Tarıma TÜBİTAK desteği

Ali Ekber YILDIRIM

İZMİR - Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarım ve gıdada projesi olan girişimcilere 2 ile 4 milyon lira hibe desteği verecek. Özel sektöre yönelik 1511 kodlu yeni bir destek programı başlatan TÜBİTAK, bu kapsamda tarım ve gıda projelerine de hibe desteği sağlayacak.

"1511-Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı" kapsamında; tarımda tohum ıslahı, hayvancılıkta küçükbaş ve büyükbaş yerli hayvan ırklarının ıslahı, gıdada ise analiz ve ambalaj konusundaki projelere hibe desteği öngörülüyor.

Tohum ıslahı kapsamında endüstriyel bitkilerden buğday, mısır, pamuk ve soya çeşitlerinin ıslahı ile ilgili projeler desteklenirken hayvancılıkta ise yerli büyükbaş ve küçükbaş hayvan ıslahı ile ilgili projelere destek sağlanacak. Tarım ve gıda ile ilgili projelerde proje başına 3 ile 4 milyon lira hibe desteği verilecek.

Gıda, "öncelikli alan" oldu

Hibe desteği ile ilgili süreç iki yıl önce başladı. Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu, gıda alanını 15 Aralık 2010 tarihinde gerçekleştirilen 22. toplantısında "ivme kazanmamız gereken ihtiyaç odaklı konular" arasında belirledi.

Bu çerçevede "1511- Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı" ile gıda "öncelikli alan" oldu. Program kapsamında "Tohum ve Hayvan Islahı" ile "Gıda Hijyeni ve Sanitasyonu" teknoloji alt alanlarında çağrıya çıkıldı.

Program ile "Tohum ve Hayvan Islahı" ile "Gıda Hijyeni ve Sanitasyonu" alt teknoloji alanlarında izlenebilir sonuçları olan; yeni bir ürün üretilmesi, mevcut bir ürünün geliştirilmesi, iyileştirilmesi, ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi veya maliyet düşürücü nitelikte yeni tekniklerin, yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesi konularında yapılacak Ar-Ge projelerinin desteklenmesi amaçlanıyor.

Başvurular iki aşamalı alınacak

1 Nisan 2012 tarihinde yürürlüğe giren "1511 - Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı" kapsamında; belirlenen öncelikli alanlarda hedef ve ihtiyaç odaklı, izlenebilir sonuçları olan projelerin desteklenmesi amaçlanıyor.

Program kapsamında sağlanacak desteğin teknolojik yeterlilik ve bilgi birikiminin artırılmasında, mevcut yeteneklerin farklı alanlarda da değerlendirilmesinde ve özgün teknolojilerin geliştirilmesinde ivme kazandırıcı ve yönlendirici bir etken olması hedefleniyor.

Proje başvuruları; proje ön başvurusu ve proje öneri başvurusu şeklinde 2 aşamada alınacak. Kabul edilen bütçenin yüzde 10'u kadar tutar genel gider ödemesi olarak destek kapsamına ilave edilecek. Destek oranı her dönem için sabit olacak. Büyük ölçekli kuruluşlar için yüzde 60, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler (KOBİ) için yüzde 75 olarak uygulanacak.

Proje süreci nasıl işleyecek?

Tohum ve hayvan ıslahı, gıda hijyeni ve sanitasyonu ile ilgili projeler ile hibe desteğinden yararlanmak isteyenlerin 31 Ağustos 2012'ye kadar ön başvurularını yapmaları gerekiyor. Ön başvurular 1 ay içerisinde 30 Eylül'e kadar) sonuçlandırılacak.

Bu aşamayı geçen projeler için 30 Ekim'e kadar Proje Öneri Başvurusu yapılacak. Proje süresi en fazla 36 ay olacak. Proje bütçe üst sınırı ise yeni nesil gıda ambalajlarının geliştirilmesinde 2 milyon lira, diğer projelerde 3 milyon lira olarak belirlendi.

Ortaklı projelerde bütçe üst sınırı toplam proje bütçesi için yeni nesil gıda ambalajlarının geliştirilmesinde 3 milyon, diğer projelerde 4 milyon lira olacak. Ortaklı projelerde, projeyi sunan ortakların çalışma alanlarının farklı olması kriteri dikkate alınacak. Üniversitelerden ve veya araştırma merkezlerinden de alınacak teknik danışmanlıklar proje değerlendirmesinde öncelikle dikkate alınacak.

Tarıma 2 ana başlıkta hibe desteği verilecek

Tohum ve Hayvan Islahı başlığı altında endüstriyel bitkilerden buğday, mısır, pamuk, soya çeşitlerinin ıslahına ve yerli büyükbaş ve yerli küçükbaş hayvan ıslahı projelerine destek verilecek. Gıda Hijyeni ve Sanitasyonu başlığı altında ise, mikrobiyel hızlı tanı kitleri ve sistemlerinin geliştirilmesi ile yeni nesil gıda ambalajlarının geliştirilmesi projelerine destek sağlanacak.

Tohum ıslahı destekleri

TÜBİTAK'ın Tohum ve Hayvan Islahı başlığı altında hibe desteğinden yararlanacak girişimcilere yönelik çağrı duyurusunda tohum ıslahı ile ilgili şu bilgilere yer verildi. "Tarımdaki rekabet gücünün artırılabilmesi ve endüstrinin taleplerinin karşılanabilmesi için güçlü bir bitki ıslahı sektörüne ihtiyaç duyulmakta Ülkemiz öncelikleri ve pazar payları dikkate alındığında özellikle buğday, mısır, pamuk ve soya çeşitlerinde yapılacak ıslah çalışmalarının desteklenmesi oldukça önemli.

Bu çerçevede, yerli genetik kaynaklarımızın korunması, kuraklık, yüksek sıcaklık ve hastalıklara dayanıklılık gibi ekonomik değere doğrudan etkisi olan hususlarda yapılacak çeşit ıslahı, azot kullanım etkinliği yüksek çeşit ıslahı, su kullanım etkinliği yüksek çeşit ıslahı ve hibrit (F1) çeşit ıslahı gibi endüstrinin ihtiyacı olan kalitenin artırılmasına yönelik ıslah çalışmaları bu çağrı kapsamında."

Hayvan ıslahı ile dışa bağımlılık azalacak

Yerli büyükbaş ve küçükbaş hayvan ıslahında ise, TÜBİTAK'ın hibe desteği vereceği projelerin çerçevesi şöyle belirlendi: "Bir popülasyon içerisindeki üstün nitelikli bireylerin elde edilmesi ıslah programları ile mümkün. Islahı kapsamında yerli genetik kaynaklarımızın korunması, üstün yeteneklerin iyileştirilmesi (genetik iyileştirme), bu ırklara ait suni tohumlama materyallerinin sağlanması ve geliştirilmesini hedefleyen çalışmalar bu çağrı kapsamında değerlendirilecek.

Suni tohumlama ıslah programlarının en önemli konularından birisi olup, genetik olarak üstün erkeklerin ve bu erkek adaylara eşlik edecek uygun dişilerin sürüde kullanılarak bu üstün niteliklerin çok sayıda döle geçirilmesi mümkün olabilmekte. Yerli küçükbaş ve büyükbaş hayvan ıslahı konusundaki çalışmaların desteklenmesi ile büyük oranda yurt dışına olan bağımlılığın ortadan kaldırılıp ulusal kaynakların geliştirilerek değerlendirilmesi amaçlanmakta.

Gıda güvenliğine katkı

TÜBİTAK'ın çağrı duyurusunda gıda ile ilgili projelerin çerçevesi ise şöyle belirlendi: "Gıda güvenliğinin sağlanmasında önemli noktalardan birisi mikrobiyel analizlerin hızlı ve doğru yapılması. Bu amaçla geliştirilecek hızlı tanı kitleri ve sistemlerinin kullanımı ile gıda güvenliği konusunda hızlı karar alınarak insan sağlığının korunması ve ekonomik kayıpların azaltılması oldukça önem kazandı. Bu amaçla gıda patojenlerinin tanımlanmasına yönelik antikor üretimi, DNA prob üretimi, biyosensör geliştirilmesi, biyokimyasal kit gibi mikrobiyel hızlı tanı kit ve sistemlerinin elde edilmesine yönelik çalışmalar bu çağrı kapsamında yer alıyor.

Yeni nesil ambalajlar

Yeni nesil gıda ambalajlarının geliştirilmesine yönelik Ar-Ge projeleri de hibe desteği ile desteklenecek. TÜBİTAK'ın bu konudaki değerlendirmesi ise şöyle: "Gıda ambalaj sektöründeki yeni gelişmeler, ambalajı sadece gıdayı koruma işlevini yerine getiren bir malzeme olmaktan çıkarıp tüketicide merak uyandıran, bilgilendiren ve cezbeden bir konuma getirdi.

Sadece gıdayı korumayı amaçlayan pasif ambalajlama teknolojileri günümüzde yerini, gıdaların korunmasında, satılmasında, özelliklerinin iyileştirilmesinde, çevresel atık değerlerinin azaltılmasında önemli rol oynayan, aktif ve akıllı ambalajlama teknolojilerine bıraktı.

Bu çerçevede, biyoplastik malzeme teknolojileri, yenilebilir film ve kaplama malzemeler, modifiye atmosfer paketleme (MAP) sistemleri, aktif ve akıllı paketleme sistemleri gibi yeni nesil gıda ambalajlama malzeme ve teknolojilerine yönelik projeler bu çağrı kapsamında değerlendirilecek."