Dijital sınavlar ile lisanslar daha hızlı veriliyor

MURAT YILDIZ

Dijitalleşme en çok eğitim ve bu alanda da en çok sınav sistemleri üzerinde etkili oluyor. Sınavların daha hızlı ve güvenli yapılması, sonuçların çok daha hızlı bir şekilde açıklanması ve maliyetlerin aşağı düşürülmesi için dijitalleşme şart. Sermaye Piyasasında faaliyette bulunanlar için lisanslama sınavları gerçekleştiren Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu, tüm sınavları dijitalleştirerek bu alanda öncü bir çalışma yaptı. SPL Genel Müdürü Tuba Ertugay Yıldız ile projenin detaylarını konuştuk.

SPL olarak neler yapıyor, ne zamandır faaliyet gösteriyorsunuz?

Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu A.Ş. (SPL), Sermaye Piyasası Kurulu tarafından sermaye piyasası kurumlarında ve halka açık ortaklıklarda çalışan veya çalışacakların mesleki yeterliliklerini, bilgi ve becerilerini tespit etmek amacıyla lisanslama sınavları yapmak, mesleki yeterliliklerini gösterir lisans vermek, lisans sahibi kişilerin sicilini tutmak ve lisanslarla ilgili eğitim programları düzenlemekle yetkilendirilmiş olup 2011 yılında faaliyetlerine başlamıştır.

Lisanslama sınavı neden yapılıyor, bu sınava kimler katılabilir?

SPK’nın “Sermaye Piyasasında Faaliyette Bulunanlar İçin Lisanslama ve Sicil Tutmaya İlişkin Esaslar Hakkında Tebliği” (VII-128.7) uyarınca; halka açık ortaklıklarda, yatırım kuruluşlarında, kolektif yatırım kuruluşlarında, derecelendirme kuruluşlarında, gayrimenkul değerleme şirketlerinde ve Sermaye Piyasası Kanununda yer alan diğer sermaye piyasası kurumlarında çalışanlardan belirli unvan veya niteliklere sahip olanlar, anılan Tebliğ’de sayılan lisanslardan bir veya birkaçına sahip olmak zorunda. Burada sağlanmak istenen amaç; sermaye piyasalarında çalışanların bilgi, beceri ve yetkinliklerinin tespit edilerek belirli bilgi ve yetkinlik seviyesini sağlamış kişilerin bu piyasada çalışmalarını, yatırımcılara daha iyi ve kaliteli hizmet sunulmasını sağlamak. Bu sebeple de Kuruluşumuzca lisanslama sınavları yapılmakta.
Sınavlara, herkes katılabilir. Üniversiteden henüz mezun olmamış öğrenciler de sınavlara katılabiliyor, yani henüz mezun olmamış olmak sınava katılmanın önünde engel değil. Fakat, ilgili sınavlarda başarılı olunduktan sonra ilgili lisans belgesinin alınabilmesi için Tebliğ ile belirlenen mezuniyet şartının sağlanmış SPL tarafından başlatılan dijital sınav sistemi ile Sermaye Piyasasında çalışanların lisanslama ve yeterlilik kontrol işlemleri 5 günde yapılabilir hale geliyor. olması gerekiyor. Konut değerleme ve Düzey 1 lisanslarında en az 2 yıllık yükseköğretim düzeyinde, diğer tüm lisanslarda en az 4 yıllık yükseköğretim düzeyinde eğitim alınmış olması gerekli.

Sermaye piyasası mevzuatı kapsamında düzenlenmiş 8 farklı türde lisans belgesi bulunmakta olup her bir lisans belgesi 2 ile 12 arasında değişen sayıda sınav konusundan, bir diğer ifadeyle modülden, sınava girilerek başarılı olunması sonucunda alınabilmekte. Yılın ilk ve ikinci yarısı olmak üzere yılda 2 kere ve 12 ilde ve kağıt ortamında düzenlediğimiz lisanslama sınavlarına, yılda ortalama 80.000 kişi başvurarak 300.000’in üzerinde modülden sınava girmekte.
Toplamda 19 farklı sınav konusundan sınav yapılmakta olup Tebliğ ile düzenlenmiş 8 lisans türleri ise; Düzey 1 Lisansı, Düzey 2 Lisansı, Düzey 3 Lisansı, Türev Araçlar Lisansı, Gayrimenkul Değerleme Lisansı, Kredi Derecelendirme Lisansı, Kurumsal Yönetim Derecelendirme Lisansı ve Konut Değerleme Lisansı şeklindedir.

Bugüne kadar Türkiye’ de kaç kişi lisans aldı?

Bugüne kadar gerçekleştirilmiş olan lisanslama sınavları sonucunda 78.103 adet lisansa hak kazanılmıştır. Lisans sahibi kişilerin yaklaşık 40.000’i sermaye piyasası kurumlarında veya halka açık ortaklıklarda çalışmakta olup bunun da yarıdan fazlası bankalarda çalışmakta. En fazla sahip olunan lisans türü, yaklaşık 19.000 adet (%24) ile Düzey 1 lisansıdır.

Yeni yapılanmanın getirdiği online sınav yürürlüğe girdi mi?

Şu an sistem hangi aşamada? İlk online sınav ne zaman gerçekleşecek? Dijital dönüşümün olmazsa olmaz olarak görüldüğü bu dönemde biz de SPL olarak faaliyetlerimizin önemli bölümünü oluşturan sınav sisteminde teknoloji yatırımlarına ağırlık verdik. Son 2 yıldır bu yönde yürütmekte olduğumuz çalışmalarımızın bir sonucu olarak; bugüne kadar kâğıt ortamında yürütülmekte olan lisanslama sınavlarının elektronik ortam üzerinden de gerçekleşmesini sağlayarak Elektronik Lisanslama Sınavı yani e-LS’nin ilk fazını hayata geçirmiş bulunuyoruz. e-LS ile birlikte adaylar, Kurumsal Yönetim Derecelendirme ve Kredi Derecelendirme lisansları sınav konularından (6 farklı sınav konusu) 3 Nisan 2017 tarihinden itibaren hafta içi belirli gün ve mesai saatlerinde sınav konusu bazında, SPL Sınav Merkezi'nde elektronik ortamda sınava girme imkânına kavuşmuş oldu. Şu an e-LS’yi, SPL merkezinde bulunan bilgisayarlı sınav salonunda hafta içi 3 gün ve her gün 6’şar seans olmak üzere düzenliyoruz.

Elektronik Lisanslama Sınavı'nın bir sonraki aşaması nedir?

Dediğim gibi, projemizin ilk fazını uygulamaya geçirdik, diğer lisanslama sınav konularında da e-LS’ye geçiş için çalışmalarımız yoğun bir şekilde devam ediyor. Planımız bu sene içinde diğer lisans türlerinde de kademeli olarak elektronik lisanslama sınavlarına geçmek.
- Online sınavın getireceği katma değerler nelerdir, sınava girenlere ne gibi fayda sağlayacak?
Bu projede amacımız; sermaye piyasamızda Tebliğle belirlenen pozisyonlarda çalışanlar icin sahip olunması bir zorunluluk olan bu lisansları, senede 4 güne sıkışmış olan sınavlarla alınabilir olmaktan çıkarıp, piyasamız çalışanlarının veya bu piyasada çalışmak isteyenlerin, sene içinde kendi belirledikleri tarihlerde sınava girerek alabildikleri lisanslar haline getirmek. Dolayısıyla ilk faydası, sınavlara girebilmek için 6 ay beklenilmesine gerek kalmıyor. İkinci olarak; bir lisansa ait tüm sınav konularına aynı gün girmek yerine 45’er dakikalık sınav konularına istenilen günlerde ayrı ayrı girilebiliyor. Bir diğer önemli avantajı, sınav sonuçları 5 iş günü gibi çok kısa bir süre içerisinde öğrenilebiliyor. Bununla birlikte; adayların sınavları farklı günlerde, aylarda alabilecek olmalarının etkisiyle hedefl edikleri lisansın sınav konularına da daha iyi hazırlanabileceklerini ve sınavlardaki başarı oranlarının da artacağını öngörüyoruz.

Bundan sonraki hedefleriniz, yeni projeleriniz hakkında bilgi verir misiniz?

Küresel anlamda finansal piyasalardaki gelişmeler göz önüne alındığında; bu alanda donanımlı ve yetişmiş insan kaynağı istihdamının 2017 yılında da öneminin artarak hissedileceği görüşündeyiz. İhtiyaç duyulan işgücünün daha verimli ve nitelikli şekilde finans sektörüne kazandırılması hususunda SPL olarak sorumluluğumuzun bilincindeyiz. Bu doğrultuda; teknoloji odaklı, hızlı, esnek ve sektörün gelişen ihtiyaçlarını karşılayan hizmet sunma motivasyonuyla faaliyetlerimize devam edeceğiz. Öncelikli olarak e-LS’nin kapsamının ve yaygınlığının artırılması çalışmalarımıza ağırlık vereceğiz. Bu kapsamda; ilk aşama sonrasında kalan diğer sınav konularını da e-LS sistemine kazandırmamız öncelikli projelerimiz. Bununla birlikte; lisanslama ve sicil hizmetleri altyapımızın yenilenmesine ilişkin projemiz de yine hedefl ediğimiz ve oldukça kapsamlı çalışma gerektirecek bir proje olup iş analizini ve ön hazırlıklarını yapmaktayız.