Rekolte tahmini tutmadı, piyasada denge bozuldu

SEDAT ALP

İZMİR - Zeytin ve zeytinyağında fiyatların arttığı, üreticinin kazandığı bir yıl yaşanıyor. İspanya’da mahsulü yarı yarıya düşüren kuraklık uluslararası piyasalarda zeytinyağında fiyatı arttıran en önemli etken olurken, Türkiye’de buna bir de rekolte tahmin çalışmasında doğru tespit yapılmamış olması eklendi. 

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) koordinatörlüğünde gerçekleşen ‘2014-2015 Sezonu Türkiye Zeytin ve Zeytinyağı Rekolte Tahmini’ çalışmasında 190 bin ton ürün hasat edileceği açıklandı. Sektör temsilcileri ise piyasaya sunulan ürünün az olmasından hareketle bu yıl rekolte tahmininde büyük bir sapma olduğunu savunuyor. 

İzmir Ticaret Borsası Yönetim (İTB) Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli, sektör bileşenleri ile bir araya gelerek rekolte tahmin çalışmasında yöntem hatası olup olmadığının, tahmin edilen miktar ile hasat edilen miktar arasında ciddi bir sapma olduysa, bunun neden kaynaklandığının araştırılmasını önerdi. 

İTB Meclis Üyesi ve Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği Genel Müdürü Güngör Şarman ise, rekolte tahmin çalışmalarından sonra, ürünün alım dönemine geçildiğinde piyasaya yeteri miktarda ürün gelmediğinin görüldüğünü, bunun da üretici fiyatını yükselttiğini vurguladı. UZZK koordinatörlüğünde yapılan rekolte tahmin çalışmasında 190 bin ton rekolte miktarının tespit edildiğini hatırlatan Şarman, bunun içerideki tüketim ile ihracatı karşılayacak bir miktar olduğunu, ancak fiyatın yükselmeye devam etmesine rağmen piyasaya arzu edilen miktarda ürün gelmediğini belirtti. Şarman, “Zeytinyağı fiyatı sezon başından bu yana yüzde 30 arttı ama hala piyasaya yeteri miktarda ürün gelmiyor. Bu yağışlı havanın devam etmesine ve üreticinin gelecek dönemin çiçeğini görerek, ürününü pazara sunma isteğine bağlanıyor. Ancak üreticiden çok, zeytinyağının spekülatif olarak elde tutulduğu düşüncesi var” dedi. 

Rekolte tahmininin yüzde 30 şaştığı konuşuluyor

Şu anda piyasada spekülatörlerin de kazanabileceği fiyatların oluştuğunu, bu nedenle yeterli miktarda ürünün piyasaya sunulmasını beklediklerini vurgulayan Şarman şunları söyledi: “Rekoltede yüzde 30 sapma olduğunu düşünüyorlar. Rekolte miktarı ile piyasada beklenen ürünün karşılaşmaması nedeniyle bu söylemler yaygınlaştı. Öyle değilse bile 10 bin 20 bin ton eksiklikten söz edilebilir. Yüzde 30 bile sapma olsa yaklaşık 140 bin ton ürün olması gerekiyor ki bu da Türkiye’nin talebini karşılar. Ancak biz bunu da göremiyoruz.” 

Rekolte rakamlarının piyasaya neden yansımadığını bulmak için, sorunların tespit edilmesini isteyen Şarman, “Üretimden çıkan prina miktarını hesaplayarak bu sezonun gerçek rekoltesinin bulmak mümkün. Bu sayede eksikleri tespit edelim ki bir sonraki sezonda daha sağlıklı rekolte çalışması yapalım” dedi.

Gemlik zeytini İspanyol modeli işleme merkezleriyle kalitesini artıracak 

ZEHRA ORUÇ / BURSA

Coğrafi işaret belgesine sahip ve hologramlı etiket uygulaması ile koruma altına alınan Gemlik zeytini, İspanyol modeli işleme merkezleriyle kalitesini artıracak. Gemlik Belediye Başkanı Refik Yılmaz, önceki yıllarda coğrafi işaret belgesi ve hologramlı etiket uygulaması ile koruma altına alınan Gemlik zeytininde, daha modern zeytin işleme merkezleri yaparak, kaliteyi artıracaklarını söyledi. “Türkiye, zeytin piyasasında İspanya ile yarışıyor” diyen Yılmaz, borsa ve zeytin üreticilerini İspanyol zeytin üreticileri ile buluşturmak istediklerini ifade etti. Gemlik zeytininin coğrafi işaret belgesi atılımıyla önemli bir ivme kazandığını belirten Yılmaz, yurtiçi ve yurtdışı fuarlarda da Gemlik tipi zeytinin tanıtımı için her türlü desteği vermeye hazır olduklarını sözlerine ekledi. Zeytinde ciddi rekolte kayıplarının yaşandığına dikkati çeken Gemlik Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Özden Çakır ise, zeytin işleme tesislerinin de yeterli kapasitede olmamasından yakındı. 

Gemlik zeytini fiyatlarına ‘coğrafi işaret’ ayarı 

2015 yılının kendini sert bir kış olarak göstermesiyle Gemlik zeytininde yüzde 80 oranında rekolte kaybı yaşadıklarını söyleyen Solive Zeytincilik Şirket Müdürü Mahmut Kamil Solaksubaşı ise yaklaşık 10 yıl önce alınan; ancak yeni yeni uygulamaya başlanan coğrafi işaretin, Gemlik zeytininde fiyatları yaklaşık 2 katına çıkardığını belirtti. Yüzde 100 Gemlik zeytininin yalnızca Gemlik’te üretilebildiğine dikkati çeken Solaksubaşı, “Gemlik Zeytini için bir aksilik söz konusu. Bunları konuşamadığımız için de sektör üzerine İspanyol mu, İtalyan mı gibi yorumlar yapılıyor. Gemlik zeytininin binlerce yıldır yetiştireni, satanı var. Kısacası Gemlik zeytininin hiçbir şeye ihtiyacı yok. Dilerim ki 2015, zeytinimizin kendini kanıtlayacağı bir yıl olur” değerlendirmesini yaptı.