişimcilik ekosistemleriyle aramızda hala 15 kat fark var. Türkiye’nin bu konuda radikal ve cesur adımlar atması gerek. Dünyada bu para ya eski ekonomiden ya da internet zenginlerinden geliyor. Bizde internet zenginleri henüz oluşmadı. Dışardan yatırım gelmiyor. Tek çare eski ekonomiden buraya kaynakların gelmesi lazım. Burada vergi aracı kullanılabilir. 100 milyon dolarlık fonun mesela yarısını ödenecek vergilerden istisna tutup, etkili önlemler almak lazım. Startuplara gelen yıllık yatırımları hızlıca 1,5 milyar dolara çıkarmamız lazım.”

İTaksi yüzünden, BiTaksi'ye yatırım alamadık

Tüm dünya girişimlerin önünü açıp yatırım yaparken Türkiye'nin de kendini kurumiçi girişimcilik, silikon vadisi ziyaretleriyle kendini kandırdığını ifade eden Aslanoba, şunları anlattı: "Yatırımları konusunda iki kutuplu dünya var. Biri Çin. Çok ciddi yatırımlar yapılıyor. Çin'de şehirlerin fonları var ve yatırım yapıyorlar. Biz de belediye İTaksi diye birşey çıkarıyor teknoloji şirketleriyle yarışacağım diyor. Bu bizim vizyonumuzun ne kadar geride olduğunu gösteriyor. İTaksi yüzünden yatırımcısı olduğum Bi- Taksi girişimine yabancı yatırım alamadık. Böyle birşey olmuş, ya yasaklanırsa dediler. Korktular."