Kuru fasulyenin fiyatı karkas ete yaklaşıyor

Melih KOCAGİL

İSTANBUL - Kuru fasulyede arz sıkıntısı fiyat artışını tetikliyor. Kuru fasulye fiyatları son üç ayda yüzde 50 arttı. Sektör temsilcilerine göre kuru fasulyedeki fiyat artışının nedeni, son yıllarda bakliyat ekiminin giderek azalması, Arjantin’deki kuraklık ve Çin’deki aşırı yağışlar nedeniyle mahsulün tarlada kalması... Bu üç olay bir araya gelince kuru fasulyede ciddi bir arz sıkıntısı baş gösterdi. Bu da fiyatlara yukarı yönde baskı yapıyor. Kuru fasulye fiyatının karkas et fiyatlarına yaklaştığını kaydeden sektör temsilcilerine göre, “Toptanda kilosu 8 lira olan kuru fasulyenin perakende fiyatı 10-12 lira arasında. Karkas et inde ortalama kilosu 14-16 lira. Sorun giderek büyüyor ve bir çare bulunamaz ise soframızın baş tacı olan kuru fasulyeden gelecek yıl mahrum kalabiliriz.”

Stoksuz yakalandık

Pak-Der Başkanı İsmet Aral, “Şu an fasulyede durum günlük yürüyor. Ne kadar bulunursa o kadar satılıyor. Fiyatlar son 3 ay içinde yüzde 60-70’lerin üzerine çıktı. Konya- Çumra sıra fasulyesinin kilosu 6.25 TL, 200 ton mal istesen yok. 1-2 kamyon ile yürüyor günlük işler” diye konuştu. Kuraklık nedeniyle fasulyede dünya ölçeğinde büyük bir problem çıktığını söyleyen Aral, “Belli bir sıkıntı olacağını düşünüyorduk, ithalat yapan bir ülkeyiz. Ama fiyatların bu kadar artacağını kimse ön görmüyordu. Gerektiği kadar mal alınamadığı için stok da yapılamadı” ifadelerini kullandı.

Büyük fasulyelerin özellikle Kırgızistan’dan ithal gelmeye başladığına dikkat çeken Aral, şu bilgileri verdi: “Onların fiyatları da 7-7.25 TL arasında değişiyor. Eğer arz sorunu çözülemezse ocak-şubattan itibaren kuru fasulye yokluğa gidebilir. Fiyat çok yükseldiği için tüketim düşecek. Fasulye zaten şu an raflarda bir var bir yok durumda. Tüketimin azalması durumu değiştirmeyecek. Eğer ithalat alternatifleri artmazsa şubat ve mart ayından sonra sıkıntı çok daha fazlalaşacak. Yaklaşık 200 bin ton fasulye tüketimi var. Bu rakamın yarısını ithal ediyoruz.”

“Buğdaya verilen destek bakliyata verilmiyor”

Bakliyat ekim alanlarının giderek daraldığını kaydeden Reis Gıda CEO’su Mehmet Reis de, “Üretici kuru fasulye, nohut, iç bakla ve börülce ekmiyor artık. Bunun nedeni olarak da destekleme primi buğday, mısır ve ayçiçeğine verildi. Üretici de bu alanlara yöneldi. Çiftçiyi tekrar bakliyat ekimine çekmek lazım, çiftçi tarladaki mahsulünü zararına satmamalı” diye konuştu. Reis, “Bugün fiyatlar ikiye katlanmış durumda. Özellikle Çin, emek yoğun olduğu için tarım ürünlerinden vaz geçiyor. Başta da fasulyede dünya ölçeğinde fiyatlara yön veren bir ülke konumundaydı. Arjantin’de de kuraklık yaşanınca ürün yetmez hale geldi” şeklinde konuştu. Kış aylarında kuru gıdanın en üst noktaya ulaştığına dikkat çeken Reis “Stoklar şubata kadar eriyecek. Mayıs ve haziran aylarında Ramazan kumanyaları devreye girecek. Fasulye üreticileri Türkiye’de yeterli miktarda nohut olduğunu bilmelidir. Tüketici alternatif olarak nohut tüketerek tepkisini göstermeye başladı” ifadelerini kullandı.

“Gelecek Ramazan’da ‘Kuru’yu sofralarda göremeyebiliriz”

Kuru fasulyede en yakın hasat döneminin Çin’de olduğunu kaydeden İstanbul Tüccarlar Kulübü Gıda ve Tarım Komisyonu Başkanı Alper Önel de, “Son ana kadar beklentiler iyiydi.Son 20 günde gerçekleşen aşırı yağışlar nedeniyle mahsul tarlada kaldı. Orada da çok büyük sıkıntılar var son teyidi alamıyoruz” ifadelerini kullandı. 2014 Ağustos ayına kadardünyanın hiçbir ülkesine yeni mahsul fasulye gelmeyeceğini vurgulayan Önel, “Ramazan ayına yeni mahsulün yetişmesi çok zor. İç piyasanın buna göre pozisyon alması gerekir.Nohut ve pirinç fiyatları bu dönemde 3-4 kat artacak. Kırgızistan İspir fasulyesi, Arjantin’den horoz fasulye alıyoruz. Kuru fasulyede kendini hissettireceği daha sıkıntılı bir döneme giriyoruz. Şu anki durumu arayacağız” şeklinde konuştu.

“1 tabak kuru fasulye dönerle yarışıyor”