Türk pamuğu zararına satıldı

Ali Ekber Yıldırım - İZMİR

Ulusal Pamuk Konseyi’nin “2018 Pamuk Sektör Raporu”na göre, Türkiye’de pamuk ekim alanları artarken verim ve üretim düştü. Verim ve üretimdeki düşüşün en önemli nedeni ise iklim değişikliğine bağlı olarak etkisini artıran hastalık ve zararlılar oldu. Pamukta iklim değişikliği, yüksek maliyet, düşük fiyat ve yetersiz destekler en önemli sorunlar olarak ön plana çıkıyor.

Ulusal Pamuk Konseyi Yönetim Kurulu Başkanı Bertan Balçık’ın imzasıyla ilgili bakanlıklara gönderilen “2018 Pamuk Sektör Raporu”nda 2018 üretim yılına ilişkin olarak şu değerlendirmeye yer verildi: “Türkiye İstatistik Kurumu tahminlerine göre geçen sezon ülkemizde ekim alanlarının yüzde 5’lik bir artışla 525 bin hektara çıkması ve ortalama tarla veriminin 494 kg/ dekara yükselmesi sonucunda 2 milyon 570 bin ton kütlü pamuk üretildiği görülüyor. Konseyimiz ise ekim alanlarındaki artışa katılmakla birlikte ekim sezonunun yağışlı geçmesi ve çimlenme sorunları nedeniyle tekrarlanan ekimler, yaz aylarında yaşanan iklim değişkenlikleri, hastalık ve zararlılarla savaşta çeşitli nedenlerden ötürü başarı sağlanamaması ve nihayet ülke üretiminin yarıya yakınını oluşturan Şanlıurfa’da olumsuz hava koşullarına nedeniyle hasadın zamanında tamamlanamamasına bağlı olarak sezon içinde 456 kg/dekar olan tarla verimi öngörüsünü 420 kg/ dekar olarak revize etmiş ve böylece kütlü rekoltesi için 2 milyon 200 bin ton, lif rekoltesi için de 838 bin ton değerlerini öngörmüş bulunmaktadır.”

Üretim maliyetleri %56 arttı

Pamukta üretim maliyetlerinin 2018’de yüzde 56 arttığına dikkat çekilen raporda: “Her yıl Ulusal Pamuk Konseyi koordinasyonunda yapılmakta olan cari pamuk üretim maliyetleri tespit çalışmasında 2018 yılı ortalama maliyetleri için birim alan (dekar) başına 1.620 lira, kütlü pamukta kilo başına 3 lira 55 kuruş ve lif pamukta kilo başına 9 lira 34 kuruş sonuçları bulunmuştur. Tarla verimi tahmininin revizyonu sonrasında bu değerler sırasıyla 3 lira 85 kuruş ve 10 lira 15 kuruşa çıkmıştır. Buna göre pamuk üretim maliyetleri geçen yıla oranla alan başına yüzde 56, kg kütlü başına yüzde 61 ve kg lif başına yüzde 58 artmıştır. Yapılan değerlendirmede bu yüksek artışın büyük oranda ithal girdilere dayalı ilaçlama, gübreleme ve hasat maliyetlerindeki artışlardan kaynaklandığı tespit edilmiştir. Mazot desteği ile akaryakıtın toplamdaki payı yüzde 11’den yüzde 6’ya gerilemiş, buna rağmen yukarıdaki tablo ortaya çıkmıştır” denildi.

Pamuk fiyatları maliyetlerin altında

Hasat döneminde (ekim, kasım) yurt içi pamuk fiyatlarının, dolardaki artışa rağmen, yurt dışı fiyatların önemli ölçüde gerisinde kalması, ayrıca piyasanın bir türlü canlanmaması pamuk çiftçilerinde hayal kırıklığına neden olduğu belirtilen raporda fiyatla ilgili şu değerlendirmeler yapıldı: “Türkiye üretiminin büyük bölümünü kapsayan Adana, İzmir ve Şanlıurfa Ticaret Borsası’nda tescili yapılan 79 bin 663 ton mahlıç pamuğun genel ortalama değeri (satış fiyatı) 9 lira 27 kuruş olmuş, dahası kasım ayında bu değer tescili yapılan 135 bin 623 ton pamuk için 8 lira 72 kuruşa gerilemiştir. Buna göre pamuk üreticilerimiz, ülke ortalaması olarak, ekim ayında maliyetlerinin 7 kuruş, kasım da ise 62 kuruş altında gelir elde etmişlerdir.

Yurt içi pamuk fiyatları dünya piyasalarının gerisinde kaldı, buna rağmen iç piyasa yeterince canlanmadı.”

Sürdürülebilir üretim için öneriler

• Pamukta fark ödemesi (prim) desteği gelecek sezon için en az 1 TL olmalı.

• Mazot desteği güncel akaryakıt fiyatları dikkate alınarak en az yüzde 50 oranında artırılmalı.

• Destekler önceden duyurularak en az üç, tercihan beşer yıllık dönemler halinde sürdürülmeli. • Lisanslı depoculuk hızla yaygınlaştırılmalıdır. Bu amaçla: destekler geliştirilerek sürdürülmeli.

• Tamamı üreticilerden oluşan Tariş, Çukobirlik, Antbirlik gibi Tarım Satış Kooperatifl erinin Lisanslı Depoculuk Desteklerinden yararlanması sağlanmalı.

• Ürünlerini Lisans Depolarda saklayacak üreticilerin çırçırlama hizmeti için ödedikleri yüzde 18 KDV, yüzde 1’e düşürülmeli.

• “GMO Free Turkish Cotton” (GDO’suz Türk Pamuğu) kalite kimliği kullanımı.