TMO taktik değiştirdi emanet alımın kapsamı daralıyor
Geçmiş yıllarda istediği TMO merkezine ürününü emanet olarak bırakabilen çiftçiler, bu yıl sadece kapalı deposu bulunan merkezlere ürününü 'emanet' usulüyle teslim edebilecek.
Hüseyin GÖKÇE
ANKARA - Geçen yıl 21.8 milyon ton rekoltenin gerçekleştiği buğdayda bu yılın ilk ürünleri hasat edildi. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) de perşembe gününden itibaren üreticilerden taahhütname karşılığı alıma başladı. Geçmiş yıllarda istediği TMO merkezine ürününü emanet olarak bırakabilen çiftçiler, bu yıl sadece kapalı deposu bulunan merkezlere ürününü 'emanet' usulüyle teslim edebilecek. Bu yıl rekolte geçen yılın seviyesine yaklaşırsa TMO'nun bu politikası çiftçiyi tüccar ve sanayiciyle karşı karşıya bırakacak. Rekoltenin az olması halinde ise fiyat rekabeti yaşanacağı için çiftçi ürününü serbest piyasaya da rahatlıkla satabilecek.
Faaliyetlerini sürdürürken daha kolay hareket edebilmesi için Kamu İhale Kanunu kapsamından çıkarılmaya hazırlanan TMO'nun bu yılki hububat operasyonları rekoltenin durumuna bağlı olarak çiftçiyi olumsuz etkileyebilecek.
Çiftçi 10 gün içerisinde karar verecek
Çukurova ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde hasadın başladığı bu günlerde TMO'nun yeni alım stratejisi de netlik kazandı. Ofisin web sayfasında yer alan duyuruya göre 2012-2013 sezonunda müdahale alım fiyatı açıklanana kadar üreticilerden Çiftçi Kayıt Sistemi'nde kayıtlı üretim miktarı kadar taahhütname karşılığı alım yapılacak.
Fiyat açıklandıktan sonra çiftçi taahhütname karşılığı bıraktığı ürünü nasıl değerlendireceğine ilişkin 10 gün içinde karar verecek. İsteyen üretici ürününü TMO'ya satacak, aksi takdirde 10 gün içinde ürününü geri alacak. Bu dönemde karar vermeyen üreticilerin ürünlerinin tamamı peşin alıma çevrilecek.
Çiftçiler yeni sistemden nasıl etkilenecek?
Geçmiş yıllarda fiyatlar açıklandıktan sonra ürünlerini istedikleri TMO alım yerine emanet alım esaslarına göre teslim etme imkanı bulunan çiftçiler artık sadece kapalı depoları bulunan Ofis merkezlerine ürününü 'emanet alım' kapsamında bırakabilecek.
Ancak bu durum rekoltenin miktarına bağlı olarak çiftçiye olumsuz olarak da yansıyabilecek. Sıkıntıdan özellikle ürünlerini açık depoların bulunduğu merkezlere teslim eden çiftçiler etkilenecek. Söz konusu çiftçiler fiyat açıklandığı anda eğer fiyatı beğenmezlerse 10 gün içinde ürünlerini geri almak zorunda kalacaklar. Aksi takdirde TMO otomatikman peşin satış işlemi yapacak.
Olumsuzluğun düzeyi özellikle rekoltenin bol olması halinde daha da yükselecek. Bu durumda fiyatın nispeten beklentilerin altında açıklanmasıyla birlikte çiftçiler, tüccar ve sanayicilerle TMO arasında sıkışacaklar. Ürünün az olması halinde ise fiyatla ilgili önemli bir sıkıntı oluşmayacağı için çiftçi buğdayını istediğine yakın fiyattan Ofis'e veya serbest piyasaya satabilecek.
"Alım yapılmazsa çiftçi tüccarın insafına terk edilir"
"Alım yapılmazsa çiftçi tüccarın insafına terk edilir" diyen Adana Çiftçiler Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Mutlu Doğru: uygulamanın çiftçiye olumsuz yansıyacağını belirterek sözlerine şöyle devam etti: "TMO'nun piyasayı regüle etme görevi var. Her sene fiyat açıklama gibi bir şartı yok. Piyasa çiftçi aleyhine döndüğünde fiyat açıklıyor. Eğer emanet alım yapılmazsa çiftçi tamamen tüccarın insafına terk edilmiş olur. Tüccarın mala ihtiyacı var, herkes haziran-temmuz dönemini bekliyor. Ofis devreye girmezse arz fazlasından dolayı fiyatta sıkıntı çıkar"