Pirinç sanayicisinden TMO’ya gümrüksüz ithalat tepkisi

DERYA EĞRİCAN GÜLEÇ

MERSİN - Pirinç sanayicisi son dönemlerde perakende fiyatı 4.5 - 5 TL’ye yükselen pirinç fiyatlarının aşağı çekilmesi için Toprak Mahsulleri Ofisi’ne (TMO) gümrüksüz ithalat izni verilmesine büyük tepki gösterdi. Bu sektörde ciddi yatırımlar yapmış sanayiciler yüzde 45 gibi yüksek vergi oranlarıyla ithalat yaparken TMO’nun gümrüksüz ürün getirebilecek olmasının ciddi bir haksız rekabete yol açacağı görüşünde birleşen sanayiciler, vakit kaybedilmeden konuya bir düzenleme bekliyor.

Ticarette aynı ülke içinde iki farklı uygulamanın kabul edilemez olduğunu vurgulayan Akdeniz Bakliyat, Hububat ve Yağlı Tohumlar İhracatçıları Birliği Başkanı Mahmut Arslan, “Özel sektör yüzde 45 gümrük vergisinin yanı sıra yüzde 8 de KDV ödüyor. Yani cebinden yüzde 53 ek para çıkıyor. Bir de yetmiyor gibi arkasından, ‘Bakın özel sektör pahalı, devlet ucuza ürün satıyor’ diye spekülasyon yapılıyor. Eğer siz ucuz satıyorsanız bunun sebebini de görmek lazım” dedi.

Yüzde 50 ucuz mal getirilmesi halinde herkesin ucuza mal satabileceğine dikkat çeken Arslan, “Eğer gümrüksüz ithalat hakkı tanınacaksa bu yalnızca TMO’ya değil, firmaların ihracat ve çalışma performanslarına göre sanayiciye de tanınmalı” diye konuştu. Mevcut durumda TMO’nun fiili olarak piyasaya girmiş ithal bir malı bulunmadığını anımsatan Arslan şu bilgileri verdi:

“TMO şu anda Türkiye’den satın aldığı çeltikleri satıyor. Bu nedenle fiyatta çok büyük bir dengesizlik yaşanmadı. Satışlarını 150 noktada gerçekleştiriyor. 150 nokta Türkiye gibi bir ülkede ancak bir şehir ya da kasabada ses getirebilir. Amaca çok fazla katkı sağlayacağını düşünmüyorum. Bu nedenle yapılan ithalat ne olacak? Kendisi satacaksa nereye satacak? Bunun açıklaması yapılmalı.”

Eğer TMO gümrüksüz pirinç ithal edecekse bunun pirinç alıcılarına, sanayiciye satılması gerektiğine işaret eden Arslan, aksi halde piyasada penetrasyon sağlanamayacağını, bunun devletin sağlayabileceği bir oluşum olmadığını, ancak özel sektörle mümkün olabileceğini vurguladı.

Memiş: Böyle giderse sektör ciddi yara alır

Tat Bakliyat Yönetim Kurulu Başkanı Şerafettin Memiş, bu şartlarda sektörün ciddi yara alacağını söyledi. Türkiye’nin yıllık pirinç tüketiminin 550 bin ton civarında olduğunu ve bunun yaklaşık 200 bin tonunun ithal edildiğini anlatan Şerafettin Memiş, “Bu şartlar altında ithalatın yaklaşık yarısı TMO tarafından gümrüksüz gerçekleştirilecek. Bu uygulamadan vakit kaybedilmeden vazgeçilmeli. Eğer fiyat regülasyonu gerekiyorsa uygulama tüm kesimlere yayılmalı” dedi.

Sanayicinin şu anda toptan satışının kiloda 3.3 TL, TMO satışının ise 2.4 TL olduğunu ve rekabet şanslarının bulunmadığını bildiren Memiş, dolayısıyla zarar gördüklerini bildirdi. Memiş, fiyat düşürmek için yapılan uygulamayı doğru bulduklarını ancak bu sistemin her kesime yayılmasını beklediklerini sözlerine ekledi.

Özdemir: TMO satışları sanayici bazlı yapmalı

Yayla Bakliyat Dış Ticaretten Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ender Özdemir de Türkiye’de 150’ye yakın çeltik fabrikası bulunduğunu anlatarak, bu fabrikalarda ciddi yatırımlar yapıldığını, çok sayıda kişiye istihdam sağlandığını söyledi. Türkiye’nin pirinç tüketiminin yaklaşık yüzde 30’unu ithal ettiğini kaydeden Özdemir, ithal edilen pirinçlerin büyük oranda orta taneli olduğunu açıkladı. Dünyada orta tane pirinç fiyatlarının kuraklığa bağlı olarak üretim eksikliğinden kaynaklı yüzde 50 arttığını açıklayan Özdemir, “Buna karşın Türkiye’de pirinç fiyatları ancak yüzde 25 arttı. TMO piyasayı regüle etmek adına illaki ithalat yapacaksa gümrüksüz pirinç ithal edip mağazalara direkt satış yapmak yerine gümrüksüz çeltik ithal edip pirinç sanayicilerine satmalı. Böylece piyasayı daha hızlı ve etkili regüle edebilir” diye konuştu. Türkiye’de monopol bir pazar olmadığını anlatan Özdemir, rekabetçi bir pazar bulunduğunu ve onlarca ithalatçı, sanayici firmanın zarara uğratılmaması gerektiğini söyledi