Tarımsal destekte yeni dönem: Çiftçiler ödemeleri kendileri hesaplayabilecek

Bakan Yumaklı, Devlet Su İşleri (DSİ) Bölge Müdürlüğü Sosyal Tesisleri'nde, dijital medya yayın yönetmenlerinin katıldığı, "2024 Değerlendirmesi 2025 Hedefleri Toplantısı"nda konuştu.

Yumaklı, artık üreticilerin hangi ürün için ne kadar destek alacaklarını görebileceklerini belirterek, "Üreticilerimiz, destekhesaplama.tarimorman.gov.tr adresinde bu soruların cevabını bulmuş olacak. Bitkisel üretimde yer, yani lokasyon, ürün, sulama durumu ve alan bilgisini girerek ne kadar destek alabileceklerini kolay bir şekilde hesaplayabilecekler" ifadesini kullandı.

Yumaklı, "Hayvancılıkta Üretimi Geliştirme Projesi"yle, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) çiftliklerini damızlık merkezi haline getirdiklerinin altını çizerek, "Bununla ilgili oldukça büyük bir mesafe katettik. Burada üretilmiş olan hayvanları da üreticilerimizin uygun maliyette almalarını sağlayacağız. Bunun da etkisi elbette tüketicilerimizin yine herhangi bir tedarik noktasından alacakları ürünlerin daha uygun fiyatlı olmasını sağlamış olacak." değerlendirmesinde bulundu.

Bu yıl doğrudan üretim desteklerinin toplam rakamının 91 milyar liraya ulaştığına işaret eden Yumaklı, şunları kaydetti:

"Destek ödemeleriyle ilgili sahada özellikle sohbet ettiğimizde üreticilerimizden 'Nerede ne ekersem ne kadar destek alırım?' sorusunu çok sıklıkla duyuyorduk. Buna dair 'üreticilerimize bir kolaylık sağlayalım' dedik ve yeni bir uygulamayı bugün itibarıyla hizmete almış olacağız. Artık üreticilerimiz internet sayfamızdan sadece bir tıkla bitkisel üretim, hayvancılık ve su ürünlerinde hangi ürünü, hangi lokasyonda ne ölçüde ekerse bunlarla ilgili nasıl bir destek alacağını görmüş olacak. Üreticilerimiz, destekhesaplama.tarimorman.gov.tr. adresinde bu soruların cevabını bulmuş olacak. Bitkisel üretimde yer, yani lokasyon, ürün, sulama durumu ve alan bilgisini girerek ne kadar destek alabileceklerini kolay bir şekilde hesaplayabilecekler. Aynı şekilde hayvancılık ve balıkçılıkta da gerekli bilgileri girerek ne kadar destek alabileceğini görecek. Bütün bunların hepsi tarımsal üretim planlamamızın birer unsuru olacak, Tarım Cebimde uygulamasının da bir parçası olacak. Buraya da entegre edilmiş olacak. Üreticilerimize şimdiden hayırlı olmasını diliyorum."

11 OTB'de üretim başladı

Yumaklı, şu ana kadar 14 organize tarım bölgesinin (OTB) altyapı inşaatlarının tamamlayıp yatırımcıların hizmetine sunduklarını belirterek, bunların 11'inde üretimin başladığını söyledi.

Üst üste iki yıl işlenmeyen tarım arazilerinin tarımsal amaçlı kiraya verilmesi için çalışmalara başladıklarını anlatan Yumaklı, şunları kaydetti:

"Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) kapsamında, devlet olarak 10,5 milyar lira prim desteği sağladık ve üreticilerimize 12 milyar lira hasar tazminatı ödedik. Şeker pancarıyla ilgili bizim maalesef yerli ve milli tohumumuz yoktu. Ancak 'Türk Şeker 2023' ve 'Türk Şeker 2053' adında iki yerli ve milli tohumu ki hakikaten çok iyi sonuçlar verdi. Bunların da hasadını yapmış olduk. 2025 yılında tohumluk olarak üreticilerimiz bunları kullanmaya başlayacaklar."

Tohumları "gelenekten geleceğe bir emanet" olarak gördüklerini ve koruduklarını vurgulayan Yumaklı, bu kapsamda tohum gen bankalarında 121 bin 515 tohumu muhafaza ettiklerini belirtti.

Yumaklı, denizlerde bu yıl 181 bin denetim yaptıklarına dikkati çekerek, 374 binden fazla balon balığını avlatarak denizlerdeki biyoçeşitliliği koruduklarını söyledi.

Tarımsal sulama, içme suyu ve enerji üretimi amaçlı su yatırımlarına devam ettiklerine işaret eden Yumaklı, toplam 115 milyar liralık yatırımla 577 su ve sulama tesisini hizmete aldıklarını anlattı.

Yumaklı, deprem konutlarının içme ve kullanma suyu teminine yönelik 15,5 milyar lira harcama yaptıklarını belirterek, iki yıl içinde 30 milyar liralık daha yatırım yapacaklarını bildirdi.

"Bu yıl 1,3 milyon denetim gerçekleştirdik"

Bakan Yumaklı, vatandaşların güvenilir gıdaya ulaşmaları için denetimleri artırdıklarını vurgulayarak, şu ifadeleri kullandı:

"Bu yıl 1,3 milyon denetim gerçekleştirdik. 1,4 milyar liraya yakın para cezası uyguladık. 570 adet, savcılığa suç duyurusunda bulunduk. Sağlığı tehlikeye düşüren ya da etiketteki belirlenmiş olan veya açıklanmış bilgilerin ürün içerisinde yer alıp almamasına bağlı olarak taklit, hileli ürünleri, firma ve marka isimleriyle anlık olarak yayınladığımız yeni bir sistemi devreye aldık. Bunun dışında tüketicilerimizin herhangi bir ürün satış ya da toplu tüketim yerleri ya da farklı bir gıda ile ilgili olan tesiste oranın denetimiyle alakalı ne durumda olduğunu görmeleri, takip etmeleri amacıyla da karekod uygulama sistemini başlattık. 2024 yılı içerisinde bu sistem gönüllülük esasına göre uygulandı. Ancak 2025 yılından itibaren her bir vatandaşımızın cep telefonlarında indirecekleri Tarım Cebimde uygulamasının bir sekmesinde gittikleri işletmenin barkodunu okutarak o işletmenin denetlenip denetlenmediğini ve ne zaman denetlendiği görme imkanı olmuş olacak."

Avrupa Birliği'nden (AB) geri dönen ürünlere uygulanan resmi kontrole ilişkin değişiklikle, geri dönen ürünlerin iç gümrüklere doğrudan geçişine izin vermediklerinin altını çizen Yumaklı, şu değerlendirmede bulundu:

"Uygunsuz ürünleri ülke girişine izin vermeden imha ediyoruz. Pestisit denetimlerimizi artırdık. Hasat öncesi üretim alanlarında, hasat sonrası gıda işletmelerinde ve ihracat öncesinde tüm gıda zincirinde 250 bine yakın numune aldık. Denetimlerde olumsuzluk tespit edilenleri imha ediyoruz. Özellikle Karadeniz Havzası'nda kahverengi kokarca, Akdeniz Havzası'nda da Akdeniz meyve sineği ve farklı zararlılar etkili olmaya başladı. Biz de bunlarla ilgili eylem planlarını uygulamaya aldık."

Yumaklı, şap hastalığı vaka sayısını yüzde 85 azalttıklarını vurgulayarak, sahte alkol nedeniyle yaşanan kayıpları ve kayıt dışılığı önlemek için alkol ticaretini elektronik takip sistemiyle takip ettiklerini, bu kapsamda 18 etil alkol üretim, 15 suma üretim tesisine teknik cihazlar yerleştirdiklerini söyledi.

Bu yıl iki milli park, üç tabiat parkı, bir tabiat anıtı ve 7 mahalli önemi haiz sulak alan ilanı gerçekleştirdiklerini belirten Yumaklı, 2024'te korunan alanların 66 milyon ziyaretçiyi ağırladığını bildirdi.

"Tarım sayımı sonuçları 2026'da paylaşılacak"

İşlenmeyen tarım arazilerinin kiralanmasını da 2025 yılının sonu itibarıyla tespitler çerçevesinde gerçekleştirmiş olacaklarına işaret eden Yumaklı, şunları kaydetti:

"2025'te 9 organize tarım bölgesinin daha altyapısını tamamlayacağız. Böylece üretime başlamış, ekonomiye kazandırmış olduğumuz organize tarım bölgesi 23 olacak, 5 organize tarım bölgesinin de altyapı inşaatlarına başlayacağız. Tarım sayımı önemli bir konu. Bakanlığımız sorumluluğundaki faaliyetleri 2025 yılı mayıs ayına kadar tamamlamış olacağız. Tarım sayımını, TÜİK ile birlikte gerçekleştireceğiz. 1 Temmuz-31 Aralık 2025 tarihlerinde saha çalışması yapılacak ve 2026 yılı haziran ayında tarım sayımının ilk sonuçları TÜİK tarafından yine kamuoyu ile paylaşılmış olacak."

Yumaklı, Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) için kullanılan uydu görüntüleri ve coğrafi bilgi sistemi teknolojilerini, yapay zeka destekli teknolojilerle destekleyerek, ülke genelinde ürün deseni tespitini hayata geçirmeye çalışacaklarını söyledi.

Uydu üzerinden hangi parselde hangi tarım ürününün yetiştirildiğinin tespitine başlayacaklarını belirten Yumaklı, "Bunun için gerekli altyapı tamamlandı. Bu sistemi inşallah 2025 yılında devreye alacağız." diye konuştu.

Yumaklı, tarımsal üretim konusunda ve tohumla ilgili geliştirmelerde, özel sektörle ortak üretim modeline geçeceklerini ifade ederek, şu değerlendirmede bulundu:

"Glütensiz Ürünler AR-GE Merkezi'mizi tamamlayacağız. Özel tüketici gruplarına yönelik de fonksiyonel gıdalar geliştirmiş olacağız. Özellikle İleri Meyve Sebze İşleme Teknolojileri AR-GE Merkezi ile de yenilikçi ürünler üretilmesini sağlayacağız. Hayvansal üretimle ilgili bir hayvanın genetik damızlık değerini, genetik yapısına bakarak tespit etmek üzere Türkiye'de ilk kez Genomik Test Merkezi'mizi Ankara'da 2025 yılında açmış olacağız. Yol kontrol noktalarından 4'ünü 2025 yılı içerisinde devreye alacağız. Kesimhanelerde padok kesim ünitesi ve işleme alanını gösterecek uzaktan erişimle takip edebileceğimiz kamera sistemini zorunlu hale getireceğiz. Bu uygulamayla hem kayıt dışı hayvan kesimini hem şartlara uygun olmayan ortamlarda kesimleri engellemiş olacağız."

Pestisitle biyolojik ve biyoteknik mücadele seferberliği

Arıcılığın geliştirilmesi, verimliliğin ve kalitenin artırılmasının öncelikleri arasında olduğunun altını çizen Yumaklı, Arıcılık Eylem Planı'nı gelecek yıl uygulamaya koyacaklarını ifade etti.

Yumaklı, su ürünlerinde sözleşmeli üretim modelini güçlendirmeye devam edeceklerini dile getirerek, geçen yıl yetiştiricilikte 1,7 milyar lira olan ihracatı bu yıl sonu itibarıyla 2 milyar liraya çıkaracaklarını söyledi.

Su kaynakları için yerli ve milli yazılım

Taşkınlarla mücadele kapsamında, 2025 yılında, 162 taşkın kontrol tesisini daha hizmete alacaklarını belirten Yumaklı, şu ifadeleri kullandı:

"Su verimliliği seferberliği son derece önemli. Bunu hem ulusal hem de uluslararası platformlara taşımak istiyoruz. Dolayısıyla su kaynaklarımızın projeksiyonuna ilişkin yapılan çalışmalarda yerli ve milli bir yazılımımız 'HİDROTÜRK Modeli'ni de kullanmış olacağız. Özellikle hidroloji, su tahsisi, su yönetimi gibi konuları içeren bu modelle yurt dışına bir lisans bağımlılığımız vardı, bunu da sonlandırmış olacağız. Türkiye Su Atlası ile ülkenin en önemli su kaynaklarına ait bilgileri dijital ve basılı formatta vatandaşlarımızın istifadesine sunmuş olacağız."

Yumaklı, "Yeşil Vatanı" koruma konusunda çok ciddi çalışma içerisinde olduklarını dile getirerek, gelecek yıl tohum ve fidan dikiminde 500 milyonun üzerine çıkmayı hedeflerini kaydetti.

Söz konusu faaliyetler sırasında yanlarında olan orman köylülerine 35 milyar lira civarında yüzde 20'si hibe, yüzde 80'i de faizsiz destek vereceklerini dile getiren Yumaklı, "ORKÖY projelerinde 2025 yılındaki toplam rakamımız 2 milyar 250 milyon lira, orman parkı sayısı 2017, bal ormanı sayısını da 910'a çıkarmış olacağız." dedi.

Yumaklı, 4. Tarım Şurası'nı da nisan ayında düzenleyeceklerini ifade ederek, söz konusu şuranın ülkenin gelecekteki tarım, orman, su politikası ve projeksiyonlarına katkıda bulunacağını sözlerine ekledi.