Yumurta krizi Türkiye için fırsat olur mu?
Belçika ve Hollanda'da pek çok çiftlik kapatıldı, yumurta ve tavukların itlafına başlandı. Peki, AB'de görülebilecek olası arz sıkıntısı çeşitli pazarlarda bu ülkelerle rekabet halinde olan Türkiye'nin ihracatına olumlu yansır mı?
Muhammed KAFADAR - DUNYA ONLINE
Belçika ve Hollanda'daki tavuk çiftliklerinde yasak olmasına rağmen kullanılan Fipronil adlı böcek ilacının neden olduğu kriz büyüyor. Yumurta krizi nedeniyle Belçika ve Hollanda'da bazı çiftlikler kapatıldı. İngiltere, Fransa ve Almanya bu iki ülkeden yumurta ithalatını izlemeye aldı.
Peki, Türkiye bu krizi fırsata çevirebilir mi?
Türkiye'nin mevzuat gereği Avrupa Birliği ülkelerine doğrudan ihracatı yok ancak, AB ile Ortadoğu, Körfez, Afrika ve Türk Cumhuriyetlerinde rekabet halinde. Belçika ile Hollanda'da çiftliklerin kapatılmasıyla yumurta üretiminde görülecek bir gerileme Türkiye için fırsat yaratabilir. Zira benzer bir durum bu yıl bazı ülkelerde görülen kuş gribi vakalarında yaşandı ve Türkiye'nin yakın coğrafyadaki ülkelere yumurta ihracatı önemli oranda artış gösterdi.
Hollanda ciddi rakiplerden biri
Türkiye'nin AB ülkelerine ihracatı bulunmadığını ancak AB'nin talep etmesi durumunda sektörün ihracat yapabilecek kapasitesi olduğunu belirten Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (Yum-Bir) Başkanı Hasan Konya, AB ülkeleri ile rekabet halinde olunan ülkelere ihracatın artabileceğini söyledi.
2015'te 786 milyon dolar değerinde yumurta ihraç eden Hollanda, geçen yıl 270 milyon dolarlık yumurta dış satımı yapan Türkiye'nin AB ülkeleri içindeki en büyük rakiplerinden.
AB'de görülecek olası arz sıkıntısı durumunda pazar payının Türkiye lehine değişebileceğini söyleyen Konya, "Ancak bu değişim Brezilya, Ukrayna ve ABD ile olan rekabet düşünüldüğünde çok büyük olmayabilir" dedi.
Kuş gribi ihracata olumlu katkı yaptı
Ege İhracatçı Birlikleri verilerine göre, Türkiye'nin 2017 Ocak-Nisan dönemindeki yumurta ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 59 artarak 132 milyon 516 bin dolara ulaşmış, bu artışta Türkiye'nin rakipleri İran, Ukrayna ve İspanya gibi ülkelerde görülen kuş gribi vakaları etkili olmuştu.
Yumurta fiyatları yükselir mi?
Olası ihracat artışının fiyatlar üzerindeki etkisine ilişkin değerlendirmelerde bulunan Konya, "Mevcut potansiyelimizin üzerinde bir talep oluşursa fiyatlar artabilir. Havalar serinlemeye başladığında normal olarak yumurta tüketimi artar ve bu da fiyatlara yansır. İkisi bir araya gelirse fiyatlar bir miktar yükselebilir" şeklinde konuştu.
"Bitkisel ürünler kullanıyoruz"
Öte yandan Fipronil adlı böcek ilacının Türkiye'de kullanımının yasak olduğunu vurgulayan Yum-Bir Başkanı Hasan Konya "Ülkemizde haşere ile mücadelede bitkisel ürünler kullanıyoruz" dedi. Türkiye'de kafes sistemi ile üretim yapan çiftliklerin bakanlığın sıkı denetimi altında olduğunu ifade eden Konya, "Düzenli olarak yem, yumurta, atık ve su örnekleri alınarak analizleri yapılır" bilgisini verdi. Tüketicilerimiz yumurtayı rahatlıkla tüketebilirler" diyen Konya, "Endişeye paniğe gerek yok. Ürünlerimiz oldukça sağıklı ve kurallara uygun" ifadelerini kullandı.
En önemli pazar Irak
Türkiye'de geçen yıl 18 milyar 97 milyon 605 bin adet tavuk yumurtası üretilirken, bunun 4 milyon 700 bin adeti ihraç edilmişti.
Türkiye'nin en önemli yumurta pazarı yüzde 80'lik pay ile Irak iken, tavuk yemlerinde kullanılan vitamin ve mineral katkıları AB'nin belirlediği sınırların üzerinde kaldığı için bu ülkelere yumurta ihraç edemiyor.
Kriz siyasi boyut kazandı
20 Temmuz'da Hollanda Gıda Güvenliği Kurumu'nun açıklamasıyla ortaya çıkan 'zehirli' yumurta skandalı siyaset arenasına da taşındı. Belçika, durumu AB Komisyonuna zamanında bildirmemekle suçlanırken, Belçika Tarım Bakanı Denis Ducarme ise Hollanda'yı hedef gösterdi. Ducarme, Hollandalı yetkililerin yumurtalarda ilaç kalıntısı olduğunu Kasım 2016'da tespit ettiğini ancak Avrupalı müttefiklerini bilgilendirmediğini söyledi.
Bu iddiayı yalanlayan Hollanda'da krizin ortaya çıkmasının ardından 180 tavuk çiftliğini kapatıldı. Ülkede tavuk ve yumurtaların itlafına başlandı. Belçika ve Hollanda'daki tavuk çiftliklerinin en büyük alıcısı konumundaki Almanya, Brüksel yönetimine ilaç saptanan 57 tavuk çiftliği hakkında soruşturma başlatmakta geç kaldığı için tepkili.
Öte yandan İngiltere ve Fransa'da bu ülkelerden ithal edilen yumurtalarda ilaç kalıntısına rastlandığını açıklayarak ithalatı izlemeye aldı.
Fipronil nedir?
Kedi ve köpeklerde pire, bit, kene tedavisinde kullanılan Fipronil'in hem AB hem de Türkiye'de tavuklarda kullanımı yasak. Söz konusu ilacın yumurtalar aracılığıyla henüz kimseye zarar verdiğine dair bir kanıt yok. Fipronil'in büyük miktarlarda tüketilmesi durumunda böbrekler, karaciğer ve tiroid bezleri üzerinde tehlikeli etkileri olabileceğini belirten Dünya Sağlık Örgütü, bu ilacın insanlar için "orta derecede toksik" olduğunu söylüyor.
