Tütünde kayıtdışı satışın artması ihracat kontratlarını zora sokuyor

SEDAT ALP

Kaçak tütün satışındaki artışın, anlaşmalı tarım yöntemiyle üretim yaptıran tütün ihracatçısının kontratlarını karşılayamama riskini doğuracak seviyeye geldiği belirtiliyor. Özellikle piyasada açık kıyılmış tütün olarak satılmak üzere, üreticiye yüksek fiyat teklifi ile alım yapan tüccara yapılan bu tür yasa dışı satışın bu yıl 3 milyon kilograma ulaştığı tahminleri yapılıyor.

Türkiye İhracatçılar Meclisi Yönetim Kurulu Üyesi ve Ege Tütün İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Noyan Gürel, geçmiş yıllarda Türkiye’nin doğusunda sınırlı seviyede kalan kaçak tütün ticaretinin son yıllarda Türkiye geneline yayıldığını, kaçakçılıkla etkin mücadele yapılması gerektiğini dile getirdi. Türkiye’nin üretimi ve ihracatında dünya birincisi olduğu oryantal tütün üretimindeki konumunu koruması için doğru hamleler yapılması gereğine dikkati çeken Gürel, “Tütün sektörü olarak yüzde 100 sözleşmeli üretim modeli ile çalışıyoruz. Sözleşme yaptığımız üreticiden sözleşmede belirtilen ürünü alamaz olduk. Üretici, ürettiği tütünü kıyıp açıkta satan tüccarlara daha kârlı satıyor. Burada hem ihracatçı zarar görüyor, hem devlet zarar görüyor, uzun vadede üretici de kendi ayağına kurşun sıkıyor. Sürdürülebilir bir tütün ticareti ve ihracatının yolu kapanıyor. Yasak, kontrolsüz bir ticaret her geçen gün büyüyor. Bunun önüne geçilmesini istiyoruz” diye konuştu.

Sözleşme yapmadan üretim yapılabilir ancak satışı kurala bağlı

Tütün üreticilerinin sözleşme yapmadan üretim yapabileceklerine dikkati çeken Ege Tütün İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ömer Celal Umur da bu tütünün satışının Tütün ve Alkol Piyasası Kurumu’nun (TAPDK) yapacağı açık artırma ile yapılması gerektiğini dile getirdi. Türk tütününün çok özel ve tercih edilen bir aroması olduğunu anlatan Umur, “Türk tütününün bu aromasını korumamız gerekiyor. Türk tütünü verimli toprak istemiyor, kıraç arazilerde, dağ yamaçlarında yetişiyor, aromasını da buradan alıyor” dedi.

Tütün ihracatı 2016 yılında 1 milyar doları aştı

Türkiye’nin geleneksel ihraç ürünlerinden tütün ve tütün mamulleri 2016 yılında ihracatını en fazla arttıran sektörlerin başında yer aldı. 2015 yılında 918 milyon dolar ihracat yapan tütün sektörü, 2016 yılında ihracatını yüzde 10 arttırarak 1 milyar 10 milyon dolar dövizi Türkiye’ye kazandırdı. Tütün sektörünün 2016 yılı ihracatında; tütün mamülleri 652 milyon dolar olurken, yaprak tütün ihracatı 358 milyon dolar olarak kayıtlara geçti. Türkiye’nin 2016 yılında ihraç ettiği 652 milyon dolarlık tütün mamülleri (sigara) ihracatında İran 149 milyon 69 bin dolarlık tutarla ilk sırada yer aldı. İran’ı 70 milyon 63 bin dolarlık sigara ihracatı ile Bahreyn izledi. Suudi Arabistan ise 61 milyon 672 bin dolarlık sigara ihracatı ile üçüncü sırada yer aldı. Türkiye’de 2016 yılında 56 bin üreticinin ürettiği 62 bin tonluk tütünün 51 bin tonluk dilimi yaprak tütün olarak ihraç edildi. Yaprak tütün ihracatında ABD 150 milyon dolar ile ilk sırada, Belçika ise 34 milyon dolarlık ihracatla ikinci sırada yer aldı. Üçüncü büyük pazar ise 28 milyon dolarla Rusya oldu.