5084 'maliyet' kıskacında

Mehmet KAYA

ANKARA - Üç ay önce Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Mardin'de verdiği istihdam teşviki müjdesi 'maliyet kıskacında'. İlk olarak 2005'te 5084 sayılı yasayla yürürlüğe giren ve 2009'da uzatılarak ismi değiştirilen istihdam teşvikinin 31 Aralık 2012'de sona ermesi ile iş dünyası hareketlenmiş ve 5084'ün uzatılmasını istemişti. Erdoğan, Mardin'deki konuşmasında, 5084 sayılı kanunun sona ermesinin ardından yapılacak düzenlemenin, yatırım teşvikleri için uygulanan bölge sistemi içinde kurgulanacağını belirterek, “üçüncü bölge 3 yıl, dördüncü bölge 4 yıl, beşinci bölge 5 yıl, altıncı bölgede 6 yıl daha bunu uzatma şeklinde bir adımı attık” açıklamasını yapmıştı. DÜNYA'nın edindiği bilgilere göre, bu sistemin getirilmesi halinde özellikle 3. bölgede bulunan ve istihdamın yoğun olduğu illerin gelmesi ve teşvik kapsamındaki il sayısının 49'dan 60'a çıkması nedeniyle maliyet arttı. Bu nedenle düzenlemeye ilişkin çalışmaların yavaşladığı öğrenildi. Uygulama süresi biten istihdam teşvikleri yerine getirilecek yeni teşvik paketine ilişkin Hükümet'e yetki veren düzenlemeyle birlikte, hangi oranlarda ve ne süreyle teşvik uygulanacağına yönelik tartışma başladı.

'6 puana kadar ek' komisyondan geçti

Öte yandan 5510 sayılı yasa içerisinde yer alan, 10 ve üzerinde sigortalı işyerlerinde uygulanmak üzere, Hazine tarafından karşılanan sigorta primi işveren paylarına, Bakanlar Kurulu tarafından 6 puana kadar ek yapma yetkisi veren 'Torba Yasa' da dün TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edildi. Tasarı yasalaştıktan sonra, ilgili bakanlıklar konu üzerinde çalışarak, Bakanlar Kurulu'na, indirim oranlarıyla ilgili ikincil mevzuat veya Bakanlar Kurulu Kararı oluşturulması için taslak metin hazırlanacak. DÜNYA'ya bilgi veren kaynaklar, üzerinde çalışılan düzenleme sonucunda, 6 puana kadar SGK primi işveren hissesindeki indirim imkanı sadece 6. Bölge için kullanılacak ve bu bölgede işveren hissesi sıfırlanacak. Altıncı bölgede halen, sadece yeni yatırım çerçevesinde sağlanan istihdamla sınırlı olmak üzere bu yılın sonuna kadar başlayacak yatırımlarda yatırım yerinin OSB olmasına bağlı olarak 10 ve 12 yıl, gelecek yıldan itibaren başlayacak yatırımlarda ise 7 yıl SGK işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmının tamamı Hazine tarafından karşılanıyor, ayrıca gelir vergisi stopajı alınmıyor. Düzenlemede, 3. bölgeden başlayan istihdam teşvikinde ise 5. Bölge için indirim miktarı 4 veya 5 puan, 4. Bölge için 2, 3. Bölge için ise 1 puan indirim yapılacak. Genel olarak uygulanan 5 puanlık vergi indirimiyle birlikte, SGK işveren hissesi genel oranı 3. bölge için yüzde 4'e kadar inmiş olacak.

Teşvikten yararlanacak kent sayısı 60'a çıkıyor

Çalışma Bakanlığı, Maliye ve Hazine bürokratlarının çalışmalarında, indirim uygulama süresi ile kapsam konusunda da taleplerin maliyetlerinin yüksek olacağı konusunda görüş verdiği öğrenildi. Talepler arasında, daha önce 5084'ten yararlananların, yeni teşviklerden yararlanmayı sürdürmesi yer almıştı. Çalışma kapsamına alınan il sayısının 60'a yükselmesi ve ilave gelen illerdeki güçlü sanayi-ticari yapıyla olası yüksek miktarda yeni istihdamın maliyetleri çok yükseltmesinden endişe edildiği kaydedildi. 5084'te olmayan ancak yeni sisteme girecek iller şöyle: Balıkesir, Burdur, Manisa, Karaman, Mersin, Gaziantep, Karabük, Samsun, Zonguldak, Bilecik ve Nevşehir. Bunun yanında, sağlıklı bir mekanizma geliştirilmemesi halinde,  teşvik kapsamına girmesiiçin işçilerin işten çıkarılma-işe alınma biçiminde çalışma barışını bozucu süreçlerle karşılaşabileceğinden endişe edildiği kaydedildi. Çünkü teşvikler yeni istihdama yönelik hazırlanıyor.

Sanayiciler endişeli

Kemal Karaküçük Kahramanmaraş TSO Başkanı

Sayın Başbakanımızın Mardin’de yaptığı konuşma bizi çok mutlu etti. Ancak teşvikin gelmemesiyle işsizlik Ocak’ta yüzde 10.6’ya kadar fırladı. Bu istihdam teşvikinin bir an önce çıkmaması halinde işsizliğin daha da çok artacağı anlamına geliyor.

Lütfü Yücelik Erzurum TSO Başkanı

Bu bölgede 28 bin insanı ilgilendiren bir düzenleme. Hem işveren hem de işçiler bunu bekliyor. Biz istihdam teşvikinin uzatılması için Sayın Başbakanımız ve ilgili bakanlarla görüştük Erzurum için de bölge için de önemli bir teşvikti.

Hasan Hüseyin Erkoç Malatya TSO

Gelişmekte olan iller için hayati önem arz ediyor. Son 1,5 yıldır takip ediyoruz. En son Doğu ve Güneydoğu illeri olarak Sayın Başbakanımıza bir dosya sunduk. İş dünyası olarak dört gözle bekliyoruz.

Aydın Gündoğdu Gündoğdu Mobilya sahibi

Yasanın uzatılması için baştan beri mücadele verdik. Başbakanımızın müjdesini verdiği teşvikin uygulamasını önlemeye çalışıyorlar. Başbakanımızın sözünü yere düşürmeye çalışıyorlar. Sanayiciler olarak Başbakanımıza güveniyoruz.