Fındıkta fiyat istikrarı tüketim artarsa sağlanır

Murat GÜRSOY

GİRESUN - Yeni sezon yaklaştıkça fındıkta rekolte ve fiyat tartışmaları yeniden alevlenmeye başladı. Üreticiler yüksek rekolte söylentilerinin fiyatları düşürmek için bilinçli olarak çıkarıldığını ve sektörün birkaç  Avrupalı alıcı tarafından speküle edildiğini iddia ediyor. Fındık sanayicisi ve ihracatçısı ise fiyatların arz talebe göre belirleneceğini, Avrupalı alıcıların spekülatif girişimlerde bulunamayacağını söylüyor. Karadeniz Fındık İhracatçıbirlikleri eski başkanı ve Fındık Tanıtım Grubu (FTG) Yönetim Kurulu üyesi Kamil Yavuz, fındıkta fiyat istikrarını tüketim artışıyla sağlanacağını söyledi. Her yıl yeni sezon öncesi fısıltı gazetesinin işbaşı yaptığını aktaran Yavuz, üretici ve sanayicinin karşı karşıya getirildiğini belirtti.

Fiyat gevşemesine rekolte değil, TMO sebep oldu
Fındık fiyatlarında yaşanan fiyat gevşemesinin arkasında TMO'nun zamansız fındık satışı ilan etmesinin etkili olduğunu kaydeden Yavuz sözlerine şöyle devam etti; "Ama asıl neden 2012 yılı için beklenen yüksek rekolte. Fındık fiyatları arz ve talebe göre oluşuyor. Burada çözüm fındık tüketimini, üretimden fazla hale getirmek. 2011 rekoltesini 450 bin ton dedik, 70 bin tonda TMO'nun sattığı 2008'den devreden piyasada sanayicini fabrikacının hesabıyla toplam 520 bin ton fındığın piyasaya arz olacağını düşünüyoruz."

Avrupalı alıcılar, stoksuz çalıştı
"2011 ürünü bir defa eylül ayında çok yüksek bir fiyatla açıldı. Dolayısıyla fındık kullanan firmalar alternatif ülkelere daha fazla bir ilgi gösterdiler" diyen Yavuz, "Bu ülkeler Türkiye'nin fiyatının altında fındık alımı yaptılar. Hava şartları da gayet iyi gidince 2012 ürününün belli bir ürün olacağı anlaşıldı, dolayısıyla Avrupa mümkün olduğu kadar stoksuz girmek için caba harcadı. Bizim tahminimiz ihracat 205 bin ton iç fındık ihracatı gerçekleşecek gözüküyor. 205 bin ton iç fındık ihracatı arasında kapatacağı, buda geçen seneden 70 bin ton kadar iç fındık kadar noksan ihracat olacağıdır. 210 bin ton ihracatı gerçekleştirebilirsek piyasaya sezon bazında arz olacağını düşündüğüm 520 bin ton yetiyor. İç piyasayla ihracata yetiyor. Ama son 1 aydan bizim piyasadan aldığımız izlenimler sanki mahsulün 450 bin tondan biraz daha fazla olduğu şeklinde. 2011 için 74-80 bin ton civarında bir mahsulün gerçekleşeceğiniz düşünüyoruz. TMO'nun ocak ayında fiyat açıklaması fiili olarak piyasaya çok fazla mal vermese bile en azından psikoljik olarak fiyatların düşmesinde muhakkak çok büyük bir rol oynamıştır. Önümüzdeki sene tahminim fiyatlar biraz daha gecen senenin ki başlangıç fiyatına olursa ihracatta bizim tekrar 250 bin ton iç fındığın üzerine çıkacağını düşünüyoruz" şeklinde konuştu.

Piyasayı Avrupalı sanayici yönetmiyor
"Fındık piyasası 3-5 Avrupalı sanayicinin hakimiyetinde" iddaalarına katılmadığını aktaran Yavuz sözlerine şöyle devam etti: "Avrupalı sanayici Türkiye piyasasını yönetiyor sözlerine katılmıyorum. Şimdi sorun şu aşağıdaki 3-4 alıcının Türkiye'yi yönlendirmesi mümkün değildir. Şöyle mümkün değil. Eğer dünyadaki fındık tüketimi fındık üretim den fazla olursa, onlar kimseyi yönlendiremezler. Ama üretim tüketimden fazla olursa o zaman fiyat oluşumu acısından eliniz çok fazla kuvvetli olmuyor. Fiyatlar tamamen arz talep durumuna göre şekillenir. Eğer elinizde mal yoksa fiyatın düşmesi kaçınılmazdır. Ama azsa çıkmaz. Şimdi Türkiye de üretim potansiyelinin çok fazla olduğunu düşünürsek dünyadaki fındık tüketiminin artması bizim için elzemdir. Ben devletin stok müessesine kesinlikle karşıyım. Çünkü bu 1960'tan beri yaklaşık 50-55 senedir fındığa hiç bir yarar sağlamamıştır, sürekli problem yaratmıştır. Biz tüketimi, üretimden fazla hale getirsek sorun çözülür, bunun üzerinde durmalıyız."

Avcı: Yeni sezonda yüksek fındık rekoltesi çıkmaz

Yaklaşan sezon öncesinde insanların çok fazla fındık varmış gibi bir davranış içerisinde olduklarına dikkat çeken Ordu Ziraat Odası Başkanı Nejat Avcı, "Bu da son derece yanlış bir düşünce. Fındık lokal olarak var. Bazı bölgelerde var bazılarında ise sıkıntılar devam ediyor. Bu sezon öyle yüksek bir rekolte beklemiyoruz" dedi. TMO'nun zamansız satış kararlarının fiyatları olumsuz etkilediğini söyleyen Avcı sözlerine şöyle devam etti: "TMO'nun fındığı istediği zaman piyasaya sürmesi fiyatların düşmesine neden oldu. Her ne kadar TMO'nun deposundaki fındığa talep olmasa da, alıcılar TMO'nun deposunda fındık olduğunun farkında. En kötü ihtimalle nasıl olsa 6.5 liraya fındığı alırız düşüncesinde. Bu nedenle yeni fındığa müdahale etmiyorlar. Böylelikle yeni sezonda fındık fiyatlarını daha da aşağılara çekmenin hesapları içerisindeler. Sezon sonunda fiyatları düşük tutarsak sonraki sezonda fiyatları bu düşük baremden başlar düşüncesiyle piyasaya çok fazla müdahil olmuyorlar" diye konuştu.
Türkiye'de ciddi bir fındık politikası henüz oluşturulamadığı için günü birlik tedbirlerle fındıktaki sıkıntıların giderilmeye çalışıldığını savunan Avcı, "Hem dış alıcılar hem de iç alıcılar bunu bildikleri için oyunu kuralına göre oynuyorlar. Ciddi bir fındık politikası olmadığı için piyasada kendilerinin belirleyici olduğunu düşünüyorlar. Bunda da son derece haklılar. Kısa vadeli alınan tedbir üreticiyi memnun etmemiş; aksine mağdur etmiştir. Uzun vadeli kalıcı bir politika belirlendiği zaman üreticinin ve bölgenin probleminin giderilebileceğini düşünüyoruz. Devlet yetkilileriyle bir araya gelelim oturup sorunun çözümüne yönelik arayışlar içine girelim" açıklamasını yaptı.