Denimin yırtığında teknolojinin parmağı var

SELENAY YAĞCI

İş dünyasında 40.yılını kutlayan Tay Group çatısı altında bulunan Taypa, hazır giyim ve konfeksiyon sektöründe faaliyet gösteriyor.

Geçen hafta Taypa'nın CreaTay Tasarım ve Ar-Ge merkezini gezdim. Baştan sona denim hikayesini gözlemledim. Eskiden elle yapılan birçok işlem makineleşmeye başlamış; ancak denim sektörü hala emek yoğunluğu olan bir sektör olmaya devam ediyor. Üreticiden tüketiciye uzanan süreçte pantolon üretimi sadece dikimle bitmiyor, pantolonlar dikildikten sonra birden fazla işlem görüyor. En önemlisi de yıkama işlemi. Öyle ki bu yıkama işlemleri sonunda, jeanlerin rengi belli oluyor.Yani bizim rafl arda gördüğümüz ürünler bu işlemlerden geçmiş denimler... Şimdilerde denimlerde yıkamanın efsanesi CreaTay lazer teknolojisiyle yeniden yazılıyor.

Dikimi biten pantolonlar, bir yıkama fabrikasına geliyor ve burada adeta yeniden yaratılıyor. Zımparalama işlemiyle renkleri açılıyor, zımparalanan yerlerin beyazlaması ve parlaması için kimyasal spreyleme işleminden geçiriliyor. Daha sonra ürünler dev bir çamaşır makinesinde yıkanarak taşlanıyor. Son olarak da kurutularak rafl arda gördüğümüz hallerine kavuşuyor. Eskiden tamamen insan gücü ile yapılan bu işlemler şimdilerde lazer teknolojiyle de yapılmaya başlanmış. Hatta çok moda olan yırtık jeanler de lazer makinasıyla 1 dakikada yapılıyor. Taypa da yatırımına devam ettiği lazer teknolojisiyle kuru işlem, yıkama efekti ve permanganat sprey proseslerine alternatif çözümler üretiyor. Taypa, yeni nesil yıkama makineleri ve çevre dostu belgesi alan kimyasallarla CreaTay’da sürdürebilir üretim yapıyor.

Bugün yurtiçinde 4 ayrı lokasyonda, toplam 70 bin metrekarelik kapalı alanda üretim yapan Taypa, 3 bin kişiye istihdam sağlarken 50 ülkeye ihracat gerçekleştiriyor. 2016 yılını 95milyon euroluk ciro ve 81 milyon euroluk ihracat ile kapatan şirket, Levi’s, Tommy Hilfiger, Uniqlo, Calvin Klein, Zara, Massimo Dutti ve Dockers gibi dünyaca ünlü markalara da ürün ihraç ediyor. Ar-Ge ve Ür-Ge, Taypa’nın odağında. Yaklaşık 30 kişilik bir ekip, sadece araştırma ve geliştirme amaçlı çalışmalar yürütüyor. Bir ayda grup bünyesinde bin 500 farklı tasarım yapılıyor.
Taypa Genel Müdürü Burak Karaarslan; Türkiye’de hazır giyim- konfeksiyon sektöründe fiyat anlamında çok fazla rekabet şansı olmadığını, artan işçilik ve enerji masrafl arının katma değerli ürünler üretme zorunluluğunu da arttırdığını belirtti.

Daha öncesinde Türkiye’nin kapasite satan bir yer olduğunu kaydeden Karaarslan, "Artık tasarıma önem veriyor ve tasarım üretiyoruz. Müşterilere katma değerli ürünler üretme modelimiz onların ciddi manada çok hoşuna gitti. Kendi tasarımcıları bulunmasına rağmen dışarıdan da yeni tasarımların geliyor olması onların havuzunu büyüttü. Böylece daha iyi ürün seçme imkanı ortaya çıktı. O yüzden siparişi bu tarafa doğru kaydırmaya başladılar. Çin’de işçilik maliyetleri artmaya başladı. Kıyaslandığı zaman Türkiye’den çok kısa sürede katma değerli mal alınabiliyor” dedi.

Üretimin yaklaşık yüzde 70’inin denim olduğunu belirten Karaarslan, yüzde 30’unun ise denim olmayan kumaşlardan yaptıklarını ifade etti.

Katma değerli ürün için makine yatırımı şart

Karaarslan, katma değerli ürün çıkarabilmek için makine desteğine ihtiyaçları olduğunu söyledi. Yıkama AR-GE tarafında lazer makinaları alıp teknoloji yatırımı yapmaya devam ettiklerini dile getiren Karaarslan, sektörün en önemli proseslerinden birinin Jean’ın yıkanması konusu olduğunu vurgulayarak, günümüz şartlarına uygun ürün üretebilmek için, çok ciddi bir teknoloji kullanımı olması gerektiğini de belirtti.

Denim üretiminde sanat yıkama işleminde

Yurtiçinden ve yurtdışından birçok makine aldıklarını, CreaTay’a yıl içinde 5 milyon euro yatırım yaptıklarını ve önümüzdeki yıl da bir 5 milyon euro daha arttırmayı hedefl ediklerini paylaşan Karaarslan, cirolarının yüzde 20'sini Ar-Ge ürünleriyle elde ettiklerini ve bu payı yüzde 50'ye çıkarmayı hedefl ediklerini ifade etti. "Denim işinde yıkama sanattır" diyen Karaarslan, yıkamada teknolojinin çok değiştiğini de ekledi.

Bir bardak suyla denim yıkıyor

Taypa, yıkama fabrikasında birçok makine yatırımı yaparak çevre dostu üretim yapıyor. Bunlardan en önemlileri ise enerji, su ve kimyasal tüketimini azaltacak yatırımları... Yıkama fabrikasında damla teknolojisini kullanan makinelerle ürünleri yıkayan Taypa, CreaTay teknolojileri ile normalde 70 litre su kullanarak yıkanacak olan bir ürünü, bir bardak suyla yıkayabiliyor. Taypa bu sayede su tükemini 9 bin 360 ton azaltmış. Ayrıca denimleri yıkarken kullanılan kimyasalların tüketimini azaltmak içinde lazer teknolojisinden yararlanıyor. Bu sayede kimyasal tüketimini de 7 ton azaltmış. Bunun haricinde otomatik dozajlama adı verilen sistemle kimyasallara ne kadar ihtiyaç olduğu bilgisayarlarla hesaplanıp tartılarak insan eli değmeden yıkama makinelerine gidiyor. Tüm bunların yanı sıra fabrikada ürünleri kurutmak için kullanılan buhar da geri dönüştürülüyor. Buharlar hem yıkama işlemlerinde makinaların ihtiyacı olan su olarak hem de özel bir boru sistemiyle kış aylarında fabrikayı ısıtmak için kullanılıyor.