Tarımda yapısal sorunlar var potansiyelimizi kullanamıyoruz

SERGÜL KESKİN - DÜNYA

Tarım, Türkiye için stratejik ve önemli bir sektördür. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’daki (GSYİH) payı azalmakla birlikte 2014'te yüzde 7.1’i buldu. Bunun dışında tarım, başta birçok sektöre de katkı sunmakta. Buna rağmen tarımdaki nüfusun geliri ülke ortalamasının üçte birini ancak bulmakta. Bu değerlendirme Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel Başkanı Şemsi Bayraktar'a ait. Bayraktar, tüm dünyada 14 Mayıs'ta kutlanan DÜNYA Çiftçiler Günü'ne ilişkin Dünya'ya yaptığı açıklamada, sektörün sorunları ve çözüm önerilerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. 5.5 milyon çalışanla istihdama büyük katkıda bulunan tarımın ülke genelindeki işsizlik oranını 2.1 puan aşağı çektiğini dile getiren Bayraktar, ancak son dönemde enfl asyonun sorumlusunun tarımmış gibi bir algı oluşturulmaya çalışıldığın, tarımda üretici fiyatları, 2014'te yüzde 6.7 artarken, gıda ve alkolsüz içeceklerde fiyat artışının yüzde 12.7’yi bulduğunu söyledi. Bayraktar, tarımda üretici enflasyonunun, gıdadaki tüketici enfl asyonunun altında kaldığını belirterek, "Rakamlar, enflasyonun sorumlusunun çiftçi olmadığını gösteriyor” diye konuştu. 

Tarım sektörünün 5.6 milyar dolarlıklık da dış ticaret fazlası bulunduğuna işaret eden Bayraktar, “Bu kadar dış ticaret fazlası veren kaç sektör var? Buna rağmen, çiftçimiz bunun nimetlerinden yeterince yararlanamıyor. Kırsalda gelir, ülke gelir ortalamasının üçte biri. Bu adaletsizlik düzeltilmeli” dedi. 

Vasıflı tarım araziler korunmalı 

Bayraktar, yapısal sorunları bulunan tarımda potansiyelin tamamının kullanıldığından bahsetmenin de mümkün olmadığını ifade ederek, şu bilgileri verdi: “Ülkemizde 3.1 milyon tarımsal işletmenin 32.5 milyon parsel arazisi bulunmaktadır. İşletme ve parsel sayısı gelişmiş ülkelere göre çok fazla. İşletme başına tarımsal arazi gelişmiş ülkelerde 400-500 dekar iken, Türkiye’de 61 dekar. Parsel büyüklüğü ortalama 6 dekara kadar inmekte. Bu kadar küçülmüş parsellerle ve bu işletme yapısıyla verimli üretim yapmak ve dünyayla rekabet etmek mümkün değil. Bu durum, tarımsal alet ve makinelerin etkin ve verimli kullanımını engellemekte, maliyetleri artırmakta, hem verim hem de üretim düşmektedir. Arazi Kullanımı ve Toprak Koruma Kanunu, parçalanmanın önüne geçecektir. Halen 4.5 milyon hektara ulaşmış toplulaştırılmış alanın büyüklüğü nihai hedef olan 14 milyon hektara çıkarılmalıdır. Sulama yatırımları tamamlanmalı, üstün vasıfl ı tarım arazilerinin korunmalıdır. Bu konuda valilik ve büyükşehir belediyeleri hassa davranmalı, toprak koruma kurulları verimli arazileri koruyacak şekilde çalıştırılmalıdır." 

Üretici birlikleri güçlendirilmeli 

Tarımda yeterli sayıda kooperatif ve üretici birliği olmasına karşın, bu kurumların idari ve mali açıdan güçlü olmadığına işaret eden Bayraktar, “Bunlar fonksiyonel hale getirilmeli, profesyonelce yönetilmeli, mali ve idari açıdan güçlendirilmelidir. Bunlar yapılmadan, yapısal sorunlar çözülmeden, üretim maliyetleri düşürülmeden de tarlada 1 lira olan ürünün markette 4-5 lira olmasının önüne geçmek çok zordur.” Kırsal kalkınma desteklerinin artarak devamını istiyoruz” dedi.

Çiftçinin finansman sorunu çözülmeli

Bayraktar, mazot, gübre, ilaç, elektrik gibi girdi maliyetlerinin çiftçileri zorladığını, karlı ve verimli üretimi engellediğini de belirterek, “Bu durum, üreticimizin rekabet şansını da olumsuz etkilemektedir. Finansman sıkıntısının çözülmesi ve çiftçimizin ucuz maliyetle kredi bulmasının sağlanması için, çiftçimizin ihtiyacı olan kredinin Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri aracılığıyla Hazine destekli düşük faizli kredi yoluyla karşılanması, bu uygulamanın diğer kamu bankalarını da kapsaması gereklidir. Bu rekabet de yaratacaktır” diye konuştu. Üretim planlamasına geçilerek talebe göre üretim yapılıp, arz talep dengesinin gözetilmesini de isteyen Bayraktar, tarımın, temel yapısal sorunları dışında, sermaye yetersizliği, pazarlama, ambalajlama, depolama sorunlarının da bulunduğunu belirterek, şunları kaydetti: “Ülkemizde tarım çok büyük potansiyel barındırmaktadır. 2023 yılında 150 milyar dolarlık hasılaya, 40 milyar dolarlık ihracata ulaşmak, 85 milyonluk ülke nüfusu, 50 milyon turisti doyurmak mümkün. Yeter ki çiftçimiz, üreticimiz desteklenmeye devam etsin, yapısal sorunlar çözülsün.”